Ouderen met een migratieachtergrond: een vergeten én diverse groep

Tineke Fokkema

Tineke Fokkema, bijzonder hoogleraar Ageing, Families and Migration op de Erasmus Universiteit Rotterdam  en als senior onderzoeker werkzaam bij het NIDI, is blij met de landelijke aandacht voor het thema eenzaamheid.

Fokkema houdt zich daar al jaren mee bezig. Samen met Theo van Tilburg van de VU heeft zij diverse onderzoeken gedaan. ‘Ik vind dat de boodschap dat de individuele kans op eenzaamheid is afgenomen nog wat onderbelicht blijft. Dan lees ik weer dat eenzaamheid toeneemt. Dat is ook zo, in absolute aantallen. Maar de individuele kans op eenzaamheid bij ouderen is juist afgenomen.’ Fokkema volgt als lid van de Wetenschappelijke adviescommissie van het landelijke programma  Eén tegen eenzaamheid het thema kritisch. ‘We weten uit onderzoek dat veel interventies om eenzaamheid te verminderen niet helpen. De Grip & Glans groepscursus, ontwikkeld door Nardi Steverink, is één van de weinige interventies waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat dit effect heeft. We moeten dus voorzichtig zijn met het organiseren van louter koffieochtendjes of ontmoetingen. Daarmee ben je er nog lang niet.’ Fokkema ziet liever dat mensen kritisch nadenken over een eenzaamheidsinterventie voordat ze die gaan opzetten. Movisie is bezig met een databank. Dat is volgens Fokkema zeker zinnig.  ‘Je kan alleen adequate hulp bieden als je precies weet wat de oorzaken van eenzaamheid zijn.’

Vergeten groep
Fokkema doet veel onderzoek naar eenzaamheid van een specifieke groep, namelijk ouderen met een migratieachtergrond.  Zij lopen meer risico op eenzaamheid. Hun lagere sociaaleconomische status, een over het algemeen slechtere gezondheid en het gevoel minder regie te hebben over het leven, vergroten de kans op eenzaamheid. Met name Turkse en Marokkaanse ouderen hebben meer gevoelens van eenzaamheid dan Nederlandse ouderen.  ‘In 2018 woonden er in Nederland zo’n 312.000c 55-plussers met een niet-westerse migratieachtergrond.  Volgens de bevolkingsprognoses van het CBS zal het aantal ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond in 2040 stijgen naar 819.000. Dat is 12,2% van alle 55-plussers die er op dat moment in Nederland wonen. Het is een groeiende, maar ook een ‘vergeten’ groep.’ Ze vraagt daarom meer aandacht voor ouderen met een migratieachtergrond. Ook bij de drie pijlers van het platform. Bijvoorbeeld rond de pijler wonen en woonomgeving. ‘Weten we welke woonvorm het beste past bij ouderen met een migratieachtergrond?  Wonen in een woongemeenschap? Thuis met één centrale mantelzorger? Worden zij gelukkiger in een huis met mensen van dezelfde achtergrond? Wat maakt dat zij zich prettig voelen in een bepaalde woonvorm?’

Keurmerk migrantvriendelijk beleid
Fokkema: ‘Er bestaat al een ‘roze loper’, een certificaat voor LHBT-vriendelijke organisaties. Het is hoog tijd voor een keurmerk waaruit blijkt dat zorg- en welzijnsorganisaties een migrantvriendelijk beleid voeren.’ NOOM heeft recent van het ministerie van VWS hiertoe opdracht gekregen, Tineke is een van de stuurgroepsleden. ‘Bij de inrichting van wijken is het belangrijk ook het perspectief van ouderen met een migratieachtergrond mee te nemen, zeker in grote steden waar het aantal migrantenouderen groot is en verder zal toenemen. Gaan zij op bankjes zitten? De Turkse en Marokkaanse mannen wel maar de vrouwen niet. De vrouwen gaan liever samen naar de markt en gaan meestal alleen naar buiten met een concreet doel. Daar is weinig aandacht voor.’ Rond het vitaal ouder worden ziet Fokkema niet alleen grote verschillen tussen de ouderen met en zonder een migratieachtergrond maar ook tussen de migrantengroepen. ‘Dé oudere bestaat niet en dé oudere migrant ook niet. De groep is divers met verschillende cultuurspecifieke behoeften en wensen.’ Fokkema hoort van veel Turkse en Marokkaanse oudere vrouwen dat ze graag rust willen en dat zij vooral even geen zorgen meer willen hebben. Soms hebben ze geen tijd om naar activiteiten zoals dagbesteding te gaan omdat ze druk zijn met oppassen.

Verloren generatie
Fokkema: ‘Veel van de mensen met een migratieachtergrond die nu oud zijn, behoren in zekere zin tot een ‘verloren generatie’, die moet je niet teveel in ons wereldje willen duwen. Het is te laat om nu nog Nederlands te leren, het heft in eigen hand te nemen en ze actief te betrekken bij vrijwilligerswerk. Verdiep je in hoe zij hebben geleefd.’  Wat betreft de pijler ‘omzien naar elkaar’ merkt Tineke dat met name bij Turkse en Marokkaanse ouderen vooral veel familiezorg is. ‘Zij schakelen weinig buren, vrijwilligers of professionals in. Dat heeft ook te maken met de inbreuk op de privacy.’ Het belangrijkste volgens Fokkema is dat er voldoende aandacht komt voor de ‘diepere laag’ van migrantenouderen. En dat beleidsmakers een beter en genuanceerder beeld krijgen van deze ouderen.

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

SCP: Investeren in vitale ouderen
12 maart 2024

Een verklaringsmodel van veranderingen in hulpbronnen en participatie op welbevinden in de vergrijzende…

Lees Verder »
Verdieping met de Toekomst is Grijs
5 maart 2024

Heb jij ook naar het debat gekeken over De Toekomst is Grijs? Na een podcast-serie over de effecten van de…

Lees Verder »
Samen tegen Eenzaamheid onder oudere migranten
8 februari 2024

De interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’ gericht op het verbinden van ouderen met een migratieachtergrond met…

Lees Verder »
Zeven oplossingen rondom Betekenisvol ouder worden
19 december 2023

Twintig jonge academici, masterstudenten, hbo’ers, recent afgestudeerden en PhD’ers met diverse (studie)…

Lees Verder »
De grote kerstkaartenactie van het Ouderenfonds
5 december 2023

Voor veel ouderen is de tijd rondom kerst een extra moeilijke periode. Daarom organiseert het Ouderenfonds voor…

Lees Verder »
Osdorperhof: naar een Lang Leven Thuisflat in Amsterdam
16 augustus 2023

Ans en Leo Schrader wonen sinds acht jaar in Osdorperhof, een appartementencomplex voor 55-plussers. Al gauw…

Lees Verder »
Wozoco De Zes Molens draait door
25 juli 2023

Hoe is het nu met Woonzorgcomplex De Zes Molens in Hoornaar? In deze rubriek van ZorgSaamWonen besteden we…

Lees Verder »
Buurthuis op Wielen: vervolg van de reis na de ZorgSaamWonen juryprijs
5 juli 2023

Stichting de Tijdmachine won vorig jaar de juryprijs met hun initiatief DumDum, een Ford Transit uit 1978. Met…

Lees Verder »
Voortgang programma WOZO: 'urgentie groeit'
4 juli 2023

Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg en Sport, heeft op 3 juli 2023 de Tweede kamer geïnformeerd over de…

Lees Verder »
Hoe meer ouderen hoe beter
3 juli 2023

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels…

Lees Verder »
'1': Een theatervoorstelling over eenzaamheid
3 juli 2023

Vorig jaar traden Oscar Kocken en Lucas de Waard op tijdens het pre-event van ons jaarcongres met de…

Lees Verder »
Hoe creëer je een vitale woongemeenschap voor alle bewoners?
31 mei 2023

De gedachte dat (vitale) woongemeenschappen vanzelf ontstaan door een groep ouderen bij elkaar te zetten wordt…

Lees Verder »
Het leven staat centraal, niet de zorg
23 mei 2023

Goed oud worden (in de regio) is een uitdaging waar jeugdliefdes Driezorg en Zonnehuisgroep IJssel-Vecht graag…

Lees Verder »
Ik zie je buiten!
17 mei 2023

Afgelopen maandag was het zover. De filmopnames bij Het 8ste Werk in Kampen zijn gemaakt. Dit prachtige concept…

Lees Verder »
Digimagazine ZorgSaamWonen #1 2023
15 mei 2023

Preventieve gezondheid is essentieel om de opgaves waar we voor staan in de ouderenzorg behapbaar te maken en…

Lees Verder »
Fit en vitaal blijven met oefengids en andere praktische tools
12 mei 2023

Speciaal voor zorgprofessionals die anderen helpen meer te bewegen ontwikkelde Kenniscentrum Sport &…

Lees Verder »
Kom van de bank af en ga op beweegvisite
9 mei 2023

Met een symposium ‘Beweegkansen in de leefomgeving van ouderen’ is de Nationale Beweegweek voor Ouderen in gang…

Lees Verder »
'Gemeenschappelijk Wonen Dag' verder uitbouwen
1 mei 2023

Meer bekendheid rondom de open dag Gemeenschappelijk Wonen leidt tot meer maatschappelijk draagvlak om nieuwe…

Lees Verder »
Zorgzame woongemeenschappen cruciaal in transitie naar welzijnsmodel
24 april 2023

Een door NLZVE en NVTZ gezamenlijk opgestelde whitepaper verkent de manier waarop het samenspel tussen formele…

Lees Verder »
'VPT in de wijk' gaat over meer dan zorg alleen
19 april 2023

Langdurige zorg in de eigen woning geleverd krijgen. Dat kan met het Volledig Pakket Thuis (VPT) in de wijk.…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.