Een vitale samenleving begint in de wijk

Michel van Schaik

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het pre-event. Eén van de sprekers tijdens het Blue Zone Festival is Michel van Schaik, Directeur Gezondheidszorg bij Rabobank. Onlangs spraken we hem.

Michel van Schaik werkt bij de Rabobank al meer dan 20 jaar als sectorbankier in de gezondheidszorg. Eind jaren tachtig behaalde hij een Master of Science diploma aan de UCLA School of Public Health in de VS, wat hem aldaar vaak vragen opleverde in de zin van: ‘waarom kom je nou hier naartoe, in Nederland is de zorg toch uitzonderlijk goed?’ En ja, ook nu nog heeft de zorg volgens Michel verschillende positieve kanten. Mensen zijn verplicht verzekerd voor een breed pakket van aanspraken en de zorg is in beginsel toegankelijk voor iedereen. Rijk en arm. Gezond en minder gezond. Kortom, het principe van solidariteit. Allemaal plussen.

Michel: “We zien echter ook dat ons systeem steeds meer is gaan kosten. Toen, in de jaren tachtig, gaven we zo’n 7-8% van ons BNP uit aan zorg, nu is dat opgelopen tot 12-13%. In totaal gaat het jaarlijks om meer dan 100 miljard euro. Waar een modaal huishouden nu ongeveer een kwart van haar bruto inkomen uitgeeft aan zorg is de verwachting dat dat in 2040 op zou kunnen lopen tot 50%. Als er in het komende decennia al sprake is van economische groei zal dat om deze reden niet te merken zijn in het besteedbaar inkomen. De toenemende zorgkosten zijn op zichzelf een ondermijning van het solidariteitsprincipe, omdat mensen met een kleine beurs relatief het meest geraakt zullen worden. Naast stijgende kosten loopt de zorg nu vooral vast op personeelstekorten.”

Preventie

De conclusie van Michel is dat ons huidige systeem niet vol te houden is en fundamenteel op de schop moet. Michel: “Ons systeem is gericht op ziekenzorg. Van die 100 miljard gaat er slechts een heel klein deel naar preventie. Dan hebben we het over enkele procenten. Dat moet en kan anders, omdat een groot deel van de zorgkosten uiteindelijk het gevolg is van (ongezond) gedrag en leefstijl. Ondanks al het geld dat we uitgeven aan zorg neemt het aantal mensen met overgewicht nog steeds toe, groeit de gezondheidskloof tussen arm en rijk, en stijgt het aantal mensen met 1 of meer chronische aandoeningen snel. Denk bijvoorbeeld aan Diabetes type 2, chronisch hartfalen, kanker, maar ook psychische aandoeningen. En dan hebben we ook nog te maken met dubbele vergrijzing, de toenemende dreiging van infectieziekten en epidemieën."

Principes Blue Zones

“Ik ben pleitbezorger voor het ontwikkelen van streefbeelden van vitale gemeenschappen. Wat is nodig om mensen en de gemeenschappen waar zij deel van uitmaken zo lang mogelijk in goede gezondheid te laten leven en daarmee de regie over hun eigen leven te behouden? Begin dus niet bij het zorgaanbod, maar bij burgers. Dan kom je al gauw tot het inzicht dat het hebben van een geschikte woning, een sociaal netwerk, een betekenisvolle dagbesteding, bewegen, gezonde voeding, het niet verslaafd zijn aan alcohol en/of drugs, het niet hebben van schulden minstens zo belangrijk zijn als professionele zorg. Internationaal zijn onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat de formele gezondheidszorg zo’n 20-30% bijdraagt aan de gezondheid van mensen. Om de zorg toekomstbestendig te maken zullen we veel meer moeten doen aan de leefomgeving. Oftewel, veel meer aandacht besteden aan elementen die niet toevallig ook principes van de blue zones zijn en naadloos passen bij leven in een community”.

“Nu staat de zorg op bestuurlijk vlak niet stil. Zo is er het Integraal Zorgakkoord met als doel de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Om dit te bereiken zijn bestuurlijke afspraken gemaakt tussen het ministerie van VWS en een groot aantal partijen in de zorg. Maar wat ik ook zie is dat betrokken stakeholders de neiging hebben tot, het in stand houden van de status quo in de branche. Zo werkt dat nu eenmaal met bestaande systemen en gevestigde belangen. Je kan en moet bestaande partijen niet helemaal negeren, maar beseffen dat vernieuwing vaak van buitenaf komt. Je hebt dwarsdenkers, vernieuwers en ondernemers nodig om samen met gevestigde partijen te werken aan een nieuw wenkend perspectief."

Toekomstvisie gezondheidszorg

Michel vervolgt: "De Rabobank werkt aan het aanscherpen van toekomstvisies voor 2040 in alle sectoren waarin wij actief zijn. Zo ook voor de gezondheidszorg. In onze benadering zijn de burger en de community hét uitgangspunt voor de vitale samenleving in 2040. Wij werken daarbij met het concept van brede welvaart. Ik geloof erin dat het realiseren van een vitale samenleving en toekomstbestendige zorg alleen haalbaar is als álle stakeholders - dus in de publieke en zorgsector maar óók het bedrijfsleven en de overheid - meer gaan samenwerken. Bijvoorbeeld als het gaat om het realiseren van passende woonoplossingen voor onder andere ouderen, maar ook voor jongeren, met veel aandacht voor sociale cohesie, het bevorderen van gezond gedrag - waaronder het veel toegankelijker en betaalbaar maken van een gezond voedselaanbod - en het toepassen van technologie om werkprocessen te vereenvoudigen. We zullen ook creatief moeten omgaan met het zo lang mogelijk betrekken van mensen in de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld door het ontwikkelen van flexibele (pensioen)regelingen die passen bij de leeftijdsfasen van verschillende doelgroepen. Betekenisvol werk doen draagt bij aan vitaliteit."

Wmo-budget overdragen

“Een vitale samenleving begint in de wijk. Daar horen uitdagingen bij zoals het actief krijgen en houden van gemeenschappen en het terugleggen van verantwoordelijkheden aan communities. Het is in dat kader mooi om te zien dat het aantal burgerinitiatieven flink toeneemt. De vraag is of die toename voortkomt uit het falen van het huidige systeem of dat daar andere beweegredenen voor zijn. Een andere tijdgeest wellicht, waarbij burgers weer meer het heft in eigen hand willen nemen? Een mooi voorbeeld vind ik Austerlitz Zorgt. Ontwikkeld vanuit burgers om de woon- en zorgvoorzieningen beter aan te laten sluiten bij de behoeften van de eigen inwoners. Dat initiatief paste niet in de systeemwereld maar is toch succesvol geworden. Inmiddels heeft de gemeente het Wmo-budget overgedragen aan dit burgerinitiatief omdat men erop vertrouwt dat het geld dan beter besteed wordt. Dat blijkt in de praktijk heel goed te werken.

Op donderdag 20 juni geeft Michel van Schaik samen met Suzanne van Hoeve de sessie 'Jouw creatieve reis: Blue Zones in beeld'. Meer weten over het Blue Zone Festival? Kijk op bluezonefestival.nl. Meer lezen over de sessie van Michel? Ga naar het programma.

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

"Ook in de binnenstad kun je prima oud worden"
8 oktober 2024

De vergrijzing vindt wereldwijd plaats. Bij de architectuur voor ouderenwoningen…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congres 2024: impuls voor spontane ontmoeting
7 oktober 2024

Hun liefde spatte de zaal in. Zo’n 330 zorg-, wonen-, welzijnsprofessionals én ‘…

Lees Verder »
Placemaking: van ruimte naar betekenisvolle plek
24 september 2024

Placemaking, een term die in de gesprekken met organisaties uit de community van…

Lees Verder »
Inrichten van de zorgomgeving volgens het healing environment principe
23 september 2024

Misschien heb je de term wel eens voorbij horen komen; healing environment. Een term…

Lees Verder »
Whitepaper ‘Het andere verhaal over onze ouder wordende samenleving’
18 september 2024

De vergrijzing beïnvloedt het potentieel aan mantelzorgers en het aanbod van arbeidskrachten. Deze impact is…

Lees Verder »
Instrumentenkoffer betaalbare woningvoorraad
5 augustus 2024

In opdracht van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft RIGO de betaalbaarheidsproblematiek in de MRA geschetst…

Lees Verder »
Focus op woningbouw begint te lonen: aantal bouwvergunningen in de lift
31 juli 2024

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen is in mei uitgekomen op 6.858, waarmee de trend…

Lees Verder »
De best gelezen artikelen van ZorgSaamWonen van het eerste half jaar
23 juli 2024

Het is zomer en dat betekent dat het eerste half jaar van 2024 er alweer op zit. Wij vroegen ons af: "Welke…

Lees Verder »
Vitale wijken voor senioren: slimme combinaties van wonen, welzijn en zorg
22 juli 2024

Bij het langer thuis wonen van senioren is een goede, geschikte woning van belang.…

Lees Verder »
Gezamenlijk en naar elkaar omkijken binnen wooncomplexen voor ouderen
27 juni 2024

Sinds een aantal jaren is het gangbaar beleid in Nederland dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig wonen.…

Lees Verder »
Waardevast beleggen in zorggeschikte woningen
19 juni 2024

De vergrijzing is een onmiskenbare realiteit met vérstrekkende gevolgen voor de vraag naar geschikte…

Lees Verder »
Voortgang programma Wonen en zorg voor ouderen
19 juni 2024

In het programma Wonen en zorg voor ouderen dat in 2022 startte werken de ministeries van Binnenlandse Zaken en…

Lees Verder »
Lokale woonlandschappen voor leefbare steden
4 juni 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Dementievriendelijke buitenruimtes in Wijk bij Duurstede
3 juni 2024

Wijk bij Duurstede is een ‘gecertificeerde’ dementievriendelijke gemeente. Dat wil…

Lees Verder »
Beweeg je mee?
27 mei 2024

Deze week, maandag 27 t/m vrijdag 31 mei 2024, organiseert het Ouderenfonds met OldStars de Nationale…

Lees Verder »
Rabobank organiseert dialoogsessie rond Toekomstbestendig wonen. Kom in actie!
8 mei 2024

Er zijn ruim 400.000 geschikte woningen voor ouderen extra nodig tot 2040. De opgave aan geschikte…

Lees Verder »
Landelijke SROI Kunst en cultuur in de Langdurige zorg en ondersteuning gestart
10 april 2024

Verschillende reviews en kennissyntheses hebben laten zien dat het actief beoefenen van kunst en cultuur…

Lees Verder »
Black holes en blue zones
2 april 2024

“Blue zones bestaan overal, niet alleen op de vijf bekende plekken op de wereld”, aldus professor Rudi…

Lees Verder »
SCP: Investeren in vitale ouderen
12 maart 2024

Een verklaringsmodel van veranderingen in hulpbronnen en participatie op welbevinden in de vergrijzende…

Lees Verder »
Kamerbrief over voortgang programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)
8 januari 2024

Vorig jaar heeft het ministerie van VWS het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) gestart…

Lees Verder »

Wij hebben in Almere een 2-tal voorzorgcirkels opgezet. Elke vzc telt 12-15 senioren die elkaar kennen en bijstaan, uit voorzorg voor de naderende zorgtekorten. Maar een vervolg in de vorm van een cooperatieve woonvorm is ook interessant

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.