De woningnood oplossen met seniorenwoningen

francesco veenstra liggend

Francesco Veenstra

Gaan senioren de huidige wooncrisis uit het slop halen? Volgens Rijksbouwmeester Francesco Veenstra kan het balletje gaan rollen door het bouwen van nieuwe seniorenwoningen. “Je moet je niet alleen richten op wonen, maar vooral ook op de relatie tussen mensen onderling.”

Tekst: Ysbrand Visser
Foto’s: Arenda Oomen

Overspannen verwachtingen mogen we niet hebben, aldus de in september 2021 als Rijksbouwmeester aangetreden Francesco Veenstra (Vakwerk Architecten). Met de actuele productie van 75.000 nieuwe woningen per jaar, kost het zeker een jaar of zes voordat je het huidige tekort van 300.000 objecten wegwerkt. En dat nog los van lastige ontwikkel- en vergunningprocedures.

Veenstra kijkt liever veel verder vooruit: “De bouwagenda die nu wordt gevraagd moet veel duurzamer worden opgezet door het Rijk, de lokale overheden en ook de marktpartijen. Dat vraagt om een duurzame samenwerkingsrelatie die over een periode van zeker dertig jaar gaat. Daarbij moeten we een veel betere voorspelling maken van de trends in de woningmarkt en de samenleving. Dat vraagt om een veel intelligentere aanpak van datgene wat we in de hele maatschappij doen.”

Doorstroming
Een belangrijk scenario van Veenstra is de doorstroming op de woningmarkt. “Dan gaat de discussie over het bouwen voor bepaalde doelgroepen. Neem de enorme toename van het aantal ouderen. Zij wonen vaak in gezinswoningen, maar er zijn heel veel voorbeelden van ouderen die graag naar een kleinere, gelijkvloerse woning willen verhuizen.”

“Projectontwikkelaars zijn nu geneigd om voor bijvoorbeeld studenten en starters kleine woonunits te bouwen. Je kunt dan in relatief korte tijd een hoog volume bouwen voor een betaalbaar bedrag. Voor investeerders en beleggers is dat een groeimarkt, maar ik denk dat senioren ook een groeimarkt gaan vormen. En zij nemen vaak ook nog vermogen mee. Toch zie je dat de ontwikkelingen op dat terrein enorm achterlopen.”

Veenstra pleit daarom, net als zijn voorganger Floris Alkemade, voor het bouwen voor ouderen. Met specifieke seniorenwoningen in een goed toegankelijke en sociale omgeving waar leeftijdsgenoten in de buurt wonen en dichtbij voorzieningen zijn, zoals de supermarkt, bakker en zorg. De ouderen verlaten dan hun gezinswoningen, waardoor die vrijkomen en er op de huizenmarkt een doorstroming ontstaat die ook aan de ‘onderkant’ ruimte biedt aan starters en jongeren.

Veenstra: “Hier ligt een enorm potentieel, zodat er een soort ‘wooncarrièrekettingreactie’ op gang komt. Het is per definitie een gezamenlijk opgave, dus alle partijen moeten daaraan bijdragen. Ontwikkelaars zien daar misschien niet meteen een verdienmodel in, dus zijn het corporaties en vooral gemeenten die deze stimulansen moeten bieden.”

Als deze bouwstroom op gang komt, is er ook minder behoefte aan nieuwe gezinswoningen, aldus Veenstra. “Ik verwacht dat die markt kleiner wordt en je daarmee de discussie over bouwen in het groen kunt wegnemen en ontzenuwen. Bouwen in het groen, gezinswoningen en Vinex-achtige uitleglocaties zie ik niet als een oplossing voor het huidige woningbouwprobleem.”

Binnenstedelijk
De bouw van seniorenwoningen voorziet Veenstra in stedelijke gebieden of in ieder geval in gebieden, plekken of buurten waar de noodzakelijke voorzieningen al aanwezig zijn. “De capaciteit om binnenstedelijk te bouwen ligt rond de miljoen woningen. Zo kun je al de huidige vraag aan woningen tot 2030 realiseren.”

“Er zijn ook genoeg locaties voor goede ouderenhuisvesting. Zij kunnen dan binnen hun buurt verhuizen en in hun eigen leefgemeenschap blijven wonen. Vaak wonen ze er al veertig, vijftig jaar en willen ze niet naar een andere plek toe. Als zo het eerste dominosteentje valt, zet dat een hele beweging in gang.”

“Bij die binnenstedelijke verdichting krijg je de infrastructuur cadeau, zoals het metronetwerk in Rotterdam. Je hebt ook al veel wijken en buurten met goede lokale voorzieningen, zoals winkels voor voeding of kleding. De horeca ontwikkelt zich steeds verder en maakt het ook leuker voor ouderen om naartoe te gaan. Je moet je niet alleen richten op wonen, maar vooral ook op de relatie tussen mensen onderling. Dat geldt met name voor jongeren, wellicht iets minder voor gezinnen, maar zeker ook voor ouderen. De verbinding tussen de mensen onderling bepaalt de kwaliteit van de leefomgeving.”

Corporaties
Veenstra heeft voor woningcorporaties een belangrijke rol in petto. “De afgelopen tien jaar daalde de woningvoorraad van de corporaties. Ik vind dat die weer moet stijgen, van een derde naar misschien wel de helft van de totale woningvoorraad. Ze moeten op wijkniveau ook een rol spelen in het ontstaan van community’s, waarin mensen zorg hebben voor hun leefomgeving, voor de buitenruimte en voor de wijze waarop mensen met elkaar omgaan. De maatschappelijke rol die corporaties daarin hebben, en in toenemende mate ook ontwikkelaars en beleggers, juich ik van harte toe. Voor die partijen ligt er echt een sleutelrol.”

Is er buiten de grote steden ook nog ruimte voor seniorenwoningen? Veenstra denkt van wel. “Volgens mij moet je dat contextgerelateerd doen. Dus je gaat niet in een dorp uitbreiden, zoals je dat in een stad doet. Daar zijn heel mooie voorbeelden van te vinden, ook al zijn die op dit moment ingewikkeld om te realiseren.”

“In het verleden was het in lintdorpen heel normaal dat je een woning bijbouwde op lange, smalle percelen. Daar gingen dan de ouders wonen. Ik ken heel veel gemeenten waar dat nu niet mogelijk is. Dat is vastgelegd in bestemmingsplannen. Hoe groot een kavel ook is, er mag maar één woonhuis op staan. Terwijl er genoeg gezinnen en families in een dorp zijn met een kavel van drieduizend vierkante meter, waar je met de beste intenties twee of drie woningen kunt neerzetten.”

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Subsidie voor huisvesting kwetsbare groepen
24 mei 2023

Mensen in een kwetsbare positie kunnen bij het zoeken naar een woning vanaf 30 mei gebruik maken van de…

Lees Verder »
Strategisch adviseur Wonen Gemeente Almere
22 mei 2023

Strategisch adviseur Wonen Gemeente Almere

Lees Verder »
Bouwen voor ouderen stimuleert doorstroming maximaal
10 mei 2023

Habion, een woningcorporatie voor ouderen, versnelt de transformatie en nieuwbouw van woningen voor ouderen op…

Lees Verder »
Aanjaagteam zet inspirerende voorbeelden in het licht
5 mei 2023

Het Aanjaagteam Wonen Welzijn Zorg voor Ouderen is op 1 mei van start gegaan. Dit initiatief maakt nieuwe…

Lees Verder »
Woningdelen kansrijk, maar benutten van ongebruikte woonruimte gaat niet vanzelf
2 mei 2023

Afgelopen januari organiseerde ZorgSaamWonen het webinar ‘Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan!’ Een webinar…

Lees Verder »
'VPT in de wijk' gaat over meer dan zorg alleen
19 april 2023

Langdurige zorg in de eigen woning geleverd krijgen. Dat kan met het Volledig Pakket Thuis (VPT) in de wijk.…

Lees Verder »
Cohousing Arnhem: naast elkaar, voor elkaar, met elkaar
4 april 2023

De totstandkoming ervan was een groot avontuur, maar Wim van Gelderen, één van de twee initiatiefnemers, ziet…

Lees Verder »
'We kunnen meer van bewoners verwachten'
7 maart 2023
“Het zit tussen onze oren dat iedereen een eigen huis, auto en wasmachine moet hebben”, zo trapt Bernard Smits van…
Lees Verder »
Top 11 mooiste woongemeenschappen in Nederland
1 maart 2023
Voor het nieuwste nummer van Stedebouw & Architectuur, een editie gewijd aan Bouw & Zorg, maakte Yvonne…
Lees Verder »
Collectieve woonvormen centraal in nieuwste Stedebouw & Architectuur
28 februari 2023
Collectieve woonvormen zijn steeds vaker een onderwerp van gesprek, niet in de laatste plaats op het ZorgSaamWonen…
Lees Verder »
Het huwelijk van wonen en zorg en welzijn
27 februari 2023
Hoe organiseren we betaalbare, effectieve en efficiënte zorg en houden we die toch persoonsgericht – dus passend…
Lees Verder »
'Participatie is meer dan het afvinken van een checklist'
24 februari 2023

Peter Bisschop en Sabine Megens wilden iets concreets doen om ouderen langer thuis te laten wonen, ze wilden…

Lees Verder »
De Bloemendal: gelaagd, sociaal en maatschappelijk
22 februari 2023

Een paar prachtige oude bomen in de binnentuin trekken meteen de aandacht. Wooncentrum Bloemendal krult zich om…

Lees Verder »
Woon- en leefomgeving anders inrichten met toolkit 'Positieve gezondheid'
21 februari 2023

Het gedachtegoed van 'Positieve gezondheid' – niet focussen op ziekte en wat niet meer gaat, maar juist op de…

Lees Verder »
We leven in een wereld vol mogelijkheden
16 februari 2023

Op woensdag 1 februari kwamen ruim driehonderd bezoekers bij elkaar in TivoliVredenburg te Utrecht, ter ere van…

Lees Verder »
Vrijwilligers maken modern woonzorgcentrum van oud klooster
14 februari 2023
Zo zouden de zusters Elisabetinnen het gewild hebben. Om ouderen in een zorgzame omgeving oud te laten worden is…
Lees Verder »
Slimme Zorg Estafette inspireert en verbindt
13 februari 2023
De ontwikkeling, implementatie en opschaling van slimme zorg verder brengen. Dat is het doel van de Slimme Zorg…
Lees Verder »
Meulenvelden haalt de buitenwereld naar binnen; 'dit is een klein dorp'
9 februari 2023
Hoe is het nu met woonservicegebied Meulenvelden in Didam? In deze rubriek van ZorgSaamWonen besteden we aandacht…
Lees Verder »
Pluim van het jaar voor van sloop gered zorggebouw
7 februari 2023
Jan Strating van AIG Care & Living en Remko van de Weerd van Bureau voor Harmonische Architectuur hebben de '…
Lees Verder »
ZSW-partner ‘Thuis Voelen’ wil een schatkist aan ervaringen borgen
3 februari 2023
Meer dan negentig procent van de ouderen woont thuis en blijft thuis, tegen zo’n zes procent van de ouderen die in…
Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.