De woningnood oplossen met seniorenwoningen

francesco veenstra liggend

Francesco Veenstra

Gaan senioren de huidige wooncrisis uit het slop halen? Volgens Rijksbouwmeester Francesco Veenstra kan het balletje gaan rollen door het bouwen van nieuwe seniorenwoningen. “Je moet je niet alleen richten op wonen, maar vooral ook op de relatie tussen mensen onderling.”

Tekst: Ysbrand Visser
Foto’s: Arenda Oomen

Overspannen verwachtingen mogen we niet hebben, aldus de in september 2021 als Rijksbouwmeester aangetreden Francesco Veenstra (Vakwerk Architecten). Met de actuele productie van 75.000 nieuwe woningen per jaar, kost het zeker een jaar of zes voordat je het huidige tekort van 300.000 objecten wegwerkt. En dat nog los van lastige ontwikkel- en vergunningprocedures.

Veenstra kijkt liever veel verder vooruit: “De bouwagenda die nu wordt gevraagd moet veel duurzamer worden opgezet door het Rijk, de lokale overheden en ook de marktpartijen. Dat vraagt om een duurzame samenwerkingsrelatie die over een periode van zeker dertig jaar gaat. Daarbij moeten we een veel betere voorspelling maken van de trends in de woningmarkt en de samenleving. Dat vraagt om een veel intelligentere aanpak van datgene wat we in de hele maatschappij doen.”

Doorstroming
Een belangrijk scenario van Veenstra is de doorstroming op de woningmarkt. “Dan gaat de discussie over het bouwen voor bepaalde doelgroepen. Neem de enorme toename van het aantal ouderen. Zij wonen vaak in gezinswoningen, maar er zijn heel veel voorbeelden van ouderen die graag naar een kleinere, gelijkvloerse woning willen verhuizen.”

“Projectontwikkelaars zijn nu geneigd om voor bijvoorbeeld studenten en starters kleine woonunits te bouwen. Je kunt dan in relatief korte tijd een hoog volume bouwen voor een betaalbaar bedrag. Voor investeerders en beleggers is dat een groeimarkt, maar ik denk dat senioren ook een groeimarkt gaan vormen. En zij nemen vaak ook nog vermogen mee. Toch zie je dat de ontwikkelingen op dat terrein enorm achterlopen.”

Veenstra pleit daarom, net als zijn voorganger Floris Alkemade, voor het bouwen voor ouderen. Met specifieke seniorenwoningen in een goed toegankelijke en sociale omgeving waar leeftijdsgenoten in de buurt wonen en dichtbij voorzieningen zijn, zoals de supermarkt, bakker en zorg. De ouderen verlaten dan hun gezinswoningen, waardoor die vrijkomen en er op de huizenmarkt een doorstroming ontstaat die ook aan de ‘onderkant’ ruimte biedt aan starters en jongeren.

Veenstra: “Hier ligt een enorm potentieel, zodat er een soort ‘wooncarrièrekettingreactie’ op gang komt. Het is per definitie een gezamenlijk opgave, dus alle partijen moeten daaraan bijdragen. Ontwikkelaars zien daar misschien niet meteen een verdienmodel in, dus zijn het corporaties en vooral gemeenten die deze stimulansen moeten bieden.”

Als deze bouwstroom op gang komt, is er ook minder behoefte aan nieuwe gezinswoningen, aldus Veenstra. “Ik verwacht dat die markt kleiner wordt en je daarmee de discussie over bouwen in het groen kunt wegnemen en ontzenuwen. Bouwen in het groen, gezinswoningen en Vinex-achtige uitleglocaties zie ik niet als een oplossing voor het huidige woningbouwprobleem.”

Binnenstedelijk
De bouw van seniorenwoningen voorziet Veenstra in stedelijke gebieden of in ieder geval in gebieden, plekken of buurten waar de noodzakelijke voorzieningen al aanwezig zijn. “De capaciteit om binnenstedelijk te bouwen ligt rond de miljoen woningen. Zo kun je al de huidige vraag aan woningen tot 2030 realiseren.”

“Er zijn ook genoeg locaties voor goede ouderenhuisvesting. Zij kunnen dan binnen hun buurt verhuizen en in hun eigen leefgemeenschap blijven wonen. Vaak wonen ze er al veertig, vijftig jaar en willen ze niet naar een andere plek toe. Als zo het eerste dominosteentje valt, zet dat een hele beweging in gang.”

“Bij die binnenstedelijke verdichting krijg je de infrastructuur cadeau, zoals het metronetwerk in Rotterdam. Je hebt ook al veel wijken en buurten met goede lokale voorzieningen, zoals winkels voor voeding of kleding. De horeca ontwikkelt zich steeds verder en maakt het ook leuker voor ouderen om naartoe te gaan. Je moet je niet alleen richten op wonen, maar vooral ook op de relatie tussen mensen onderling. Dat geldt met name voor jongeren, wellicht iets minder voor gezinnen, maar zeker ook voor ouderen. De verbinding tussen de mensen onderling bepaalt de kwaliteit van de leefomgeving.”

Corporaties
Veenstra heeft voor woningcorporaties een belangrijke rol in petto. “De afgelopen tien jaar daalde de woningvoorraad van de corporaties. Ik vind dat die weer moet stijgen, van een derde naar misschien wel de helft van de totale woningvoorraad. Ze moeten op wijkniveau ook een rol spelen in het ontstaan van community’s, waarin mensen zorg hebben voor hun leefomgeving, voor de buitenruimte en voor de wijze waarop mensen met elkaar omgaan. De maatschappelijke rol die corporaties daarin hebben, en in toenemende mate ook ontwikkelaars en beleggers, juich ik van harte toe. Voor die partijen ligt er echt een sleutelrol.”

Is er buiten de grote steden ook nog ruimte voor seniorenwoningen? Veenstra denkt van wel. “Volgens mij moet je dat contextgerelateerd doen. Dus je gaat niet in een dorp uitbreiden, zoals je dat in een stad doet. Daar zijn heel mooie voorbeelden van te vinden, ook al zijn die op dit moment ingewikkeld om te realiseren.”

“In het verleden was het in lintdorpen heel normaal dat je een woning bijbouwde op lange, smalle percelen. Daar gingen dan de ouders wonen. Ik ken heel veel gemeenten waar dat nu niet mogelijk is. Dat is vastgelegd in bestemmingsplannen. Hoe groot een kavel ook is, er mag maar één woonhuis op staan. Terwijl er genoeg gezinnen en families in een dorp zijn met een kavel van drieduizend vierkante meter, waar je met de beste intenties twee of drie woningen kunt neerzetten.”

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

"Ook in de binnenstad kun je prima oud worden"
8 oktober 2024

De vergrijzing vindt wereldwijd plaats. Bij de architectuur voor ouderenwoningen…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congres 2024: impuls voor spontane ontmoeting
7 oktober 2024

Hun liefde spatte de zaal in. Zo’n 330 zorg-, wonen-, welzijnsprofessionals én ‘…

Lees Verder »
Placemaking: van ruimte naar betekenisvolle plek
24 september 2024

Placemaking, een term die in de gesprekken met organisaties uit de community van…

Lees Verder »
Inrichten van de zorgomgeving volgens het healing environment principe
23 september 2024

Misschien heb je de term wel eens voorbij horen komen; healing environment. Een term…

Lees Verder »
Magazine De Zachte Stad
7 augustus 2024

De zachte stad. Een term die steeds vaker terugkomt in het debat over de…

Lees Verder »
Instrumentenkoffer betaalbare woningvoorraad
5 augustus 2024

In opdracht van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft RIGO de betaalbaarheidsproblematiek in de MRA geschetst…

Lees Verder »
Focus op woningbouw begint te lonen: aantal bouwvergunningen in de lift
31 juli 2024

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen is in mei uitgekomen op 6.858, waarmee de trend…

Lees Verder »
De best gelezen artikelen van ZorgSaamWonen van het eerste half jaar
23 juli 2024

Het is zomer en dat betekent dat het eerste half jaar van 2024 er alweer op zit. Wij vroegen ons af: "Welke…

Lees Verder »
Gezamenlijk en naar elkaar omkijken binnen wooncomplexen voor ouderen
27 juni 2024

Sinds een aantal jaren is het gangbaar beleid in Nederland dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig wonen.…

Lees Verder »
Waardevast beleggen in zorggeschikte woningen
19 juni 2024

De vergrijzing is een onmiskenbare realiteit met vérstrekkende gevolgen voor de vraag naar geschikte…

Lees Verder »
Voortgang programma Wonen en zorg voor ouderen
19 juni 2024

In het programma Wonen en zorg voor ouderen dat in 2022 startte werken de ministeries van Binnenlandse Zaken en…

Lees Verder »
Een vitale samenleving begint in de wijk
6 juni 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Lokale woonlandschappen voor leefbare steden
4 juni 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Dementievriendelijke buitenruimtes in Wijk bij Duurstede
3 juni 2024

Wijk bij Duurstede is een ‘gecertificeerde’ dementievriendelijke gemeente. Dat wil…

Lees Verder »
Rabobank organiseert dialoogsessie rond Toekomstbestendig wonen. Kom in actie!
8 mei 2024

Er zijn ruim 400.000 geschikte woningen voor ouderen extra nodig tot 2040. De opgave aan geschikte…

Lees Verder »
Ruimte voor Ouderen
13 februari 2024

Met een inspirerende leefomgeving en mobiliteit als basis

De Raad van Ouderen heeft een advies…

Lees Verder »
Kamerbrief over voortgang programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)
8 januari 2024

Vorig jaar heeft het ministerie van VWS het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) gestart…

Lees Verder »
10 trends voor woningmarkt en leefomgeving voor 2024
5 januari 2024

Benut het momentum en doe radicaal concessies

De brede volkshuisvesting staat in het midden van de…

Lees Verder »
Toekomstbestendig wonen in Gelderland-Zuid
2 januari 2024

Leren van het verleden, samen bouwen en zorgen voor morgen

Rabobank, partner van ZorgSaamWonen,…

Lees Verder »
Visie op woon- en zorgbehoeften in Sittard-Geleen
23 november 2023

“Als je bouwt voor een bepaalde doelgroep, bouw het dan ook gelijk ‘zorggeschikt’”…

Lees Verder »

Welk probleem wordt hier nu benoemd? De woningnood bij stagnatie in de wooncarriere of huidige ondermaatse huisvesting en victim blaming van senioren

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.