Geef me de Vijf: Tineke Fokkema

geef me de vijf

Op deze mooie vrijdag lanceren we een nieuwe editie van Geef me de Vijf. Dit keer is het de beurt aan onze expert Tineke Fokkema. Professor Tineke Fokkema is onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI-KNAW) en bijzonder hoogleraar “Ageing, Families and Migration” bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB) van de EUR.

wew
Tineke Fokkema

Waar ben jij momenteel mee bezig?
Ik ben met verschillende dingen bezig. Zoals het afronden van een artikel, samen met Sabrina de Regt (CBS) en Marjolijn Das (CBS/EUR), over de leefsituatie van de 20 grootste groepen migrantenouderen in Nederland op de terreinen demografie, huishoudenssituatie en nabijheid van kinderen, sociaaleconomische positie en gezondheid. Van de ouderen heeft niet alleen een steeds groter deel een niet-Nederlandse herkomst, ook de variatie in herkomst neemt toe. Op dit moment ontbreekt een recent globaal overzicht van de maatschappelijke positie van migrantenouderen. Indien migrantenouderen worden onderzocht, ligt de focus vaak enkel op ouderen met een Marokkaanse of Turkse achtergrond, soms aangevuld met ouderen van Surinaamse of Antilliaanse herkomst. In mei zal dit artikel verschijnen. Ik kan nu al een tipje van de sluier oplichten: bepaalde groepen migrantenouderen doen het relatief goed, zoals ouderen met een Indonesische achtergrond en ouderen uit de buurlanden België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Bij andere groepen is een gemengd beeld te zien, zoals bij ouderen uit Marokko, Turkije en China. En er zijn groepen die extra kwetsbaar zijn, vooral ouderen die hier als vluchteling zijn gekomen, zoals ouderen uit Afghanistan, Irak en Syrië. Deze groep ouderen is vaak uit beeld gebleven, extra aandacht voor hen is zeer wenselijk.

Verder begeleid ik samen met Nina Conkova (Leyden Academy) en Bianca Suanet (VU) de VU masterstudent Giorgio Held. Hij schrijft een scriptie over ouderen uit Indonesië, de tweede meest omvangrijke, maar ook een ‘vergeten’ groep migrantenouderen in Nederland. Door middel van diepte-interviews met Indonesische ouderen worden de ervaringen met en oorzaken van eenzaamheid in kaart gebracht, alsook de strategieën die zij toepassen om met eenzaamheid om te gaan.

En vers van de pers: een Special Issue voor het tijdschrift The Gerontologist over methodologische en ethische aspecten van onderzoek bij migrantenouderen. Basak Bilecen (RUG) was mede-gastredacteur. Dit nummer verschijnt in het najaar, maar alle artikelen – inclusief onze introductie (https://academic.oup.com/gerontologist/advance-article/doi/10.1093/geront/gnac036/6550651?login=false) – zijn al online te lezen.

Wat moet er nu gebeuren op terrein van eenzaamheid?
Eigenlijk is er nog heel veel onderzoek nodig, ofschoon er steeds meer kennis over eenzaamheid is. Het is mooi dat het programma ‘Eén tegen Eenzaamheid’ is verlengd, dit geldt ook voor de Wetenschappelijke Adviescommissie waar ik – net als Rick Kwekkeboom – lid van ben. We hebben recent een onderzoeksagenda aan het ministerie van VWS aangeboden met punten waarvan wij vinden dat die op korte respectievelijk langere termijn extra aandacht verdienen.

Het zal je niet verbazen dat ik vooral geïnteresseerd ben in de aanpak van eenzaamheid bij migrantenouderen. Vooral onder Marokkaanse en Turkse ouderen is de eenzaamheid schrikbarend hoog ( https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/69179108/2018_TGG_vanTilburg_Fokkema_HogereEenzaamheidOnderMarokkaanseTurkseOuderen_AuthorsVersion.pdf). We weten steeds meer over de belangrijkste oorzaken van eenzaamheid bij migrantenouderen. De volgende stap is het in kaart brengen van geschikte interventies, deze inzetten en de effectiviteit ervan onderzoeken.

Welke rol spelen ouderen zelf in je projecten?
In mijn onderzoeken maak ik vooral gebruik van surveydata en gegevens van het CBS, maar ik heb ook enkele onderzoeken waarin ouderen zelf aan het woord komen. Zo heb ik interviews gehouden met Marokkaanse ouderen die op latere leeftijd zijn teruggekeerd naar hun geboorteplaats en met Nederlanders die rond hun pensioen naar Italië en Marokko zijn vertrokken.

Ook in het net gehonoreerde NWA-project ‘Dilemmas of Diversity’ zal de stem van de ouderen worden gehoord. Dit project is gericht op de vraag: hoe creëer en stimuleer je een samenleving met samenhang en ruimte voor verschillen, waarin bovendien iedereen gehoord wordt? Ik ben als projectleider verantwoordelijk voor het onderdeel ‘Diversity policies and practices in spaces of care and welfare provision (2000-2020)’. Dit doe ik samen met Nina Conkova en Jolanda Lindenberg van de Leyden Academy. We kijken onder andere naar de veranderingen in diversiteitsbeleid van overheid en gemeentes, hoe professionals hiermee omgaan, welke maatregelen zij nemen om mensen gelijkelijk toegang tot zorg en welzijn te bieden, én hoe mensen die toegang en regelingen daaromtrent waarderen.

Wat hoop je dat er in de nieuwe plannen van de ministers Helder en de Jonge komt te staan?
Zoals ik al eerder heb aangegeven, het is fijn dat het programma ‘Eén tegen Eenzaamheid’ is verlengd. Verder hoop ik op:

  • Meer aandacht voor migrantenouderen in de meest kwetsbare situatie.
  • Meer aandacht voor de rol van de woning en woonomgeving op kwaliteit van leven.
  • Maatregelen die wél werken om senioren door te laten stromen naar kleinere, meer passende woningen.

Welk initiatief op terrein van wonen zorg en welzijn vind jij kansrijk/inspirerend?
Ik vind het bemoedigend dat senioren zelf actief tot de bouw van nieuwe woonvormen komen. Het gebeurt nog op kleine schaal, maar toch.

Ook merk ik – mede door het programma ‘Eén tegen Eenzaamheid’ – dat de kloof tussen wetenschap en praktijk kleiner wordt. Ik denk dan b.v. aan de handreiking ‘Aan de slag met eenzaamheidsinterventies’ (https://www.eentegeneenzaamheid.nl/app/uploads/2021/09/Handreiking-Aan-de-slag-met-eenzaamheidsinterventies.pdf).  

Ook interessant / voor u geselecteerd

Subsidie voor huisvesting kwetsbare groepen
24 mei 2023

Mensen in een kwetsbare positie kunnen bij het zoeken naar een woning vanaf 30 mei gebruik maken van de…

Lees Verder »
Strategisch adviseur Wonen Gemeente Almere
22 mei 2023

Strategisch adviseur Wonen Gemeente Almere

Lees Verder »
Bouwen voor ouderen stimuleert doorstroming maximaal
10 mei 2023

Habion, een woningcorporatie voor ouderen, versnelt de transformatie en nieuwbouw van woningen voor ouderen op…

Lees Verder »
Aanjaagteam zet inspirerende voorbeelden in het licht
5 mei 2023

Het Aanjaagteam Wonen Welzijn Zorg voor Ouderen is op 1 mei van start gegaan. Dit initiatief maakt nieuwe…

Lees Verder »
Woningdelen kansrijk, maar benutten van ongebruikte woonruimte gaat niet vanzelf
2 mei 2023

Afgelopen januari organiseerde ZorgSaamWonen het webinar ‘Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan!’ Een webinar…

Lees Verder »
'VPT in de wijk' gaat over meer dan zorg alleen
19 april 2023

Langdurige zorg in de eigen woning geleverd krijgen. Dat kan met het Volledig Pakket Thuis (VPT) in de wijk.…

Lees Verder »
'We kunnen meer van bewoners verwachten'
7 maart 2023
“Het zit tussen onze oren dat iedereen een eigen huis, auto en wasmachine moet hebben”, zo trapt Bernard Smits van…
Lees Verder »
Top 11 mooiste woongemeenschappen in Nederland
1 maart 2023
Voor het nieuwste nummer van Stedebouw & Architectuur, een editie gewijd aan Bouw & Zorg, maakte Yvonne…
Lees Verder »
Collectieve woonvormen centraal in nieuwste Stedebouw & Architectuur
28 februari 2023
Collectieve woonvormen zijn steeds vaker een onderwerp van gesprek, niet in de laatste plaats op het ZorgSaamWonen…
Lees Verder »
'Participatie is meer dan het afvinken van een checklist'
24 februari 2023

Peter Bisschop en Sabine Megens wilden iets concreets doen om ouderen langer thuis te laten wonen, ze wilden…

Lees Verder »
De Bloemendal: gelaagd, sociaal en maatschappelijk
22 februari 2023

Een paar prachtige oude bomen in de binnentuin trekken meteen de aandacht. Wooncentrum Bloemendal krult zich om…

Lees Verder »
Woon- en leefomgeving anders inrichten met toolkit 'Positieve gezondheid'
21 februari 2023

Het gedachtegoed van 'Positieve gezondheid' – niet focussen op ziekte en wat niet meer gaat, maar juist op de…

Lees Verder »
We leven in een wereld vol mogelijkheden
16 februari 2023

Op woensdag 1 februari kwamen ruim driehonderd bezoekers bij elkaar in TivoliVredenburg te Utrecht, ter ere van…

Lees Verder »
Vrijwilligers maken modern woonzorgcentrum van oud klooster
14 februari 2023
Zo zouden de zusters Elisabetinnen het gewild hebben. Om ouderen in een zorgzame omgeving oud te laten worden is…
Lees Verder »
Slimme Zorg Estafette inspireert en verbindt
13 februari 2023
De ontwikkeling, implementatie en opschaling van slimme zorg verder brengen. Dat is het doel van de Slimme Zorg…
Lees Verder »
Meulenvelden haalt de buitenwereld naar binnen; 'dit is een klein dorp'
9 februari 2023
Hoe is het nu met woonservicegebied Meulenvelden in Didam? In deze rubriek van ZorgSaamWonen besteden we aandacht…
Lees Verder »
Pluim van het jaar voor van sloop gered zorggebouw
7 februari 2023
Jan Strating van AIG Care & Living en Remko van de Weerd van Bureau voor Harmonische Architectuur hebben de '…
Lees Verder »
ZSW-partner ‘Thuis Voelen’ wil een schatkist aan ervaringen borgen
3 februari 2023
Meer dan negentig procent van de ouderen woont thuis en blijft thuis, tegen zo’n zes procent van de ouderen die in…
Lees Verder »
Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan! (vervolg)
31 januari 2023
Bestaande woningen delen of splitsen als oplossing voor zelfstandige seniorenhuisvesting én zorg. Met als…
Lees Verder »
Partner aan het woord: Thereca
31 januari 2023

Thereca is al enige tijd aangesloten als partner bij het platform ZorgSaamWonen. In dit artikel maken we kennis…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.