Geschikt wonen voor senioren: bewustwording, betrekken en bouwen

yvonne en danielle

‘Kiezen voor geschikt wonen’ was het thema van het hybride jaarcongres 2020 van het platform ZorgSaamWonen. Met 200 mensen online en 20 live waren initiatiefneemsters Daniëlle Harkes en Yvonne Witter dik tevreden.

De bijeenkomst vond plaats in Utrecht. ’Jonge stad met een oud hart’, volgens wethouder wonen Kees Diepenveen. Met het Stadsakkoord Wonen, waarin samenwerking, wederkerigheid en lange termijn centraal staan, en ook ouderen en hun woonbehoefte een plaats krijgen, nam hij een voorschot op de thema’s van de dag. Wat is geschikt wonen? En wat valt er te kiezen?

Vergrijzing is allang geen individuele kwestie meer. Negen van de tien tachtigplussers woonde in 2019 nog zelfstandig, met alle gevolgen voor wijkzorg en mantelzorg van dien. Wat betekent die groeiende groep senioren voor de samenleving?

De derde levensfase: het geschenk van deze eeuw, volgens het rapport van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) vraagt om een fundamenteel andere manier van inrichten van de maatschappij en het maken van nieuwe keuzes, volgens Pieter Hilhorst, lid van de RVS. De woningmarkt is toe aan een grondige herziening. Dat die verandering niet vanzelf gaat – denk aan andere financiering, grondbeleid, wet- en regelgeving – mag duidelijk zijn.  Hilhorst: ‘Het zaadje is geplant. En ik ben blij met dit congres , want het wordt hier opgepakt’. 

De derde levensfase is het geschenk van deze eeuw, volgens het rapport van de Raad Voor de Volksgezondheid en
Samenleving (RVS). We worden ouder en blijven langer gezond. De 'vitalo's willen een bijdrage blijven leveren aan de samenleving. Dat vraagt om een fundamenteel andere manier van inrichten van de maatschappij en het maken van nieuwe keuzes, volgens Pieter Hilhorst, lid van de RVS.

Seniorvriendelijk bouwen
De meeste ouderen zijn niet of nauwelijks bezig met het aanpassen van hun woning of met verhuizen. Ze hebben een sterke voorkeur voor het eigen huis, in de eigen buurt. Terwijl het seniorvriendelijk maken van huizen is in zeker de helft van de woningen nodig is, gebeurt dat nog te weinig. Pas als de nood aan de man/vrouw is, gebeurt er wat.

En als de groeiende groep 65+-ers er al voor kiest om te verhuizen, dan blijkt het huidige woningaanbod schaars en monotoon. Of niet aan te sluiten bij de woonwensen. Of een nieuwe woning is te duur of niet in de eigen wijk. Dus stokt de doorstroming en verhuizen mensen pas als het echt niet anders kan.

Dat senioren honkvast zijn, betekent niet dat ze geen woonwensen hebben of dat er geen vraag is naar seniorenwoningen, betoogt Barbara Baarsma, sinds 1 januari 2019 directievoorzitter van Rabobank Amsterdam. Want die vraag is er wel degelijk, blijkt uit onderzoek van RaboResearch. De voorkeur van ouderen moet dan wel leidend zijn en meer vraaggericht bouwen speelt beter in op echte woonwensen. ‘Er moet wel iets te kiezen zijn’, aldus Baarsma, ‘want niet alleen ouderen hebben weinig keuze, ook voor starters is het een moeilijke markt. En meer vraaggericht bouwen zal – naar verwachting- leiden tot een betere doorstroming op de hele woningmarkt.

Er gaapt nog steeds een groot gat tussen zelfstandig thuis wonen en wonen in een verpleeghuis. Woonvormen, al dan niet met zorg, die plezierig ouder worden mogelijk maken, zoals hofjes, geclusterd wonen of levensloopbestendige huurwoningen, zijn er nog steeds te weinig. De potentiële vraag naar meer geschikte woningen en woonvormen is groot, maar het aanbod blijft achter. Aandacht voor senioren in woonvisies helpt, evenals het oormerken van woningen als ouderenhuisvesting, aldus Marilyn Haimé van de Raad van Ouderen. ‘En doe het mét ouderen, niet voor ouderen’.

Betrekken en informeren
Senioren zijn echt wel te verleiden om te verhuizen, maar dan moet er wel een geschikt en vooral divers woonaanbod zijn. Diversiteit is een vereiste, want woonprofielen laten zien dat leefstijl en woonwensen heel erg kunnen verschillen.

Kijk bijvoorbeeld naar de woongemeenschap Qabila voor oudere migranten met een grote meerwaarde, of het Rosa Spier Huis, de woon- en werkgemeenschap voor kunstenaars en wetenschappers. Stadsappartementen, buurtblokken, woonhofjes en vrij wonen op het platteland: de vraag is er, het aanbod niet.

Betrekken en informeren
Het betrekken van senioren gebeurt steeds meer, bleek in de verschillende deelsessies. Door vroegtijdig na te denken over goed oud worden en wonen, valt er nog een wereld te winnen. Zoals ouderen die hun netwerk steeds kleiner zien worden en toch daarop aangewezen zijn. Door het organiseren van bijeenkomsten met behulp van de Netwerkkaart waarin vragen over het netwerk centraal staan. Vragen zoals ‘wie zorgt er voor je als je hulpbehoevend wordt? Hoe ziet je netwerk eruit? Op welke manier kun je je netwerkwerk opbouwen of verder uitbouwen? zorgen ervoor dat ouderen grip houden en zich realiseren dat er meer kan dan ze oorspronkelijk denken.

Ouderen en hun mantelzorgers betrekken, informeren en voorlichten over wonen gebeurt ook bijvoorbeeld in Breda, met de campagne Wonen met Gemak. Onderdeel is een woonscan met advies en begeleiding voor het aanpassen van de woning. Ook de inzet van een seniorenmakelaar of wooncoach kan ouderen helpen om een beter beeld te krijgen van hun wensen en behoeften.

Bouwen voor senioren, incluis woonzorgcomplexen, is de opgave voor de toekomst. Het vraagt nieuwe samenwerkingsverbanden tussen gemeentes, zorg, zorgverzekeraars, bouwbedrijven en financiers en met ouderen. En een nieuwe kijk op de waarde van ouder worden.

Dit artikel is geschreven door José van Berkum. Vanuit haar adviesbureau voor communicatie (www.vbcom.nl) is ze gespecialiseerd in wonen, welzijn & technologie voor senioren.

 

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Landelijke campagne Praat vandaag over morgen van start
21 maart 2024

"Wat vind ik belangrijk voor later?" 1 op de 2 mensen tussen de 60 en 75 jaar praat over de toekomst, blijkt…

Lees Verder »
Efficiënte samenwerking voor valpreventie in Flevoland
20 maart 2024

Met een vergrijzende bevolking in Nederland worden de uitdagingen voor toekomstige zorg steeds duidelijker. Het…

Lees Verder »
Petitie en advies overhandigd: 'Nu rust en ruimte voor ouderenzorg van morgen!'
14 februari 2024

Geef nu rust en ruimte voor de ouderenzorg van morgen! Dat is de kern van een advies aan de politiek, waaraan…

Lees Verder »
Praten met ouderen; een overzichtskaart en een goed gesprek
3 januari 2024

Movisie ontwikkelde de afgelopen jaren vele tools om ouderen te bereiken met initiatieven en om ze te betrekken…

Lees Verder »
Een rondje door je eigen (woon)toekomst
22 december 2023

Al jaren krijg ik in de zomervakantie én net na de feestdagen relatief veel mails van kinderen die voor hun…

Lees Verder »
Het bereiken en betrekken van ouderen met de overzichtskaart van Movisie
16 november 2023

In de afgelopen jaren heeft Movisie, vaak in samenwerking met hun partners, verschillende praktische…

Lees Verder »
Het Hop-on Hop-off spel in een nieuw jasje
2 oktober 2023

Op het jaarlijkse ZorgSaamWonen Congres afgelopen donderdag 28 september is de tweede druk van het Hop-on Hop-…

Lees Verder »
Richting geven aan gesprek over ouder worden
10 augustus 2023

Er wordt veel geschreven en gesproken over de vergrijzing en de uitdagingen die dit met zich meebrengt voor…

Lees Verder »
De NS nam de verkeerde afslag: de “ieder voor zich maatschappij”
7 augustus 2023

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels. Hij zal de komende…

Lees Verder »
Voortgang programma WOZO: 'urgentie groeit'
4 juli 2023

Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg en Sport, heeft op 3 juli 2023 de Tweede kamer geïnformeerd over de…

Lees Verder »
Hoe meer ouderen hoe beter
3 juli 2023

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels…

Lees Verder »
Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving
28 juni 2023

Als voorzitter van Denktank 60+ Noord, lid van ledenraad van MantelzorgNL en voorzitter van de centrale…

Lees Verder »
De Raad van Ouderen komt met advies 'Zorgen om de ouderenzorg'
16 juni 2023

De Raad van Ouderen heeft opnieuw een advies uitgebracht. Met dit advies geeft de Raad een vervolg op haar…

Lees Verder »
Digimagazine ZorgSaamWonen #1 2023
15 mei 2023

Preventieve gezondheid is essentieel om de opgaves waar we voor staan in de ouderenzorg behapbaar te maken en…

Lees Verder »
Fit en vitaal blijven met oefengids en andere praktische tools
12 mei 2023

Speciaal voor zorgprofessionals die anderen helpen meer te bewegen ontwikkelde Kenniscentrum Sport &…

Lees Verder »
'Gemeenschappelijk Wonen Dag' verder uitbouwen
1 mei 2023

Meer bekendheid rondom de open dag Gemeenschappelijk Wonen leidt tot meer maatschappelijk draagvlak om nieuwe…

Lees Verder »
Zorg voor de buurtvisite: 'Veel kansen voor Leeuwarden Oost mits sociaal ruimtelijke visie'
28 april 2023

Na de zorgvisites van de dames THe aan woonzorcentra en verpleeghuizen zijn Hetti Willemse en Ad van Elzakker…

Lees Verder »
Collectieve woonvormen inspireren de ‘woongemeenschap light’
11 april 2023

Sommige mensen hebben vooroordelen jegens collectief wonen. Zij associëren dit samenwonen met het hebben van…

Lees Verder »
ZSW-expert over sociale ondernemingen en instituties voor collectieve actie
24 februari 2023
ZorgSaamWonen-expert professor dr. Tine De Moor hield vorige week vrijdag haar oratie aan de Erasmusuniversiteit…
Lees Verder »
Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving
20 februari 2023

Op woensdag 15 februari 2023 is het advies 'Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving'…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.