Thuiskomen en thuis zijn: over diversiteit en cultuursensitiviteit

diversiteit groter

‘Zelfs de Hollandse stamppot is niet meer hetzelfde als 50 jaar geleden. Ook deze is pittiger geworden’. De rijkdom en vanzelfsprekendheid van de multiculturele samenleving, zoals die tot uitdrukking komt in muziek, eten en sport laat voor Freddy May, icoon in diversiteitsland, zien dat het dus wel kán. Waarom die vanzelfsprekende integratie dan nog steeds niet lukt voor thema’s als arbeid, wonen, zorg en welzijn is voor de oprichter van het Netwerk Organisaties van Oudere Migranten (NOOM) een groot vraagteken én uitroepteken. En reden voor platform ZorgSaamWonen om deze vraag te bespreken in het webinar ‘Diversiteit’, dat op donderdag 11 februari plaatsvond. José van Berkum schreef een verslag over het inspirerende webinar.  

May houdt zich sinds 1975 bezig met diversiteit en stond in 2007 aan de wieg van het Netwerk Organisaties van Oudere Migranten (NOOM). Samen met onder andere Yvonne Witter, webinarhost namens ZorgSaamWonen, is hij medeauteur van de publicatie Thuiskomst. Wonen, zorg en welzijn voor ouderen met een migratieachtergrond.  Aan Freddy May de eer om als eerste spreker zijn visie te geven.

Oudere migranten onzichtbaar
Terugkijkend constateert May dat oudere migranten nog steeds een onzichtbare groep vormen, die vooral in een achterstandsituatie zitten. Nog steeds bestaat er een kloof tussen hun behoeften en het bestaande aanbod; die kloof is in al die jaren nauwelijks veranderd. Desondanks blijft May positief en roemt de rijkdom van de multiculturele samenleving.  ‘De weg van integratie loopt via emancipatie en participatie. En erkenning en waardering zijn essentieel’.

Wat is er dan nodig om de groeiende groep migrantenouderen beter te bereiken en beter aan te sluiten? Is het onderwerp inmiddels een item en zo ja, welke kennis en initiatieven zijn er om te delen? Tijd voor een update dus, ‘met de nieuwe smaakmakers’, aldus Witter. Wat is er in de afgelopen jaren veranderd in de situatie van migrantenouderen? En wat moet er nog gebeuren?

Minder eenzaam
In de vier grote steden, de G4, is er steeds meer aandacht voor de groeiende groep Marokkaanse, Turkse en Surinaamse ouderen. En dat is hard nodig, want deze groep heeft meer last van diabetes, hoge bloeddruk, angststoornissen, beroerte en eenzaamheid dan de gemiddelde Nederlandse senior, blijkt uit onderzoek. Met name hun lage economische status (SES) leidt tot een kortere levensverwachting van acht tot tien jaar.

En ze voelen zich ook minder gezond, vertelt Fatima el Fakiri onderzoeker bij de GGD Amsterdam. Naar aanleiding hiervan heeft de gemeente Amsterdam, in samenwerking met ouderen zelf,  het programma ‘Op weg met veerkracht’ gestart. Met bi-culturele begeleiders, geworven via vertrouwde kanalen, en met aandacht en respect voor de taal, toegankelijkheid, financiën, en (digitale) geletterdheid. En het programma werpt positieve vruchten af. Deelnemers zeggen minder eenzaam te zijn, spreken over betere persoonlijke relaties en een uitbreiding van hun vriendenkring. In de chat die doorloopt tijdens de sprekers stellen deelnemers intussen aan elkaar en de sprekers vragen. Er wordt in de chat veel informatie gedeeld. ‘Dat is dan weer een groot voordeel van een online bijeenkomst’, aldus Yvonne Witter.

Jonge stad vergrijst
Rotterdam, de stad die bekend staat als jong en multicultureel, vergrijst langzaam maar zeker. Reden voor de gemeente om het programma ‘Rotterdam, ouder en wijzer’ op te zetten, vertelt beleidsadviseur Zorg, Irene Wiezer.  Het programma heeft ook expliciet aandacht voor migrantenouderen. Veel ouderen met een migratieachtergrond weten onvoldoende van het zorgstelsel en maken daardoor geen gebruik van zorg en ondersteuning die er voor hen is. Stimuleren van vitaal ouder worden staat voorop en dat vraagt om cultuursensitief werken. Inmiddels zijn er in tien van de veertien gebieden bewegingsgroepen actief, is er meer aandacht voor signalering van dementie en zijn er nieuwe vormen van dagbesteding voor mensen met dementie.

Ronde tafel: eerst mens, dan geld
Tijdens het Ronde Tafelgesprek onder leiding van Aziza Aachiche (Sociaal in Vastgoed management & advies) met Nina Conkova (onderzoekster Leyden Academy), Sevilay Luiken-Dalli (IMEAN care, Almelo) en Wendela Gronthoud (WoonSaem) gaat het om goede praktijkvoorbeelden en de vraag hoe succesvolle projecten kunnen worden gekoesterd.

Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden.  Het onderwerp ‘migrantenouderen’ mag dan op de agenda staan, maar het is nog steeds een korte-termijn agenda, die bovendien bepaald wordt door de aan- of afwezigheid van subsidies. Is er geld, dan kunnen projecten starten. Is er geen geld, dan niet. Beter zou zijn als aandacht voor oudere migranten onderdeel gaat uitmaken van de bestaande processen. Voor Conkova is het achterhalen van échte behoeften belangrijk, want die zijn niet generiek. Pas als het project aansluit bij behoeften, heeft het effect. ‘Dus blijf in gesprek, evalueer projecten en biedt dié projecten aan, die werkzaam zijn gebleken. ‘

Dat is ook de ervaring van Luiken-Dalli. ‘‘Als een succesvol project dan na een jaar afloopt en stopt, verdwijnt hiermee ook alle kennis. Daarom vind ik het belangrijk krachten te bundelen, samen te werken en vooral meer op lange termijn te denken’.

Is er dan niets veranderd in al die tijd?
‘Het is een kwestie van lange adem’, memoreert Wendela Gronthoud een uitspraak van 25 jaar geleden, van de overleden inspirator van de cultuursensitieve benadering, Henny Nelissen. Een verandering die inmiddels gaande is, is de omslag van ‘witte’ organisaties die willen ‘culturaliseren’ en meer ‘diversiteit’ in de organisatie nastreven, naar maatschappelijke verhoudingen waarin juist migrantenouderen en hun (klein) kinderen het voortouw nemen en het debat bepalen.

Deze omslag in denken is terug te lezen in het pas verschenen ZSW-publicatie Thuiskomst. Wonen, zorg en welzijn voor ouderen met een migratieachtergrond | ZorgSaamWonen

Deze publicatie maakt duidelijk dat er echt iets begint te veranderen in de maatschappelijke verhoudingen, vertelt Gronthoud. Een kwestie van lange adem is het nog steeds, maar met wederkerigheid en samenwerking, volharding en veerkracht, ambitie en dromen is Nederland het land waar ook ouderen met een migratieachtergrond thuiskomen en thuis zijn.

 

 

 

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Proefschrift: ‘Thuis’ voor ouderen met een migratieachtergrond
21 maart 2024

Wat is thuis voor ouderen met een migratieachtergrond? Deze vraag beantwoordt…

Lees Verder »
195 extra ontmoetingsruimten door de Stimuleringsregeling Ontmoetingsruimten in Ouderenhuisvesting
19 februari 2024

De ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)…

Lees Verder »
Ontmoeten in de praktijk
17 januari 2024

Ontmoeten speelt een cruciale rol bij collectieve woonvormen. Dat maakt deze woonvormen zo waardevol! Maar… hoe…

Lees Verder »
De Brink 2.0, vruchtbare grond voor voorzorgcirkels
20 december 2023

We staan bij een klein grasveldje aan de Madernastraat in Almere. Een wandelpaadje snijdt het veldje in tweeën…

Lees Verder »
Praktijkmiddag Positieve Gezondheid in wijkcentrum De Roef
28 november 2023
Een nieuw type wijkcentrum

In de wijk Stadsweiden in Harderwijk stond sinds 1977 het wijkcentrum De Roef. Het…

Lees Verder »
Buurthuis op wielen - The movie
17 november 2023

Ze wonnen de ZorgSaamWonen Award 2022 met DumDum, een Ford Transit uit 1978. Met dit vrolijke Buurthuis op…

Lees Verder »
Plekken van ontmoeting in de wijk
9 november 2023

Eerste Michi-Noeki van Nederland geopend in Groningen

De eerste Michi-Noeki van Nederland is in…

Lees Verder »
'We komen elkaar wel ergens tegen'
9 oktober 2023

Vroeger was alles beter, hoor je vooral ouderen wel vaker zeggen. Toen kenden mensen elkaar nog en hielpen ze…

Lees Verder »
Jury ZorgSaamWonen Award aan het woord: Joost Smit
8 augustus 2023

De komende weken maken wij een rondje langs de juryleden van de ZorgSaamWonen Award 2023. De ZorgSaamWonen…

Lees Verder »
Alledaagse attentheid volop aanwezig, ook in de superdiverse stad
5 juli 2023

Ludo Glimmerveen is programmaleider ‘Alledaagse attentheid in de superdiverse stad’…

Lees Verder »
Buurthuis op Wielen: vervolg van de reis na de ZorgSaamWonen juryprijs
5 juli 2023

Stichting de Tijdmachine won vorig jaar de juryprijs met hun initiatief DumDum, een Ford Transit uit 1978. Met…

Lees Verder »
Partnerinterview Pellikaan
27 juni 2023

Wij reizen op een zonnige dag in juni af naar Tilburg voor een kennismaking met Jack Hazen, commercieel…

Lees Verder »
Column: Laten we welzijn
27 juni 2023

Blijmakers, aandachtgevers, welzijnscoaches, buurtverbinders…..steeds vaker kom je deze functies tegen in de…

Lees Verder »
7 bouwstenen van gemengd wonen
23 juni 2023

Op 8 juni 2023 organiseerde Portaal een conferentie over Gemengd Wonen, waar de geleerde lessen werden gedeeld…

Lees Verder »
De omgevingsvergunning voor de bouw van Eyckstaete is definitief
21 juni 2023

Op de Amsterdamse IJburg wordt een uniek wooncomplex voor senioren en/of mensen met een zorgbehoefte…

Lees Verder »
Nieuwe mindset: van wooninitiatief naar woongemeenschap
14 juni 2023

Op donderdag 25 mei organiseerde de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen een wandelsafari in Lent. Daarbij…

Lees Verder »
Denk mee voor een Gezonde Buurt
12 juni 2023

Jantje Beton, IVN Natuureducatie en JOGG (Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst) hebben de…

Lees Verder »
Kleinschalig groepswonen in nieuwe Amsterdamse woonwijk
9 juni 2023

Het Spaarnhout is een kleinschalige woonzorgvoorziening en maakt deel uit van het duurzame woningproject ‘Life…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Award 2023 is geopend
8 juni 2023

De inschrijving voor de ZorgSaamWonen Award 2023 is officieel geopend. Wij zijn op zoek naar inspirerende…

Lees Verder »
Eigenaarschap van plekken als basis voor preventie
7 juni 2023

Preventie en gezondheid is het thema van ons eerste digimagazine van 2023.  De kracht van ZorgSaamWonen-partner…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.