VPT staat ook voor Veilig Pakket Thuis

14 december 2023

Langer thuis wonen kan met de nodige zorg en (digitale) hulpmiddelen vaak best, mits je je ‘thuis’ en veilig voelt. Veiligheid - basisvoorwaarde voor welzijn - was het gespreksonderwerp van de derde online ZorgSaamWonen-lunchlezing in een reeks van drie over VPT in de wijk, die dit jaar plaatsvonden vanuit de Acquire Studio in Zwolle. Marion Verhey - regionaal projectleider langdurige zorg thuis, Carolien Vermaas - AAG (vastgoed), Mariëlle Scholten - Carinova (zorg) en Willemijn Souren - Woonzorg Nederland (corporatie) spraken op 27 november met Yvonne Witter van ZorgSaamWonen over fysieke-, sociale- en brandveiligheid thuis.

Hoe gaan vastgoed, woningcorporaties en zorgorganisaties om met veiligheid thuis? In woonzorgcomplexen worden sociale-, fysieke- en brandveiligheid vaak professioneel georganiseerd, maar wie bekommert zich over veiligheid thuis in de wijk? En welke impact heeft dit op langdurige zorg thuis met een Wlz-VPT-indicatie?

Gespreksleider Yvonne Witter stipt kort de onderwerpen van de twee voorafgaande lunchlezingen aan: Waarom willen we VPT (langer thuis wonen binnen de Wlz of met een Wlz-indicatie) en hoe ziet het huishoudboekje eruit (wat zijn de kosten en baten)? Het derde onderwerp van belang is ‘veiligheid’, want hoe regel je dat voor zelfstandig wonende senioren met een zorgvraag thuis? En in hoeverre dragen woon- en zorgexperts hier aan bij?

Om te beginnen hebben alle experts vanuit hun eigen kennis en vakgebied aandacht voor veiligheid in de eigen woning. “Langer thuis wonen, betekent dat het ook veilig moet zijn” zegt Marielle. “En dat je je veilig moet voelen”, voegt Marion toe. Toch is er een breed spectrum aan disciplines nodig om een woning veilig te maken en te houden en om bewoners er een veilig gevoel te geven, merkt Yvonne op; evenals mensen in de chat.

Babbeltrucs

Willemijn zegt: “Veiligheid start met weten wie er voor je deur staat. Daar zijn video-verbindingen voor. Ook een periodiek gesprek tussen bewoners en de wijkagent kan belangrijk zijn.” Zij noemt als voorbeeld het leren herkennen van babbeltrucs. De trend om ‘de wijk’ binnen te halen in wooncomplexen, stuit ook op een keerzijde, zo blijkt in het gesprek. Wie haal je binnen en hoe blijf je zorgen voor een veilig leefklimaat? Vragen naar legitimatie of iemand in uniform bij de entree plaatsen, kan immers ook weer een drempel opwerpen. “We denken hier echt over na”, zegt Carolien.

Maar ook binnen een woongemeenschap gebeurt van alles, ervaren de experts. Zo weet Carolien dat een ‘dubbeltjes’-bingo kan uitwassen tot serieus gokken. Ook kunnen mensen met een gedragsstoornis door mede- of buurtbewoners als onveilig worden ervaren. Willemijn: “Juist als je groepen gaat mengen, ook in buurten, is het belangrijk dat mensen elkaar leren kennen.” Marion licht toe: “Ben je alert op wat er in je buurt gebeurt, zie je het als gordijnen bij je buurvrouw dicht blijven en bel je dan aan, of onderneem je actie?” “Binnen wooncomplexen stellen wij een maximum aan mensen met zorg vanuit de Wlz, dus ZZP 5 of hoger, om de woongemeenschap leefbaar en veilig te houden. En we vinden de inzet van een bewonersconsulent van belang, want ook senioren kunnen pestgedrag of vandalisme vertonen.”
Mariëlle wijst op de gevolgen van dementie die zorgelijk kunnen zijn voor de client of bewoner en voor de buurt. “Ook hier kan een open gesprek helpen over de achtergrond van het gedrag en uitleg over de ziektebeelden”. Marion: “Je kunt als buurt ook leren hoe je kunt helpen bij ziektebeelden, bij voorbeeld bij dementie.” Mariëlle: “We moeten dementie normaliseren. Dat betekent dat zij meedoen, er mogen zijn en niet gesloten achter een deur moeten zitten.“ Carolien: “En als je op de hoogte bent, kun je iemand ook thuis brengen.“ Mariëlle wijst op de spotjes van Alzheimer Nederland (zie leestips). “Al onze bewonersconsulenten hebben een training gevolgd bij Alzheimer Nederland”, zegt Willemijn. Mariëlle tipt de signaleringskaart voor kwetsbare ouderen (zie leestips). “Het is immers de kracht van professionals om signalen goed op te pakken.”

Centraal meldpunt in de wijk

Volgende vraag is: Waar kun je signalen kwijt? Carolien vindt het exemplarisch voor Nederland, dat we zo veel professionals hebben, maar dat je op zoek moet gaan om een signaal te melden. Marion erkent dit. “Hoe brengen we de veelheid aan professionals bij elkaar en zichtbaar en benaderbaar voor bewoners in een buurt?” Vanuit de chat worden buurtteams geopperd. Marion reageert daarop met de ervaring, dat ook buurtteams overal anders worden genoemd. Dat maakt het vaak ook lastig voor professionele organisaties en zeker voor burgers, om ze te vinden. Carolien zegt dat de bewoners de spil zijn en dat zij moeten worden geholpen met wat ze nodig hebben. Willemijn noemt De Bloemendal in Deventer. Daar is een complex met zelfstandige woningen met en zonder zorg en voorzieningen voor de wijk in de plint, inclusief infobalie voor huurders (zie leestips).

Thuis app

Een andere tip is om gebruik te maken van een app. Woonzorg Nederland doet er goede ervaringen mee op, zegt Willemijn. “We begonnen met een app voor contacten tussen bewoners en bewonersconsultenten, maar die groeit uit tot allerlei onderlinge contacten, zoals: wie eet er mee vanavond? Ook koppelen we de app al aan tv-toestellen, zodat we op afstand informatie kunnen geven.” Het levert goede sociale cohesie op. “Wij geloven er zeker in, hoewel het wel lastig is er een business case van te maken”, zegt Willemijn. Mariëlle en Willemijn willen het liefst alle informatiebronnen koppelen in een wijk. Dan komt het AVG-vraagstuk om de hoek, maar Carolien benadrukt: “Kijk naar een punt op de horizon en werk daar naartoe. Laat je niet ontmoedigen.”

Ten slotte, brandveiligheid. “ Als je weet dat brandweermannen niet verder gaan dan de 8e etage, besluit je dan als senior om op de 10 etage te gaan wonen?”, vraagt Carolien. Er speelt ook een stuk eigen verantwoordelijkheid, wil ze ermee zeggen. Willemijn zou graag ook brandveiligheidstips, bijvoorbeeld van buurtveiligheidsteams, aan een app koppelen. Ook kun je een rookmelder koppelen aan je sociale netwerk. En in Zwolle komt er iemand aan huis voor een veiligheidscontrole, weet Marion. Willemijn noemt ook het scootmobielbeleid dat haar corporatie voert en ontwikkelt om brandrisico’s te verkleinen. Ze gelooft erg in een deel-scootmobielconcept, inclusief onderhoud.

De experts vatten hun gesprek samen: Betrek bewoners vanaf dag één bij de risico’s van langer zelfstandig wonen , wijs ze op een blijvende eigen verantwoordelijkheid én op het belang van een sociaal en professioneel netwerk om je heen. Kijk naar digitale hulpmiddelen en steek met de kerst vooral een elektrische kaars aan.