In deze column pleit de 80-jarige Karin Jacobs, verbonden aan de Haage Hogeschool (lectoraat urban ageing) voor meer beweegmogelijkheden in het groen in Den Haag. Als Den Haag zich wil afficheren als Seniorvriendelijke Stad, moet de stad zich volgens haar richten op het realiseren van beweegtuinen in het groen en in de openbare ruimte.

Om maar met de deur in huis te vallen, ik ben van het ‘intergenerationele’ en daarmee bedoel ik dat in een gezonde samenleving verbindingen en interacties tussen de verschillende generaties aanwezig zijn. Elke generatie/levensfase heeft betekenis voor elke andere generatie/levensfase. Op welke manier dan ook. Wanneer de verbindingen tussen de generaties verbroken zijn, is de kans groot dat leeftijdsgroepen tegen elkaar uitgespeeld worden als gevolg waarvan polarisatie kan ontstaan.  Denk bijvoorbeeld aan werk en huisvesting en, heel recent, wie heeft er recht op een IC-bed; een 80-plusser of iedereen die jonger is. Sympathieker en eleganter was geweest: is er sprake van co morbiditeit, ongeacht de leeftijd. 

Zorgen en verantwoordelijk zijn voor jezelf en voor je medemens, zijn volgens mij essentiële opdrachten in het leven en de samenleving als geheel, we kunnen nu eenmaal niet buiten elkaar. De mate van zorg ontvangen en verantwoordelijkheid dragen is gedurende het leven aan verandering onderhevig, meestal samenhangend met de fasen waarin men leeft.   

In ieder geval is men voor 100% zorgafhankelijk aan het begin van het leven. En draagt de pasgeborene geen eigen verantwoordelijkheid. In de loop van de ontwikkeling verandert dat naar meer zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid. Wat uiteindelijk weer zal leiden, met het schrijden der jaren, naar, in meer of mindere mate, zorgvragen.    

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat, globaal gezien, gemiddeld 4% van onze samenleving intensieve zorg nodig heeft, ongeacht de leeftijd of generatie waartoe men behoort. (zie NRC checkt 25.10.2017) Het beeld dat senioren de grootste zorgvragers van onze samenleving zouden zijn is grotendeels onwaar en het wordt de hoogste tijd dat er een reëler beeld hieromtrent gaat ontstaan. 

Bij het ouder worden nemen (helaas) fysieke en vaak ook mentale en cognitieve krachten af. Gelukkig zijn huidige wetenschappers van verschillende disciplines steeds beter in staat te onderzoeken en vast te stellen welke processen daarbij een rol spelen. En wat ertoe kan bijdragen die processen te vertragen, te stoppen (wensgedachte) of in gunstige zin te beïnvloeden. In ieder geval is gebleken dat een gezonde levensstijl, dus ook bij senioren, een belangrijke rol speelt in het behoud van vitaliteit en gezondheid. 

Als bekend mag worden verondersteld dat bij een gezonde levensstijl o.a. goede voeding en vooral bewegen belangrijk zijn. 

Een normaal proces van ouder worden wordt gekenmerkt door afnemende vitaliteit en fysieke kracht, wat tot gevolg kan hebben dat bewegen, lastiger, soms pijnlijk en daardoor minder aantrekkelijk wordt. Soms zelfs onmogelijk. Niet bewegen veroorzaakt verlies van spiermassa, (blijkt heel snel te gaan) en heeft invloed op de stabiliteit. En instabiliteit vergroot weer de kans op vallen en ga zo maar door. Bewegen is dus heel belangrijk is om vitaal en gezond te blijven. 

Hoe de animo om te bewegen bij senioren te stimuleren? Ik denk door het zo aantrekkelijk, laagdrempelig en toegankelijk mogelijk te maken. Waar denk ik dan aan? 

Ik denk aan het ontwikkelen van eenvoudige doch speelse fitnessapparaten waarbij het gebruik van been-, arm- en schoudergewrichten/spieren samen met het activeren van hersenfuncties gecombineerd wordt. De mij bekende beweegtuinen zijn in bijna alle gevallen gelinkt aan revalidatiecentra of ziekenhuizen waarbij begeleiding van fysiotherapeuten vereist dan wel wenselijk is. Maar gelukkig zijn er ook veel vitale senioren die het gerust zonder al die begeleiding kunnen. Ik zou bijvoorbeeld graag beweegapparaten in de openbare ruimten nabij speeltuinen op pleintjes en parken geplaatst willen zien. In het groen, bijvoorbeeld bij een speeltuin. De bestaande beweeg-/fitness apparaten, zoals die nu voor senioren op de markt zijn, moeten voorzien zijn van speelse, uitdagende en eventueel competitieve elementen. (zie bijvoorbeeld www.defitnesstuin.nl) Hoe leuk en gezellig kan dat zijn. In de openlucht bewegen, onder de mensen zijn, er gewoon bij horen, sociale contacten hebben en eventueel een oogje in het zeil houden als dat nodig mocht zijn bij spelende kinderen. Kortom sociale interacties alom en intergenerationeel. 

Johan Cruyff met zijn Courts creëert over de hele wereld ruimtes voor kinderen om gewoon een balletje te trappen. Richard Krajicek biedt met zijn Playgrounds ruimten aan kinderen in aandachtswijken om te sporten. Dirk Kuijt organiseert Kampioenendagen en richt zich met een aangepast sport-/beweegprogramma op kinderen met een beperking. Het zijn mooie voorbeelden om het bewegen bij kinderen te stimuleren waardoor zij fysiek en mentaal sterker, lees gezonder worden. En plezier hebben. Als Den Haag zich wil afficheren als Senior Vriendelijke Stad dan zou zij zich moeten inspannen om het bewegen van Senioren te stimuleren door beweegtuinen voor senioren in de openbare ruimten, denk aan de bestaande speeltuinen, te realiseren. 

En als laatste: door te bewegen werken senioren aan hun gezondheid, vitaliteit, stabiliteit en behoud van spierkracht. En niet alleen het lichaam blijft soepel en lenig maar ook het brein. Mijn verwachting is dat dit ook invloed zal gaan hebben op allerlei zorgvragen en kosten in de toekomst. Die ervaring heb ik nu al als 80-jarige. En ik weet wel haast zeker dat wanneer een idee kostenbesparend is, de animo om erover na te denken, groter is.     

Een win-win situatie dus. Waar wachten we op? 

Deze column is verschenen in het digitale magazine Groen en Gezondheid, lees het magazine gratis >>