Bewustwording over eenzaamheid groeit

hugo foto

ZorgSaamWonen hield een interview met expert Hugo van den Beld over het onderwerp eenzaamheid. Hoe staat het met de eenzaamheid en wat zijn de lessen die je eruit kunt halen? Hugo vertelt het!

Wat is nu de stand van zaken met het landelijke programma Eén tegen eenzaamheid?

Als adviseur voor dit programma ondersteun ik zo’n negen gemeenten, terwijl er bij het programma nog veel meer gebeurt. Ik heb daardoor geen compleet beeld, maar ik weet wel dat er nu zo’n 175 gemeenten zijn aangesloten bij het programma en 130 landelijke organisaties en bedrijven. Er zijn handreikingen beschikbaar over het betrekken van ondernemers bij eenzaamheid en het signaleren van eenzaamheid. En nu is er dus weer de Week tegen Eenzaamheid. Daar hoort ook een nieuwe landelijke publiekscampagne bij; deze sluit aan bij de coronamaatregelen.


Wat vind jij de drie mooiste projecten die je bent tegengekomen op het gebied van eenzaamheid?

Vooral de beweging die nu plaatsvindt, overal in het land, vind ik mooi. Er is steeds meer bewustwording over eenzaamheid en steeds meer mensen en organisaties willen hun steentje bijdragen. En projecten of initiatieven? Ik blijf De Luisterlijn prachtig vinden. Deze telefoondienst voor een luisterend oor is 24/7 in heel Nederland voor iedereen kosteloos beschikbaar. Dat is een belangrijke dienst, die in tijden van corona extra nodig is gebleken. Ook het initiatief Join us vind ik mooi, omdat dit gericht is op eenzaamheid bij jongeren. Eenzaamheid komt op alle leeftijden voor, maar dat ook jongeren met eenzaamheid te maken hebben is niet altijd bekend. Join us wil de eenzaamheid onder jongeren van 12 tot 25 jaar terugdringen. Daarvoor hebben ze lokale programma’s, het platform eenzamejongeren.com en nu ook een app. Een ander belangrijk instrument is Welzijn op Recept. Dit is een alternatief voor mensen met psychosociale klachten. Die mensen gaan vaak naar een huisarts. Maar in plaats van een pilletje, verwijst de huisarts deze patiënten door naar een welzijnscoach. Dat werkt goed bij mensen die gevoelens van eenzaamheid hebben. Zo’n welzijnscoach kan met de betrokkene samen kijken wat iemands wensen, talenten en mogelijkheden zijn en daarmee eenzaamheid tegengaan. Overigens is Welzijn op Recept niet nieuw, maar volgens mij een concept waar huisartsen en gemeenten nog veel meer gebruik van zouden moeten maken.

Van 1 tot 8 oktober vindt de week tegen de eenzaamheid weer plaats. Het thema is Ontmoeting en verbinding. Spreekt je dat aan en waarom?

Het thema spreekt me enorm aan, want bij eenzaamheid gaat het in essentie over betekenisvol en duurzaam contact. Bij eenzaamheid kunnen mensen óf te weinig contacten om zich heen hebben, of juist het ‘goede contact’ missen. De twee begrippen ‘ontmoeting’ en ‘verbinding’ slaan op beide varianten. Helemaal raak dus.


Je hebt onlangs een overzicht gemaakt van instrumenten die helpen bij de aanpak van eenzaamheid. Kun je daar iets over vertellen? Wat voor instrumenten zijn er allemaal?

Goed dat je dit vraagt. Vaak zeggen mensen dat ‘eenzaamheid’ een complex onderwerp is en dat het zo moeilijk is om iets aan te doen. Voor mensen die zelf met eenzaamheid te maken hebben, kan het inderdaad lastig zijn. Tegelijkertijd zijn er voor beleidsmakers, projectleiders en initiatiefnemers heel veel instrumenten beschikbaar die hen kunnen helpen bij om voor allerlei doelgroepen effectief aan de slag te gaan. Daarom heb ik zo’n 30 instrumenten in de Instrumentenwijzer op een rij gezet. Met handreikingen, stappenplannen en voorbeelden. Denk aan overzicht om tot een samenhangende aanpak te komen, een subsidiechecklist, een overzicht van mensen die eenzaamheid kunnen signaleren, een handreiking om huisbezoeken uit te voeren, inzicht in de werkzame elementen van interventies en overzichten met voorbeelden van interventies tegen eenzaamheid rond sport en bewegen, de kinderopvang of woningcorporaties. Als je die instrumenten kent en gebruikt, dan is het allemaal niet meer zo heel ingewikkeld en complex, maar vooral een kwestie van doordacht uitvoeren en volhouden.

Je zei eerder dit jaar dat door corona eenzaamheid meer uit de taboesfeer is gekomen. Hoe denk je daar nu over? Zakt het alweer weg?

Het is moeilijk om dat objectief vast te stellen. Maar ik denk dat -toch- vooral eenzaamheid bij ouderen meer bespreekbaar is dan vóór corona. Iedereen kent de gevolgen van de lockdown en kan zich er iets bij voorstellen als mensen op leeftijd extra voorzichtig zijn en beperkt worden in hun sociale contacten. En dat dat juist bij hén, ook bijvoorbeeld in zorgcentra, tot eenzaamheid kan leiden. Ik denk dat de gedeelde ervaring van ons allemaal helpt om het onderwerp eenzaamheid ‘normaler’ te vinden. En dat het iets minder een taboe is geworden. En dat is mooi. Want eenzaamheid hoort bij het leven; en als mensen willen, dan er is wat aan te doen.


Het platform verbindt het sociale en fysieke domein. Heb je tips voor ontwerpers, projectontwikkelaars, corporaties, bouwbedrijven hoe ze een bijdrage kunnen leveren aan verminderen eenzaamheid?

Het belangrijkste is dat ze uitgaan van de ‘gebruiker’, en dat zijn altijd mensen en -dus- sociale wezens. In hun werk kunnen ze aandacht besteden aan sociale veiligheid, goede looproutes met bijvoorbeeld bankjes en pleinen voor ontmoeting en ontmoetingsruimten in wooncomplexen. Ze zouden daarvoor ook het lokale sociaal werk en -uiteraard- wijk- en bewonersgroepen moeten betrekken. Zodat een ontwerp voor een gebouw of omgeving niet alleen ‘mooi’ en ‘functioneel’ is, maar ook een duurzame sociale functie kan vervullen. Het lijkt me mooi als we met het platform ZorgSaamWonen eens een overzicht kunnen maken van alle ‘best practices’ in het fysieke domein om het sociale domein te ondersteunen.

Ook interessant / voor u geselecteerd

Publicatie 'Door de mazen van het vangnet'
14 november 2024

Hoe kan het dat zorg en ondersteuning vaak onvoldoende aansluiting weten te vinden bij deze mensen? Deze vraag…

Lees Verder »
'De tweede helft van je leven is de beste helft'
12 november 2024

De tweede helft van je leven is de beste helft, de helft waar het echt om gaat. Dat…

Lees Verder »
Zorgzame straten en buurten: Het kleine helpen heeft grote effecten
6 november 2024

Wat waren Danielle Harkes en ik enthousiast toen we in het voorjaar woonzorgcentrum…

Lees Verder »
Een terugblik op het ZorgSaamWonen Congres 2024
4 november 2024
Lees Verder »
Michi-Noeki, halteplek en rustpunt
24 oktober 2024

Frederika en Frans ontmoetten elkaar bij de Michi-Noeki ‘halteplaats’ in hun Groningse Oosterparkwijk.…

Lees Verder »
Het verhaal van Dekkerswald: Van sanatorium naar zorgzame buurt
9 oktober 2024

Het bosrijke, en ook zonnige instellingsterrein ‘Dekkerswald’, langs de weg van…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congres 2024: impuls voor spontane ontmoeting
7 oktober 2024

Hun liefde spatte de zaal in. Zo’n 330 zorg-, wonen-, welzijnsprofessionals én ‘…

Lees Verder »
‘Intrinsiek gedreven om de wereld mooier te maken’
1 oktober 2024

Tijdens het ZorgSaamWonen Congres 2024, aanstaande woensdag en donderdag in Den Haag, kun je kennismaken met…

Lees Verder »
Whitepaper ‘Het andere verhaal over onze ouder wordende samenleving’
18 september 2024

De vergrijzing beïnvloedt het potentieel aan mantelzorgers en het aanbod van arbeidskrachten. Deze impact is…

Lees Verder »
Van Buurt- en Straatapps naar Voorzorgcirkels en Buurtwoongroepen
16 september 2024

Stilstaan bij het gebruik van buurt- en straatapps past prima bij de Najaarsweek…

Lees Verder »
Eenzaamheid onder oudere migranten: kennis vertalen naar de praktijk
12 september 2024

Onder oudere migranten komt eenzaamheid vaker voor dan gemiddeld en dit probleem wordt niet goed begrepen en…

Lees Verder »
Stembussen ZorgSaamWonen Award geopend!
4 september 2024

De stembussen voor de ZorgSaamWonen Award 2024 zijn geopend! Vanaf 4 september tot…

Lees Verder »
Plekken voor alledaagse ontmoeting: op reis, Eindhoven
28 augustus 2024

Deze zomerperiode plaatsen wij op ons platform jullie foto's van plekken die uitnodigen tot al dan niet…

Lees Verder »
Op zoek naar plekken voor alledaagse ontmoeting
26 augustus 2024

Jaarlijks reikt ZorgSaamWonen de ZorgSaamWonen Award uit. Met deze Award willen we…

Lees Verder »
Plekken voor alledaagse ontmoeting: op reis, Georgië
22 augustus 2024

Deze zomerperiode plaatsen wij op ons platform jullie foto's van plekken die uitnodigen tot al dan niet…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Award: nog 11 dagen om in te dienen!
20 augustus 2024

Onder de titel ‘Goed je weer te zien! - plekken voor alledaagse ontmoeting’ gaan wij…

Lees Verder »
Minder contact onder buurtbewoners: in Tilburg gaan inwoners ermee aan de slag
20 augustus 2024

Het aantal 65-plussers in Tilburg groeit en het aantal 75-plussers groeit nog harder. Dit noemen we dubbele…

Lees Verder »
Kloosterkwartier in Veghel, buurt van verbinding
15 augustus 2024

Fleur de Koning en de andere buurtverbinders werken eraan om van het Veghelse…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Award 2024 | Jury aan het woord: Hein Kuiken
12 augustus 2024

ZorgSaamWonen reikt jaarlijks de ZorgSaamWonen Award uit. De komende weken maken wij een rondje langs de…

Lees Verder »
Informele ontmoetingsplekken: Hoe kunnen we ouderen met dementie en een migratieachtergrond nog beter ondersteunen?
1 augustus 2024

Ongeveer 15 jaar geleden verschenen de eerste diversiteitsensitieve Alzheimer Cafés en Trefpunten: een…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.