Bewustwording over eenzaamheid groeit

hugo foto

ZorgSaamWonen hield een interview met expert Hugo van den Beld over het onderwerp eenzaamheid. Hoe staat het met de eenzaamheid en wat zijn de lessen die je eruit kunt halen? Hugo vertelt het!

Wat is nu de stand van zaken met het landelijke programma Eén tegen eenzaamheid?

Als adviseur voor dit programma ondersteun ik zo’n negen gemeenten, terwijl er bij het programma nog veel meer gebeurt. Ik heb daardoor geen compleet beeld, maar ik weet wel dat er nu zo’n 175 gemeenten zijn aangesloten bij het programma en 130 landelijke organisaties en bedrijven. Er zijn handreikingen beschikbaar over het betrekken van ondernemers bij eenzaamheid en het signaleren van eenzaamheid. En nu is er dus weer de Week tegen Eenzaamheid. Daar hoort ook een nieuwe landelijke publiekscampagne bij; deze sluit aan bij de coronamaatregelen.


Wat vind jij de drie mooiste projecten die je bent tegengekomen op het gebied van eenzaamheid?

Vooral de beweging die nu plaatsvindt, overal in het land, vind ik mooi. Er is steeds meer bewustwording over eenzaamheid en steeds meer mensen en organisaties willen hun steentje bijdragen. En projecten of initiatieven? Ik blijf De Luisterlijn prachtig vinden. Deze telefoondienst voor een luisterend oor is 24/7 in heel Nederland voor iedereen kosteloos beschikbaar. Dat is een belangrijke dienst, die in tijden van corona extra nodig is gebleken. Ook het initiatief Join us vind ik mooi, omdat dit gericht is op eenzaamheid bij jongeren. Eenzaamheid komt op alle leeftijden voor, maar dat ook jongeren met eenzaamheid te maken hebben is niet altijd bekend. Join us wil de eenzaamheid onder jongeren van 12 tot 25 jaar terugdringen. Daarvoor hebben ze lokale programma’s, het platform eenzamejongeren.com en nu ook een app. Een ander belangrijk instrument is Welzijn op Recept. Dit is een alternatief voor mensen met psychosociale klachten. Die mensen gaan vaak naar een huisarts. Maar in plaats van een pilletje, verwijst de huisarts deze patiënten door naar een welzijnscoach. Dat werkt goed bij mensen die gevoelens van eenzaamheid hebben. Zo’n welzijnscoach kan met de betrokkene samen kijken wat iemands wensen, talenten en mogelijkheden zijn en daarmee eenzaamheid tegengaan. Overigens is Welzijn op Recept niet nieuw, maar volgens mij een concept waar huisartsen en gemeenten nog veel meer gebruik van zouden moeten maken.

Van 1 tot 8 oktober vindt de week tegen de eenzaamheid weer plaats. Het thema is Ontmoeting en verbinding. Spreekt je dat aan en waarom?

Het thema spreekt me enorm aan, want bij eenzaamheid gaat het in essentie over betekenisvol en duurzaam contact. Bij eenzaamheid kunnen mensen óf te weinig contacten om zich heen hebben, of juist het ‘goede contact’ missen. De twee begrippen ‘ontmoeting’ en ‘verbinding’ slaan op beide varianten. Helemaal raak dus.


Je hebt onlangs een overzicht gemaakt van instrumenten die helpen bij de aanpak van eenzaamheid. Kun je daar iets over vertellen? Wat voor instrumenten zijn er allemaal?

Goed dat je dit vraagt. Vaak zeggen mensen dat ‘eenzaamheid’ een complex onderwerp is en dat het zo moeilijk is om iets aan te doen. Voor mensen die zelf met eenzaamheid te maken hebben, kan het inderdaad lastig zijn. Tegelijkertijd zijn er voor beleidsmakers, projectleiders en initiatiefnemers heel veel instrumenten beschikbaar die hen kunnen helpen bij om voor allerlei doelgroepen effectief aan de slag te gaan. Daarom heb ik zo’n 30 instrumenten in de Instrumentenwijzer op een rij gezet. Met handreikingen, stappenplannen en voorbeelden. Denk aan overzicht om tot een samenhangende aanpak te komen, een subsidiechecklist, een overzicht van mensen die eenzaamheid kunnen signaleren, een handreiking om huisbezoeken uit te voeren, inzicht in de werkzame elementen van interventies en overzichten met voorbeelden van interventies tegen eenzaamheid rond sport en bewegen, de kinderopvang of woningcorporaties. Als je die instrumenten kent en gebruikt, dan is het allemaal niet meer zo heel ingewikkeld en complex, maar vooral een kwestie van doordacht uitvoeren en volhouden.

Je zei eerder dit jaar dat door corona eenzaamheid meer uit de taboesfeer is gekomen. Hoe denk je daar nu over? Zakt het alweer weg?

Het is moeilijk om dat objectief vast te stellen. Maar ik denk dat -toch- vooral eenzaamheid bij ouderen meer bespreekbaar is dan vóór corona. Iedereen kent de gevolgen van de lockdown en kan zich er iets bij voorstellen als mensen op leeftijd extra voorzichtig zijn en beperkt worden in hun sociale contacten. En dat dat juist bij hén, ook bijvoorbeeld in zorgcentra, tot eenzaamheid kan leiden. Ik denk dat de gedeelde ervaring van ons allemaal helpt om het onderwerp eenzaamheid ‘normaler’ te vinden. En dat het iets minder een taboe is geworden. En dat is mooi. Want eenzaamheid hoort bij het leven; en als mensen willen, dan er is wat aan te doen.


Het platform verbindt het sociale en fysieke domein. Heb je tips voor ontwerpers, projectontwikkelaars, corporaties, bouwbedrijven hoe ze een bijdrage kunnen leveren aan verminderen eenzaamheid?

Het belangrijkste is dat ze uitgaan van de ‘gebruiker’, en dat zijn altijd mensen en -dus- sociale wezens. In hun werk kunnen ze aandacht besteden aan sociale veiligheid, goede looproutes met bijvoorbeeld bankjes en pleinen voor ontmoeting en ontmoetingsruimten in wooncomplexen. Ze zouden daarvoor ook het lokale sociaal werk en -uiteraard- wijk- en bewonersgroepen moeten betrekken. Zodat een ontwerp voor een gebouw of omgeving niet alleen ‘mooi’ en ‘functioneel’ is, maar ook een duurzame sociale functie kan vervullen. Het lijkt me mooi als we met het platform ZorgSaamWonen eens een overzicht kunnen maken van alle ‘best practices’ in het fysieke domein om het sociale domein te ondersteunen.

Ook interessant / voor u geselecteerd

Toekomstbestendig wonen als gemeenschappelijke opgave
19 maart 2024

De community van ZorgSaamWonen bestaat uit veel verschillende soorten organisaties. Wat deze organisaties…

Lees Verder »
Burgerinitiatieven op het platteland
18 maart 2024

Onlangs verscheen het vernieuwde digitale magazine van Stedebouw & Architectuur. In deze editie zijn…

Lees Verder »
De kracht van verbeelding bij herbestemming zorgvastgoed
14 maart 2024

"Iedereen kan een huis bouwen", aldus Noël Josemans. Hij bouwde zelf zijn eigen huis; geheel van afval. “Gewoon…

Lees Verder »
Ontwikkeling van wooncirkels in Amsterdam
13 maart 2024

2023 besloten om het concept wooncirkel verder met elkaar te verdiepen. Het doel van dit project is onderzoeken…

Lees Verder »
SCP: Investeren in vitale ouderen
12 maart 2024

Een verklaringsmodel van veranderingen in hulpbronnen en participatie op welbevinden in de vergrijzende…

Lees Verder »
Haast maken met nieuwe woonvormen voor ouderen
11 maart 2024

Met het toegewijde team ‘senioren en zorg’ richt AM zich op het ontwikkelen van…

Lees Verder »
Ecodorp Boekel, een vitale zone in Brabant
7 maart 2024

Ecodorp Boekel is een ‘blue zone’, al noemen ze het in Brabant een vitale zone. Met Ecodorp Boekel willen de…

Lees Verder »
Verdieping met de Toekomst is Grijs
5 maart 2024

Heb jij ook naar het debat gekeken over De Toekomst is Grijs? Na een podcast-serie over de effecten van de…

Lees Verder »
Goed oud worden vraagt ook iets van de omgeving
28 februari 2024

Goed oud worden? Wat is het eigenlijk? En hoe doe je dat? In aanloop naar het Blue Zone Festival komt een…

Lees Verder »
Proeftuin d'Oude Raai: buurtgerichte aanpak helpt ouderen langer zelfstandig te worden
27 februari 2024

In Proeftuin d’Oude Raai; in Amsterdam-Zuid werken bewonersorganisaties, formele, en informele zorgorganisaties…

Lees Verder »
195 extra ontmoetingsruimten door de Stimuleringsregeling Ontmoetingsruimten in Ouderenhuisvesting
19 februari 2024

De ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)…

Lees Verder »
Samen tegen Eenzaamheid onder oudere migranten
8 februari 2024

De interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’ gericht op het verbinden van ouderen met een migratieachtergrond met…

Lees Verder »
Goud voor Griffioen
31 januari 2024

Op een donderdagmiddag in januari zijn we bij Griffioen, de ontmoetingsplek in Nijmegen Oud-West waar iedereen…

Lees Verder »
Samenwerken aan ondersteuning Community-Care
26 januari 2024

Bouwen en zorgen zijn twee verschillende vakken. Vroeger leverde dat ook twee gescheiden werelden op. In de…

Lees Verder »
Ontmoeten in de praktijk
17 januari 2024

Ontmoeten speelt een cruciale rol bij collectieve woonvormen. Dat maakt deze woonvormen zo waardevol! Maar… hoe…

Lees Verder »
Zorgzame straten: burenhulp nader bekeken
15 januari 2024

Hoe ontstaat en organiseer je een zorgzame straat? Movisie zocht het uit in Rotterdam en Rijswijk, bij in…

Lees Verder »
Hoe zorg ík voor een zorgzame buurt?
4 januari 2024

Ik woon in de lelijkste wijk van ons stadje. Echt waar. Een bloemkoolwijk uit de jaren tachtig. Helemaal aan de…

Lees Verder »
De Brink 2.0, vruchtbare grond voor voorzorgcirkels
20 december 2023

We staan bij een klein grasveldje aan de Madernastraat in Almere. Een wandelpaadje snijdt het veldje in tweeën…

Lees Verder »
Zeven oplossingen rondom Betekenisvol ouder worden
19 december 2023

Twintig jonge academici, masterstudenten, hbo’ers, recent afgestudeerden en PhD’ers met diverse (studie)…

Lees Verder »
Griffioen, de ontmoetingsplek van Nijmegen Oud-West
18 december 2023

De ZorgSaamWonen Award 2023 staat in de kast te pronken in het eetcafé van Griffioen. Begin oktober ontving…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.