Vergrijzing en ouderenzorg: stip op de horizon

Henk Geene

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels. Hij zal de komende zomerperiode middels gastblogs zijn gedachten laten gaan over vergrijzing en ouderenzorg. Hierbij de tweede uit de reeks.

De vergrijzing van Nederland en de gevolgen daarvan voor ons allemaal, zijn sinds kort een wekelijks item in de landelijke media. Het dringt tot de mensen door dat we met een nieuwe crisis te maken hebben.  

Op steeds meer plaatsen in het land worden initiatieven ontwikkeld om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen. Dit is hard nodig omdat het personeelstekort in de thuiszorg jaarlijks zal toenemen. Met name thuiswonende ouderen zullen dit aan den lijve gaan ervaren. In 2021 ontwikkelde ik het concept van de “voorzorgcirkels”. In de voorzorgcirkels staan twee elementen centraal: gezonde vitale ouderen helpen zorgbehoeftige ouderen en hulpvraag en hulpaanbod wordt in onderling overleg op elkaar afgestemd.

Op dit moment ontstaan er in Nederland interessante varianten op de voorzorgcirkels. Twee voorbeelden wil ik hier toelichten.

In een dorp van 17.000 inwoners in Brabant, heeft de plaatselijke zorgcoöperatie een “zorgcirkel voor kortdurende hulp” opgericht. Inwoners kunnen hulp krijgen voor een maximale periode van één maand.  De hulp wordt gegeven door leden van de zorgcoöperatie die bereid zijn minimaal één dag per maand beschikbaar te zijn voor de hulpvrager. Veertig leden hebben zich aangemeld. Beschikbaar zijn wil niet zeggen dat de hulpvrager een beroep doet op de hulpverlener, de hulpvrager weet in ieder geval dat er elke dag iemand beschikbaar is. Het is een prachtig initiatief.

In een ander dorp heeft men een telefoondienst opgericht. Mensen in het dorp die hulp nodig hebben, kunnen contact opnemen met de telefoondienst. Zeven inwoners zijn bereid om elk één dag per week de telefoondienst te bemensen. Dertig andere inwoners hebben zich aangemeld als hulpverlener en hun hulp is geïnventariseerd. Degene die de telefoondienst bemenst, koppelt de hulpvraag aan de hulpverlener. Ook dit is een voorbeeld van een prachtig initiatief. 

Bij deze twee initiatieven vallen een paar zaken op als je ze vergelijkt met de voorzorgcirkels. Beide initiatieven laten zien dat de initiatiefnemers een voorzichtige start maken. Het gaat in beide gevallen om kleine, eenvoudige hulpvragen. Als start is dit een goed uitgangspunt. Beter voorzichtig beginnen dan afschrikken met zware verzorgingsafspraken met hulpbehoeftigen. Ook is het prima om met directe hulpvragen te starten in plaats van met voorzorgsmaatregelen.

In het geval van voorzorgcirkels is er sprake van een preventieve actie: men treft maatregelen “voor het geval dat”, uit voorzorg dus. Als je de tachtig gepasseerd bent, ben je kwetsbaarder dan wanneer je vijftig bent. Er kan je zomaar plotseling iets overkomen. Hetzelfde geldt voor hulp in plaats van zorg. De voorzorgcirkel heet mede zo, omdat het zorgen voor elkaar en zorg hebben om elkaar centraler komt te staan naarmate je ouder wordt. 

Het aantal zorgafhankelijke ouderen gaat als gevolg van de vergrijzing verdubbelen, terwijl er geen thuiszorg personeel bij zal komen. Dat betekent een verschraling van de thuiszorg. Als ouderen moeten we ons dus voorbereiden op zorgtaken: iemand helpen om steunkousen aan te trekken, ouderen uit en in bed helpen, iemand naar het toilet brengen, et cetera. Als je wil weten wat er op ons afkomt, moet je kijken naar de laatste twee jaar van het leven van ouderen. Dan wordt duidelijk wat ouderen zelf niet meer kunnen en wat wij als gezonde, vitale ouderen over moeten nemen. Dat is de stip op de horizon, daarop zullen we moeten voorsorteren. De puur lichamelijke zorg zal voorlopig nog wel door de thuiszorg gedaan worden, maar al het andere zullen wij in onderling overleg over moeten nemen. Het is niet anders. 

Lees ook de eerder verschenen blogs van Henk Geene: 

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Met zorg investeren in de toekomst
3 december 2024

Het aantal ouderen met een zorgindicatie stijgt tot 2040 explosief. Hierdoor dreigen zij in de problemen te…

Lees Verder »
De hoogtepunten van ZorgSaamWonen
28 november 2024

Het is feest, want ZorgSaamWonen bestaat vijf jaar. In ons nieuwste Digimagazine…

Lees Verder »
Vijf jaar ZorgSaamWonen: digimagazine #3
25 november 2024

Het is vandaag, 25 november 2024, een bijzondere dag. We vieren namelijk het 5-jarig jubileum van ZorgSaamWonen…

Lees Verder »
Podcast over regionale samenwerking in de serie 'Spraakverwarring in wonen, welzijn en zorg'
25 november 2024

Beluister nu de tweede aflevering in een nieuwe serie podcasts van ZorgSaamWonen in samenwerking met Het Juiste…

Lees Verder »
Brabants Netwerk Wonen-Zorg-Welzijn
18 november 2024

De provincie Brabant is - mede op initiatief van enkele maatschappelijke organisaties - gestart met het ‘…

Lees Verder »
Nieuwe podcastserie: Spraakverwarring in wonen, welzijn en zorg
11 november 2024

Beluister nu de eerste aflevering van een nieuwe serie podcasts van ZorgSaamWonen in samenwerking met Het…

Lees Verder »
Geef zorgzame mensen een attentie op Mantelzorgdag
8 november 2024

Mensen zijn zorgzaam, alleen verschilt vaak de kring waarvoor iemand zorgt. Veel mensen zorgen beroepsmatig.…

Lees Verder »
Woonzorgcommissies als hulpmotor voor Community-care
24 oktober 2024

In iedere beweging draait een motor. Deze geeft energie die nodig is om de gedachtevorming verder te helpen. En…

Lees Verder »
De zorg van morgen
2 oktober 2024

In Nederland wonen steeds meer oudere mensen door demografische ontwikkelingen. Onder hen stijgt bovendien het…

Lees Verder »
‘Intrinsiek gedreven om de wereld mooier te maken’
1 oktober 2024

Tijdens het ZorgSaamWonen Congres 2024, aanstaande woensdag en donderdag in Den Haag, kun je kennismaken met…

Lees Verder »
Placemaking: van ruimte naar betekenisvolle plek
24 september 2024

Placemaking, een term die in de gesprekken met organisaties uit de community van…

Lees Verder »
‘Samen Thuis’ in Breda staat voor zelf- en samenredzaam van ouderen
3 september 2024

‘Kun je ons helpen bij het ontwikkelen van een toekomstbestendig woonzorgconcept…

Lees Verder »
ZOHRA, met de A van Anders én Altijd
2 september 2024

Zohra is een prachtige meisjesnaam en Arabisch voor ‘bloeiende bloesem’, maar in…

Lees Verder »
‘Zorg en wonen’, inzichten tijdens de WoCoDag 2024
28 augustus 2024

Omkijken naar elkaar is in een wooncollectief heel gewoon, maar hoe ga je het doen als er zorg bij komt kijken…

Lees Verder »
Informele zorg: vooruit naar waar we vandaan komen
23 augustus 2024

Met een groeiende zorgvraag en een gelijkblijvend aantal zorgprofessionals zijn alle ogen gericht op informele…

Lees Verder »
Minder contact onder buurtbewoners: in Tilburg gaan inwoners ermee aan de slag
20 augustus 2024

Het aantal 65-plussers in Tilburg groeit en het aantal 75-plussers groeit nog harder. Dit noemen we dubbele…

Lees Verder »
Voorsorteren op langer zelfstandig thuis: de pre-mantelzorgwoning biedt uitkomst
19 augustus 2024

Wonen in nabijheid van verwanten die hulp en steun kunnen bieden, is de behoefte van steeds meer families; ook…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congrespartner Maas Wijkontwikkeling ontwikkelt maximaal maatschappelijk rendement
13 augustus 2024

Hoe zorgt Maas Wijkontwikkeling voor maximaal maatschappelijk rendement in wijken? Op het ZorgSaamWonen Congres…

Lees Verder »
Het verschil maken met een keuken
8 augustus 2024

Op het platform ZorgSaamWonen ontmoet je alle experts waarmee je tot de mooiste oplossingen kunt komen, met als…

Lees Verder »
It takes a village to complete your life
18 juli 2024

Zorgorganisatie Envida is recent aangesloten als partner bij ZorgSaamWonen. We…

Lees Verder »