Zelfdestructie van de verpleeghuiszorg

Foto: Henk Geene

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels. Hij zal de komende zomerperiode middels gastblogs zijn gedachten laten gaan over vergrijzing en ouderenzorg. Hierbij de vierde uit de reeks.

In Nederland hebben we veel burgerinitiatieven die zich bezig houden met ouderenzorg. Deze initiatieven opereren niet binnen de drie financiële zorgstelsels, zijnde Wet Maatschappelijke Ondersteuning(WMO), Zorgverzekeringswet(ZW) en Wet Langdurige Zorg (WLZ). Ze zijn actief buiten deze zorgstelsels om. Beter gezegd: ze gaan vooraf aan de drie zorgstelsels. Natuurlijk hebben ze raakvlakken met de genoemde zorgstelsels en werken ze ook met de drie stelsels samen, maar ze hebben geen verantwoordingsplicht richting de drie stelsels. Ze kunnen vanuit de drie stelsels daarom ook niet ter verantwoording geroepen worden. Het werken buiten de stelsels heb ik ervaren als een verademing. Ik heb er vele uren in doorgebracht.

De afgelopen veertig jaar hebben we bijna alles in onze maatschappij geïnstitutionaliseerd. Er werd een overdaad aan structuur gecreëerd. Alles werd geregeld, ingebed en vastgelegd. Alles kreeg een plekkie en werd door middel van wet- en regelgeving in beton gegoten. Dit leidt nu tot rampzalige situaties, onder meer in de verpleeghuiszorg.

De vergrijzing van Nederland en de gevolgen daarvan voor ons allemaal, zijn sinds kort wekelijks een item in de landelijke media. Het dringt bij de door mensen dat we met een nieuwe crisis te maken hebben. Onze regering heeft onlangs besloten dat het personeelsbestand in de zorg niet meer mag toenemen. Één op de zes werkenden in Nederland werkt in de zorg en dat is dus het maximale volgens de regering. Ik ben het met dit standpunt eens, ondanks het gegeven dat de vergrijzing de komende jaren zich gaat verdubbelen. In alle sectoren van onze maatschappij komen we werknemers te kort. Dat gegeven alleen leidt op dit moment al tot een economische terugval.

Zij-instromers in het verpleeghuis

Hoe houden we de zorg gaande en staande gezien bovenstaande werkelijkheid. 
Het is algemeen bekend dat het vasthouden van ingestroomd personeel in de zorg een groot probleem is. Het percentage nieuwe medewerkers dat binnen twee jaar de zorg verlaat, is groot. Evenals het percentage vaste medewerkers dat de zorg verlaat om terug te komen als ZZP'er met alle problemen van dien.

Wat betreft de  verpleeghuisbedden, is er sprake van een groot tekort.  Er staan landelijk ruim 22.000 mensen op de wachtlijsten van verpleeghuizen. Het duurt niet lang meer of er sterven meer mensen op de wachtlijsten dan in de verpleeghuizen zelf. De gemiddelde verblijfsduur in het klassieke verpleeghuis gaat momenteel richting de vijf maanden. Dat betekent dat verpleeghuizen steeds meer gaan lijken op hospices. In hospices werken voornamelijk vrijwilligers. Ouderen die drie jaar geleden werden opgenomen in een verpleeghuis, zouden die indicatie op dit moment niet meer krijgen: ze zouden nog een tijd thuis blijven wonen. De afgelopen jaren is de voordeur van het verpleeghuis steeds meer dichtgetimmerd.

Tot het einde van je leven thuis blijven wonen: is het beleid van de Rijksoverheid. De thuissituatie van ouderen wordt weliswaar ondersteund door de thuiszorg, waar de medewerkers met ziel en zaligheid opkomen voor de ouderen, maar het merendeel van het ‘werk’ wordt verzet door partner, kinderen, familie, buren en  kennissen. Ook hier is, net als in de hospices, sprake van vrijwilligers. Voor alle vrijwilligers in de hospices en rond zorgbehoeftige, thuiswonende ouderen, geldt dat ze niet aan allerlei opleidingseisen hoeven te voldoen. Je gaat niet eerst een cursus volgen als je als vrijwilliger in het hospice wil gaan werken of af en toe inspringt bij een zorgbehoeftige, thuiswonende oudere.  

De verpleeghuizen worden steeds meer instituten waarbinnen de bewoners met zachte hand begeleid worden naar de dood. Er is geen sprake meer van ”cure”, maar enkel van “care”. Een gezellige, zorgzame sfeer met zo min mogelijk gedoe. Probeer het nog een paar maanden gezellig te houden met elkaar, is het parool. Hierbij horen medewerkers met een zorgattitude, medewerkers die behulpzaam willen zijn en medewerkers die zorgzaam zijn. Een verpleeghuis is geen ziekenhuis waar kennis en kunde vereisten zijn. In het verpleeghuis gaat het om een ‘verzorgende instelling van de medewerkers’.

Maar wat zien we als zij-instromers zich melden om te gaan werken in het verpleeghuis? Ze zijn verplicht een opleiding te volgen om later ook in salaris mee te kunnen groeien. Als je als helpende begint, kun je alleen na een opleiding verzorgende worden en in een hoger salarisschaal ingeschaald worden. Daar zit een groot probleem. Zowel jongere zij-instromers als oudere maken een heel bewuste keuze om met zorgbehoeftige ouderen in het verpleeghuis te gaan werken. Met name de oudere instromers hebben middels voorgaande werksituaties een salarisniveau bereikt dat doorgaans hoger ligt dan het startsalaris in een verpleeghuis. Willen ze dat hogere salaris bereiken, moeten ze aan allerlei opleidingseisen voldoen. Daar heeft niet iedere oudere zij-instromer zin in en haakt af.

Opleidingseisen

Waarom die zware opleidingseisen? Die zijn er toch ook niet voor de vrijwilligers in de hospices en ook niet voor de ondersteuners van thuiswonende ouderen? Laat varen die opleidingseisen. Laat zij-instromers beginnen als helpende en laat ze middels interne, praktische trainingen doorstromen naar verzorgende. Hun salaris kan zo in de buurt komen van het salaris dat ze verdienden buiten de zorg. Het zal de uitstroom van nieuw personeel binnen twee jaar verminderen. Wacht niet totdat je door personeelsgebrek gedwongen wordt je opleidingseisen te verzachten, omdat velen dan al zijn afgehaakt.

Beste verpleeghuisdirecties: treedt uit je eigen systeem, kijk nuchter naar de nieuwe werkelijkheid. Je verwacht van zij-instromers iets dat de maatschappij niet verwacht van vrijwilligers in de hospices en niet van mantelzorgers in de thuissituatie. Zij-instromers hebben veel levenservaring opgedaan. Ze hebben veelal ouders die ook al tot de oudere generatie gerekend worden. Zij hebben al met het bijltje gehakt en dat steeds zonder aan allerlei opleidingseisen te voldoen. 

Beste verpleeghuisdirecties: stop met die opleidingsgekkigheid, maak gebruik van de levenservaring van zij-instromers. Maak gebruik van hun zorgattitude. Geld is blijkbaar hier het probleem niet, want als ze wel aan de opleidingseisen voldoen groeit het salaris door. Het geld is er dus. Laat iedere zij-instromer die in de dagelijkse praktijk heeft laten zien een meerwaarde te zijn voor de opgenomen ouderen, in salaris meegroeien. Het kost geen cent meer dan wanneer ze wel aan de opleidingseisen voldaan zouden hebben. 
 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Hernieuwde openstelling Stimuleringsregeling Ontmoetingsruimten in Ouderenhuisvesting (SOO)
27 september 2024

De Stimuleringsregeling Ontmoetingsruimten in Ouderenhuisvesting (SOO) wordt op 14 oktober opnieuw opengesteld…

Lees Verder »
Capital Value: verlaging overdrachtsbelasting naar 6% essentieel voor meer nieuwbouw en voorraad huurwoningen
13 september 2024

Om het investeringsklimaat op de Nederlandse markt voor huurwoningen en zorgwoningen te verbeteren is een…

Lees Verder »
Voorsorteren op langer zelfstandig thuis: de pre-mantelzorgwoning biedt uitkomst
19 augustus 2024

Wonen in nabijheid van verwanten die hulp en steun kunnen bieden, is de behoefte van steeds meer families; ook…

Lees Verder »
Nieuwe subsidie voor bewonersinitiatieven in Drenthe
9 augustus 2024

Inwoners van Drenthe die een goed idee hebben voor hun dorp, wijk of buurt kunnen…

Lees Verder »
Instrumentenkoffer betaalbare woningvoorraad
5 augustus 2024

In opdracht van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft RIGO de betaalbaarheidsproblematiek in de MRA geschetst…

Lees Verder »
Partner aan het woord: GEZE
25 juli 2024

‘Tel eens hoeveel deuren je opent en sluit op een dag’, zegt Ronald van Driel, salesmanager bij…

Lees Verder »
Moet je horen! 5 podcastseries over wonen, welzijn en zorg voor ouderen
22 juli 2024

Deze podcastseries moet je gehoord hebben als je straks uitgerust en wel terugkomt…

Lees Verder »
Capital value: fors meer kapitaal nodig voor nieuwe ouderenwoningen
19 juli 2024

Slechts 400 nieuwe huurwoningen voor deze doelgroep verkocht in eerste zes maanden

Lees Verder »
Rondetafelgesprek over structurele financiering ontmoetingsruimten
16 juli 2024

Hoe komen we tot structurele financiering van ontmoetingsruimten? Deze vraag heeft nog steeds geen bevredigend…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen digimagazine #2 2024: Blue Zone, het is hier!
8 juli 2024

Drie keer per jaar lanceren we met ZorgSaamWonen een digitaal magazine. Het eerste digimagazine van dit jaar,…

Lees Verder »
Bouwopgave zorggeschikt wonen voor senioren is investeren in gemeenschappen
1 juli 2024

Het ontbreekt aan toekomstbestendige woon(zorg)vormen voor senioren. Deze vullen het gat tussen zelfstandig…

Lees Verder »
De waarde van sport en bewegen
30 mei 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Beweeg je mee?
27 mei 2024

Deze week, maandag 27 t/m vrijdag 31 mei 2024, organiseert het Ouderenfonds met OldStars de Nationale…

Lees Verder »
Blue Zone Festival Award, dien je project in!
16 mei 2024

Op 19 & 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival plaats: hét festival voor de gezonde leefomgeving…

Lees Verder »
Geloof in je eigen verhaal
3 mei 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Burenhulp en/of mantelzorg in woongemeenschappen
12 april 2024

Een boodschap doen, soep langsbrengen of iemand naar de huisarts brengen. Dat is wat…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Partner DUDOK Bouw- en Vastgoedrecht, expert in maatschappelijk vastgoed
26 maart 2024

De community van ZorgSaamWonen is weer een stukje groter geworden. Nieuwe partner DUDOK Bouw- en Vastgoedrecht…

Lees Verder »
Woonvormen senioren Zuid-Holland (SRW), subsidie
19 februari 2024

Alle gemeenten in Zuid-Holland kunnen een aanvraag indienen voor een bijdrage uit de Subsidieregeling…

Lees Verder »
Provincie helpt collectieve wooninitiatieven in Drenthe op weg
11 december 2023

Groepen inwoners van Drenthe met concrete ideeën voor een nieuwe kleinschalige woonvorm, kunnen hiervoor een…

Lees Verder »
Een terugblik op 40 jaar mantelzorgbeleid
22 november 2023

Rick Kwekkeboom is werkzaam als lector Langdurige zorg en ondersteuning bij de Hogeschool van Amsterdam en…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.