Het zijn de kleine dingen die het doen

rerer

Je thuis voelen in een verpleeghuis, kan dat? Na een leven lang vrijheid in je eigen huis en omgeving?

‘Thuis voelen’, luidde de aankondiging van de online lunchbijeenkomst op 1 juni. Je ergens thuis voelen is goed voor het welzijn, maar waar zit dat dan in? Hetti Willemse van de dames THe, Daniëlle Swart van het Jo Visser fonds en host Yvonne Witter gingen in op het begrip ‘thuisgevoel’.

De verhuizing naar een verpleeghuis is een stevige stap die soms nodig is, en waar veel ouderen tegenop zien. Aandacht voor het thuisgevoel, voor het gewone leven in de nieuwe omgeving kan de stap verzachten en het voor kwetsbare ouderen gemakkelijker maken. Dat geldt ook voor de familie. Want hoe ga je liever op bezoek: met een knoop in je maag of met het gevoel dat je vader of moeder zich op haar gemak voelt in de nieuwe omgeving?

Natuurlijk is zorg nodig, maar de zorg moet dienstverlenend zijn – en niet dominant – voor het leven van kwetsbare bewoners, betoogde Hetti Willemse.

Willemse weet waarover ze spreekt, haar ervaringen en tips zijn practice based. Vanaf 2011 heeft ze samen met Tineke van den Klinkenberg incognito 200 zorginstellingen door het hele land bezocht, om daar rond te lopen, te luisteren, te praten, te kijken, met in het achterhoofd de vraag ‘Zou ik hier mijn eigen vader willen achterlaten?’

Want ronkende websiteteksten geven niet persé de informatie die je als familie nodig hebt en zoekt. En zorgmedewerkers mogen dan wel met hart en ziel werken, het blijft een functionele relatie. De relatie die familie heeft met de kwetsbare ouderen is emotioneel, reden waarom Willemse een bondgenootschap met hen van groot belang acht en een programma daarvoor heeft ontwikkeld.

De dames THe noemen ze zich, naar de ‘T’ van Tineke en de ‘He’ van Hetti. De dames THe hebben inmiddels een roemruchte reputatie, omdat ze na afloop van ieder bezoek, de zorgvisite, een recensie schrijven en publiceren. Wél nadat de betreffende instelling 24 uur de tijd heeft gehad om feitelijke onjuistheden te corrigeren. Op www.zorgvisite.nl zijn de recensies te lezen plus de waardering in theekopjes, een knipoog naar hun naam en ook bedoeld om het luchtig te houden.

Zwaaimomenten
Waar zit dat thuisgevoel dan in, waar letten ze op?

Hetti Willemse: ‘Het begint al bij binnenkomst. Komen we binnen in een zorginstituut, met rollators en rolstoelen op de gang of zien we een mandje met appels staan op de balie, of fleecekleedjes buiten op de stoelen. Het zijn de kleine dingen die het doen. Soms zien we ook bij binnenkomst vellen A-4 aangeplakt, met allerlei regels erop en dat waarderen we dan als negatief’.

De dames lopen ook een rondje om het gebouw. Ook daar komt de visie op het belang van persoonlijk welzijn naar voren. Want staan bewoners vanuit hun appartement in verbinding met de wereld om hen heen? Kunnen ze gemakkelijk naar buiten, in vrijheid bewegen, een frisse neus halen? Zwaaien naar voorbijgangers, een gewoonte die ook mensen met dementie waarderen. Of is het gebouw omringd door hekken, met bewoners op bijvoorbeeld vierhoog zodat ze op geen enkele manier naar buiten kunnen? Eerder lieten zorginstellingen zich vooral leiden door de architect en ontwerper, en hielden minder rekening met het belang van bewoners. Dat ziet Willemse gelukkig wel verbeteren.

‘Lekker eten en drinken staat hoog op ons lijstje’, vervolgt Hetti. ‘Eten is belangrijk voor iedereen: lekker eten is essentieel voor kwetsbare ouderen. Wat we gelukkig vaker in kleinere woonvormen zien, is dat ouderen zelf actief meehelpen in de keuken, net zoals ze dat altijd thuis hebben gedaan. We zien ook steeds meer dat senioren in appartementjes wonen met een klein keukenblok, een koelkast en een koffiezetapparaat. En het eigen bed, totdat het niet meer gaat. Ook dat levert in onze recensie theekopjes op’.

Kwetsbare mensen mogen dan wel een zwakke gezondheid hebben, hun gewone leven gaat gewoon door als het goed is. Met ontspanning, activiteiten, privacy, een respectvolle bejegening, taal die aansluit. En met een eigen afweging van wat ze willen of niet. ‘Ga met mensen het gesprek aan hoe ze willen leven’, is een aanbeveling van Willemse, ‘met alle eventuele risico’s van dien. Want risicoloos leven levert vaak ook een levenloos leven op en willen ze dat?’

Waardige zorg
Het Jo Visserfonds steunt waardige zorg en heeft vanaf het begin het initiatief van de dames THe ondersteunt en gestimuleerd. Daniëlle Swart, manager bij het fonds schuift ook digitaal bij de lunchlezing aan en onderschrijft het belang van het thuisgevoel volmondig: ‘Het veraangenamen van het leven van ouderen zit in kleine dingen’. Swart spreek van een schatkist aan kennis en ervaring die opgedaan is, reden voor het fonds om deze kennis te bewaren en over te dragen, samen met Leyden Academy. Thuisvoelen en leefplezier zou een wezenlijke plek moeten gaan innemen. Ook het netwerk van naasten, cliëntenraden en de omgeving erbij betrekken hoort daarbij.

Ervaring gebundeld
Maakt het nog wat uit of een instelling groot of klein is, of wanneer het gebouwd is, vroeg host Yvonne Witter van ZorgSaamWonen zich af. Nee, was het resolute antwoord van Hetti Willemse. Het maakt niet uit of de zorginstelling in stad of dorp, klein of groot, voor één doelgroep of gecombineerd is. Ook niet of het gebouw oud is. Als je maar een goede visie hebt en samenspraak met bewoners, familie en cliëntenraad, dan komt de sfeer, het thuisgevoel, het aandacht voor het gewone leven vanzelf wel.

Als voorbeeld noemt ze woon- en zorgcentrum Humanitas in Deventer. Willemse: ‘Humanitas is oud, staat niet in een gemakkelijke wijk, maar je voelt je er meteen thuis. Het voelt niet als een instituut, heeft een hartelijke ontvangst, lekkere fauteuils, er wonen studenten in en medewerkers zijn ook tevreden. Ze hebben ook geen moeite om mensen vast te houden of te werven, want een positief thuisgevoel werkt ook door in de cultuur en het werkplezier.

Hoe nu verder met al deze kennis en ervaring, was de vervolgvraag van Yvonne Witter. Want deze kennis is ook toepasbaar en waardevol in nieuwe woonzorgcentra en woonvormen voor ouderen. En ook in de wijk, nu steeds meer senioren thuis blijven wonen.

Er is nog veel werk aan de winkel, volgens Willemse, want er is nog steeds veel egeltjesgedrag in het samenspel van zorgorganisatie en omgeving. Maar er is in ieder geval een website, www.zorgvisite.nl, waar ook de top-20 van zorginstellingen met 4,5 of 5 theekopjes te vinden is. Er is een THe-blad met ervaringen, een trainingsprogramma voor medewerkers en er bestaan veel, veel contacten. Hetti Willemse wil graag samenwerken, hun ‘missiewerk’ overdragen nu ze zelf in een andere levensfase komen. Want het onderwijs is nog niet ingericht op deze manier van kijken. En er valt nog veel te halen door ook cliëntraden beter uit te rusten zodat ze de goede vragen kunnen stellen en op kunnen komen voor de kleine, dagelijkse dingen die ertoe doen.

Al met al is Hetti Willemse niet ontevreden over wat ze als dames THe in tien jaar tijd hebben aangetroffen. ‘In 15% van de bezochte zorgorganisaties hadden we een echt thuisgevoel. Die kregen van ons dan ook een recensie van 4,5 tot 5 theekopjes. Daarna volgt een hele grote groep die wel wil veranderen, maar meer tijd nodig heeft. En dan is er nog een kleine groep die achter blijft’.

Ook interessant / voor u geselecteerd

Burgerinitiatieven op het platteland
18 maart 2024

Onlangs verscheen het vernieuwde digitale magazine van Stedebouw & Architectuur. In deze editie zijn…

Lees Verder »
Top 10 kerken en kloosters
15 maart 2024

Onlangs verscheen het vernieuwde digitale magazine van Stedebouw & Architectuur. In deze editie zijn…

Lees Verder »
Samen onder één dak
14 maart 2024

Vorige maand ben ik begonnen als de kwartiermaker bij Stichting Thuis in Welzijn. Je weet wel: de organisatie…

Lees Verder »
De kracht van verbeelding bij herbestemming zorgvastgoed
14 maart 2024

"Iedereen kan een huis bouwen", aldus Noël Josemans. Hij bouwde zelf zijn eigen huis; geheel van afval. “Gewoon…

Lees Verder »
Haast maken met nieuwe woonvormen voor ouderen
11 maart 2024

Met het toegewijde team ‘senioren en zorg’ richt AM zich op het ontwikkelen van…

Lees Verder »
GeWoon Thuis in Blericks seniorencomplex Ruysdonck
4 maart 2024

Dat moet anders, dacht woningcorporatie Woonwenz bij het zien van zoveel…

Lees Verder »
Goud voor mekaar: eerste woongemeenschap in zicht!
29 februari 2024

‘Zo Willen Wij Wonen’ is een netwerk van wooninitiatieven in Groningen die kennis…

Lees Verder »
Woonvormen senioren Zuid-Holland (SRW), subsidie
19 februari 2024

Alle gemeenten in Zuid-Holland kunnen een aanvraag indienen voor een bijdrage uit de Subsidieregeling…

Lees Verder »
DEEL deelt kennis over empathisch wonen in projectvideo en podcasts
15 februari 2024

DEEL is een afkorting voor Dutch Empathic Environment Livinglabs. Het is een initiatief van prof.dr.ir. Masi…

Lees Verder »
Ruimte voor Ouderen
13 februari 2024

Met een inspirerende leefomgeving en mobiliteit als basis

De Raad van Ouderen heeft een advies…

Lees Verder »
'Ruimte voor mensen, dat is wat ons typeert'
12 februari 2024

Met INBO sluit een partner aan bij het platform ZorgSaamWonen die het werkveld mede vormgeeft. Want wie kent…

Lees Verder »
Wonen met Meer, een zorg minder
7 februari 2024

Er ontstaat een enorm gat tussen thuis wonen en het verpleeghuis. Dat dacht Bart Bijlsma in 2014 meteen toen…

Lees Verder »
Woonwijk Kloostervelden: Een thuis voor iedereen!
24 januari 2024

Projectleider Hilke Huysinga, ambassadeur van Kloostervelden blikt in deze column terug op hoe voor…

Lees Verder »
Kamerbrief over voortgang programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)
8 januari 2024

Vorig jaar heeft het ministerie van VWS het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) gestart…

Lees Verder »
10 trends voor woningmarkt en leefomgeving voor 2024
5 januari 2024

Benut het momentum en doe radicaal concessies

De brede volkshuisvesting staat in het midden van de…

Lees Verder »
Toekomstbestendig wonen in Gelderland-Zuid
2 januari 2024

Leren van het verleden, samen bouwen en zorgen voor morgen

Rabobank, partner van ZorgSaamWonen,…

Lees Verder »
Stadsveteraan 020, voedingsbodem voor een vitale leefgemeenschap
22 december 2023

Op 30 november was het eindelijk zover. We gaan naar de Stadsveteraan 020! Nadat de excursie begin november was…

Lees Verder »
Op weg naar een concrete en strategisch haalbare transformatiekalender
21 december 2023

Wordt 2024 het jaar van de oplossingen voor nieuwbouw?  

De opgave is inmiddels bekend: er is tot 2040…

Lees Verder »
Amandelpark in Zeist verbindt kwetsbare mensen met natuur én samenleving
15 december 2023

In Zeist ontwikkelt HevoFame in samenwerking met zorggroep Charim een nieuw, toekomstgericht woonconcept voor…

Lees Verder »
Samenwonen: het verhaal van Wooncoöperatie De Warren
29 november 2023

Er is een documentaire gemaakt over Wooncoöperatie De Warren in Amsterdam. De film begint bij KONIJN, een…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.