Met het platform Technologie voor Thuis wil de gemeente de bewustwording rondom de mogelijkheden voor zorgtechnologie vergroten. Maar ook de ontwikkeling en uitvoering van de juiste zorgtechnologie versnellen door het delen en inzetten van kennis, expertise en netwerken. We spreken met Charlotte Krom over de Haagse aanpak. Charlotte is programmamanager Technologie voor Thuis bij de gemeente Den Haag.

“In de gemeente Den Haag lopen we al langer tegen uitdagingen aan die je inmiddels elders in het land ook ziet: het verplaatsen van de zorg naar de thuissituatie én de vergrijzing resulteren in een dubbele opgave. We hebben een tekort aan zorgpersoneel - in 2023 ging het in onze gemeente om 3.000 mensen - en dit aantal zal de komende jaren nog verder toenemen. Tegelijkertijd geven we veel geld uit aan zorg voor en ondersteuning van onze inwoners. Ook hiervoor geldt dat we verwachten dat deze uitgaven gaan oplopen”, aldus Charlotte. Genoeg aanleiding voor de gemeente om in 2016, als onderdeel van de iZi-aanpak, de iZi-ervaarwoning op te zetten. Een woning in Den Haag Zuidwest waar mensen een rondleiding kunnen krijgen van gebruikers van zorgtechnologie (iZi-ambassadeurs) en hulpmiddelen kunnen zien en testen. Volgend op de iZi-woning zijn er inmiddels, verspreid over de stad, meerdere ervaar- en uitleenpunten waar mensen informatie kunnen inwinnen en/of hulpmiddelen kunnen uitproberen.

Bewustwording dichtbij georganiseerd

De iZi-ervaarwoning is de start geweest van wat nu het programma Technologie voor Thuis is, en waar Charlotte leiding aan geeft. “Als je binnen ons programma kijkt naar het thema ‘bewustwording onder inwoners vergroten’ dan lopen er hebben verschillende activiteiten. Zo vragen wij via een stadsbrede bewustwordingscampagnes met posters en zelfs trambekleding aandacht voor de kansen van technologie voor zelfredzaamheid en gezond langer thuis wonen.

Ook gaan wij erover in gesprek met inwoners. Samen met onze iZi-ambassadeurs - vrijwilligers die zich verbonden hebben aan ons programma - voeren wij bijvoorbeeld stadsgesprekken in wijkcentra over de mogelijkheden van technologie.

Ook organiseren we regelmatig activiteiten in wijken en buurten om mensen laagdrempelig met (zorg)technologie kennis te laten maken.

We hebben ook een online matching-tool ontwikkeld: de Technologie voor Thuis Verkenner. Mensen kunnen die zelf invullen waarna ze informatie ontvangen over oplossingen of hulpmiddelen die passen bij hun persoonlijke situatie. Met dit advies kunnen ze een product uitproberen bij een uitleenpunt of zelf een product kopen op internet of in de winkel. En, als laatste voorbeeld, ons jaarlijks Ontmoet-en-Ontdek-evenement; een combinatie van een startup-beurs en inwoners-evenement. Een inspirerende bijeenkomst voor iedereen die meer wil weten over thuistechnologie. En waar inwoners en bedrijven laagdrempelig met elkaar in gesprek kunnen gaan over technologie.”

Zorgtechnologie in sociaal domein blijft achter

Charlotte maakt met haar laatste voorbeeld een bruggetje naar een tweede doel van het programma: het versnellen van de ontwikkeling en uitvoering van de juiste zorgtechnologie. Samen met de Haagse Hogeschool doet de gemeente in livingslabs veel toegepast onderzoek naar de werking van technologie. Charlotte: “We zien zowel in onderzoek als in de praktijk dat technologische innovaties in het sociaal domein achterblijven bij het medisch domein. Maar ook dat producten niet altijd passen bij de vraag van ouderen of professionals. Het gebrek aan kennis bij ouderen over technologie en de toepassing ervan werpt een barrière op voor het gebruik van deze technologie. En dan zijn er nog de uitdagingen in de financiering en de bekostiging van technologie. Als gemeente kun je hier niet alleen op acteren, dat zul je samen moeten doen met organisaties uit de informele en formele zorgketen. Dankzij het grote aandeel onderwijsinstellingen in onze stad is de link naar onderzoek wel direct gelegd.“

Disciplines onder één dak

Inzichten opgedaan met het programma Technologie voor Thuis, geluiden uit de praktijk over de complexiteit en versnippering van technologie, plus een IZI-woning die na zeven jaar niet meer geheel voldeed aan de wensen, geven voeding aan een nieuw initiatief: de Zorginnovatiehub, een concept waar zorginnovatie van begin tot einde fysiek onder één dak plaatsvindt. Charlotte: “We willen de ontwikkeling en implementatie van zorgtechnologie dichter bij elkaar brengen. Dat begint met het letterlijk bij elkaar zetten van organisaties in de keten en ruimte geven aan kruisbestuiving. Niet alleen tussen innovatieve start-ups/scale-ups van zorgtechnologie en inwoners, maar ook met de eerstelijnszorg en de welzijnsorganisaties in het pand. Naast deze samenwerking komt er onder meer ruimte voor (toegepast) onderzoek, onderwijs, een zorgtechnologie-demonstratiewoning en uitleenservice, informatie en ondersteuning voor wie wil werken in de zorg en ruimte voor ontmoeting. Zo worden er producten ontwikkeld op de plek waar ook zorg en welzijn wordt geleverd.”

Samenwerking in werkpakketten

De Zorginnovatiehub is ook een samenwerking van lokale, regionale én nationale organisaties uit het sociaal domein, medisch domein, start-ups, bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en belangenverenigingen. Deze hub wordt vooralsnog getrokken en gefaciliteerd door de gemeente. Maar wel met de intentie om op termijn, vanuit een nog op te richten stichting, naar een participerende rol te gaan die past bij de gemeente als belanghebbende en mede-financierder van de zorg. Want er zijn grote ambities, en die kun je alleen waarmaken in samenwerking met anderen. Charlotte: “We zien dat we op elke bijeenkomst of congres al jarenlang dezelfde vraagstukken bespreken. Vraagstukken die te groot zijn om als gemeente alleen, of met partners die op je lijken, op te lossen. Naast de fysieke component heeft de Zorginnovatiehub hiervoor dus ook een onderzoekscomponent. We hebben om de belangrijkste vraagstukken heen werkpakketten geformuleerd waaraan we de komende jaren met elkaar gaan werken. De bedoeling is dat er vanuit de partners een trekker per werkpakket opstaat.”

Een van de werkpakketten is bijvoorbeeld ‘Zorg- en sociaal domein’. Hierin wordt onderzocht hoe de zorgondersteuning van de toekomst eruit ziet met inzet van technologie. Of neem het werkpakket ‘Technologie en mens’ dat gaat over bewustwording rondom technologie en over het hebben van de juiste vaardigheden om met technologie om te kunnen gaan. Maar ook over het inrichten van een helpdesk of inlooppunt voor vragen. Charlotte:” Als je van elke zorgorganisatie of welzijnsorganisatie een eigen app en/of product meekrijgt en je loopt vast, dan zien we nu al dat mensen de huisarts gaan bellen voor hulp.

Dat is niet de bedoeling en ook niet haalbaar. We zetten daarom in op twee ontwikkelingen. De eerste is dat we gaan verkennen of we de zorgtechnologie kunnen laten meelopen met de reguliere digitale ondersteuning die we onze inwoners al bieden. Denk aan de inlooppunten in de bibliotheek waar mensen terecht kunnen met vragen over zaken als online bankieren. Dat kan dan straks wellicht ook met een vraag over een medicijndispenser. Tweede ontwikkeling is dat we in de Zorginnovatiehub een plek inrichten waar mensen naar binnen kunnen lopen met vragen of waar ze een workshop volgen; zowel inwoners als professionals. Daarnaast willen we start-ups met expertpanels laten werken om producten zo makkelijk en toegankelijk mogelijk te maken.”

Haagse regio als (inter)nationaal voorbeeld

Samenwerken met partijen en de werkorganisatie met elkaar dragen, brengt efficiëntie in uren, kennisbehoud en schaalvoordelen. In het werkpakket ‘Samenwerking en netwerken’ wordt verkend hoe dit verder is uit te nutten. Denk aan het delen van projectleiders, een regionale samenwerking en gezamenlijke lobby op belangrijke thema’s. Waarbij vanuit de Zorginnovatiehub dan namens de partners gesproken wordt en niet alleen namens de gemeente. Charlotte: “We krijgen steeds meer nationale en internationale bezoeken die willen zien hoe we het hier doen in Den Haag. Hoe mooi is het dat we dan ook kunnen laten zien dat we het met alle partners samen doen. Want, innoveren kun je immers niet alleen!”

Meer weten? Kom naar ons jaarlijkse ZorgSaamWonen Congres op 3 oktober dat we samen met de Gemeente Den Haag en Provincie Zuid-Holland organiseren. Kijk voor meer informatie op zorgsaamwonencongres.nl.