Het Chicago van Overijssel”, zo noemt Wilco Jansen, manager Samenleven bij woonzorgcentrum Humanitas, de Deventerse wijk Keizerslanden. Hij legt uit wat hij daarmee bedoelt. “In deze arbeiderswijk wonen meer dan twintig verschillende nationaliteiten. En, net als in Chicago, ligt Deventer aan de rivier.” Maar dat is niet de enige reden. Er is bovengemiddeld veel eenzaamheid in Keizerslanden en armoede, net als in sommige wijken van Chicago. “De blues woont bij dit zorgcentrum om de hoek”, lacht Wilco. Hij is naast zijn werk voor Humanitas, muzikant en houdt van de blues.
Het ritme van de blues rond woonzorgcentrum Humanitas in Deventer

Foto door: Ronald van Dam (Humanitas)
“Tegenwoordig gaat alles snel”,zegt Wilco, “het leven is ingewikkelder geworden. We hebben de hele wereld in de broekzak door onze mobieltjes, maar tegelijkertijd lijkt het alsof we onze omgeving, onze buurt steeds minder binnen handbereik hebben. Ik denk dat veel mensen nog wel eens verlangen naar die vertraagde wereld van voorheen, naar meer eenvoud, gewoon simpel.” Die eenvoud hoort Wilco terug in de blues: “Drie akkoorden, 12 maten en een vast ritme. En daardoor veel ruimte voor verhalen. Die vertraging, die eenvoud en die verhalen kun je hier vinden, in woonzorgcentrum Humanitas.”
De meerwaarde van intergenerationele ontmoeting
Niet voor niets vinden jongeren die door beperkingen of andere omstandigheden het tempo van de maatschappij niet kunnen bijbenen, rust en ruimte bij Humanitas. Hier mogen ze ontdekken waar zij goed in zijn; zowel binnen het woonzorgcentrum als daarbuiten. Zo zijn er jongeren die helpen om het ontmoetingscentrum in de wijk te runnen. Anderen helpen binnen het woonzorgcentrum met klusjes, tuinieren en opruimen. Zij ondernemen ook activiteiten met de ouderen. Zo groeit hun zelfvertrouwen en zelfinzicht. De ouderen hebben voordeel van hun inzet en genieten van het contact.
“Een jongeman die hier een tijd heeft meegeholpen met klussen, is uiteindelijk bij ons gestart met de opleiding tot helpende in de zorg”, vervolgt Wilco “Een ander ontdekte bij ons dat hij niet zoveel affiniteit met de zorg heeft, maar bloeide helemaal op bij het schilderwerk. We hebben hem binnen ons netwerk gekoppeld aan een schildersbedrijfje. Daar is hij goed begeleid en nu is hij volleerd schilder en er zeer tevreden mee. Daar kan ik dan echt van genieten.”
Wilco deelt nog een mooi voorbeeld. “Een andere jongeman met een niet-aangeboren hersenletsel die al een tijd bij ons is, heeft hier echt zijn draai gevonden. Hij heeft een goede klik met Bram, onze BBL-leerling (Beroeps Begeleidende Leerweg) en zijn persoonlijk begeleider. Die twee verzorgen nu wekelijks een radioprogramma. De bewoners zijn dol op hem. Je wordt er zo allemaal beter van. Het is een win-winsituatie.”
Leven in de brouwerij
Het is duidelijk dat de jongeren hier leven in de brouwerij brengen. Dat geldt ook voor de woonstudenten die in een kamer in het woonzorgcentrum wonen. Deze studenten verrichten klusjes in ruil voor deze huisvesting. “Inmiddels doen we dit al zo lang dat het personeel niet anders meer zou willen, en de ouderen ook niet. Zij horen er gewoon bij.” Ook kleinere kinderen vinden hun weg naar Humanitas. Iedere week komen kinderen van het kinderdagverblijf langs om bijvoorbeeld samen met de ouderen naar de volière te kijken of andere dingen te ondernemen. “Die kinderen springen enthousiast op de scootmobiels van de bonusopa’s en oma’s”, zegt Wilco. Kinderen van de basisschool komen ook geregeld langs. “Je ziet jong en oud ervan genieten.”
Opvoeding
Ouderen kunnen ook een rol spelen in de opvoeding, leert Wilco. “Zo kwam er laatst een leerling van de basisschool zonder kloppen de woning van een oudere binnen. Dan zegt de oudere daar wat van. Zo zijn de bewoners van betekenis bij de opvoeding. Mooi, toch?”
Studenten van de Saxion Hogeschool lopen de komende weken ook weer rond in het woonzorgcentrum. “We hebben met de opleiding toegepaste psychologie besproken dat studenten hier met ouderen praten, om hun gespreksvaardigheden aan te scherpen. Voorheen huurde de school een acteur in om gesprekken te oefenen. Dat kun je toch beter ‘in het echt’ doen? Dat vinden studenten en ouderen juist leuk. Zo hoor ik terug dat sommige studenten nog lange tijd kaartjes blijven sturen naar de ouderen die zij ontmoet hebben. Het is een groot succes.”
Pannenkoek of beleidsstuk
Humanitas is niet alleen intern gericht, maar ook actief in de wijk. Een voorbeeld daarvan is het opzetten van voorzorgcirkels; kleine kringen van mensen die elkaar ondersteunen bij het dagelijks leven. Wilco’s collega Corinda van Tilborg is daar een drijvende kracht achter. Zij heeft de voorzorgcirkels helpen ontstaan, waaronder in de aanleunwoningen. Wilco ziet dat mensen graag iets voor een ander willen betekenen. Daar is ontmoeting voor nodig. “Als mensen elkaar niet ontmoeten, dan kunnen ze ook niets voor elkaar betekenen. Het gaat om elkaar ontmoeten, elkaar kennen, verenigen en versterken.”
Wilco is gaan onderzoeken welke organisaties actief zijn in de wijk en heeft ze bij elkaar gebracht om samen te werken. “We willen geen dijken bouwen, maar bruggen.” Met een subsidie van de beschikbare SPUK DOS-gelden zijn ze van start gegaan. “We hebben onze programma’s en openingstijden naast elkaar gelegd en het zo georganiseerd dat mensen uit de wijk iedere dag mee kunnen doen aan een activiteit. Onze ervaring is dat een praatje vaak al genoeg is.” De activiteiten worden zoveel mogelijk samen met bewoners georganiseerd. Het helpt, volgens Wilco, als je mensen persoonlijk uitnodigt, vertrouwen opbouwt in de buurt en zorgt dat er lekkers op tafel staat. “Een pannenkoek smaakt lekkerder dan een beleidsstuk”, lacht Wilco. “En vertrouwen groeit niet door allerlei formulieren en uitgewerkte plannen, maar door ontmoetingen. Vertrouwen bouw je door oprecht contact. Het groeit in kleine stappen. Net als in de blues, is het de kracht van herhaling. Op deze manier verander je van een verzameling postcodes in een gemeenschap.”
Bijzondere verbindingen
In het woonzorgcentrum blijft het intussen bruisen van de activiteiten. Er zijn zestien verschillende groepen actief, zoals de biljartclub, kaartclub enzovoort. Ook komen er organisaties van buiten. Zo oefent de line dance groep op dinsdagavonden in het woonzorgcentrum. “In ruil daarvoor mogen onze bewoners kijken naar de lessen. Dat vinden ze heel erg leuk.”
Vieringen
Wilco zoekt altijd naar bijzondere verbindingen. Zo klopte een tijd terug de Afrikaanse gemeenschap aan bij het woonzorgcentrum. Het gebouw waar zij samenkwamen voor geloofsbijeenkomsten werd gesloopt. De gemeenschap vroeg of het woonzorgcentrum ruimte ter beschikking had. “Sindsdien organiseren zij op zondagmiddagen hier hun vieringen. In ruil daarvoor maken zij weleens lekkere hapjes klaar. Drie mensen uit de gemeenschap hebben zich aangemeld als vrijwilliger en er is al iemand hier komen werken. Dat zijn toch prachtige verbindingen die ontstaan? Je moet het gewoon dóen, en - net als in de blues - het mooiste ontstaat als je improviseert, als je samen speelt, luistert en ruimte geeft.”
Reactie toevoegen