Woongroep Haarlem, Lavendelstraat: "Niets is mooier dan met elkaar leven in een gedeelde droom"

woongroep

Dronefoto woongebouw Lavendelstraat, Foto: Dik Bol

Het was 35 jaar geleden zijn droom: betekenisvol wonen in een woongemeenschap met meerdere generaties. En deze droom duurt nu al 35 jaar. Al die jaren woont Johan de Kleuver in zijn zelf opgerichte woongroep Lavendelstraat in Haarlem. In een wijk waar meer woonprojecten te bewonderen zijn. Na al die jaren is Johan nog altijd even enthousiast over deze manier van wonen. Hij deelt graag zijn kennis en tips en bundelde ze in het inspirerende en informatieve boekje ‘Sociale architectuur. Het sociale bouwproces van woongemeenschappen’. ZorgSaamWonen bracht een bezoekje aan de woongroep van deze inspirerende schrijver, professional en ervaringsdeskundige.

Schoonheid toevoegen

“Kijk, deze lamp is toch prachtig?” zegt Johan in de gemeenschappelijke ruimte. “En wat vind je van de bank? Die hebben we laten stofferen. Met beschermende hoezen voor feestjes. We hebben een mooi groot tv scherm, voor filmavonden. Zo laten we zien dat we hechten aan de gemeenschappelijke ruimte. Het is onderdeel van onze filosofie. We willen schoonheid toevoegen aan het gebouw, vooral aan de delen die we gemeenschappelijk gebruiken.”

Johan is als twintiger begonnen met het opzetten van de woongemeenschap. Hij heeft toen veel literatuur gelezen over woongemeenschappen en over groepsdynamica. “Er was destijds niet zo veel over te vinden. Ik heb literatuur uit Amerika en Scandinavië gebruikt.” Hij wilde als twintiger al graag in een woongemeenschap wonen omdat hij graag wat voor anderen wilde betekenen. “In een woongemeenschap kun je elkaar op een natuurlijke manier ondersteunen. Als het goed is ontworpen heb je voldoende privacy, maar kom je elkaar wel geregeld tegen.” En dat dit gebouw goed ontworpen is, blijkt wel uit het feit dat de architect nog steeds in de groep woont.

Afstand en nabijheid

De woongemeenschap bestaat uit acht gezinsappartementen, tien kleinere appartementen en zeven werkruimten. Er is een kapel, er zijn logeerkamers, een sauna en een sportruimte met fitness apparatuur. Deze ruimte noemen de bewoners ook wel ‘het sportpaleis’. Ook is er een wasruimte met drie wasmachines. “Drie wasmachines zijn echt voldoende voor onze groep.” Johan vindt het prettig dat er veel ruimte is. “We hebben een binnenstraat met drie hoge vides. Daar komt veel licht binnen. Het is een mooie tussenruimte en een perfecte overgang tussen je privéruimte en de publieke ruimte. Je kunt er even kletsen of gewoon doorlopen en gedagzwaaien, al naar gelang de behoefte. Je kunt afstand en nabijheid heel makkelijk reguleren.”

Gedeelde ondergrond

Johan heeft in die 35 jaar heel wat startende groepen op weg geholpen. “Ik weet al snel of een groep het gaat redden of niet.” Waar merkt hij dat dan aan? “Als een groep een duidelijke visie heeft en als er een hoog commitment is bij alle leden om het echt te gaan realiseren, gaat het vaak goed.” Een groep moet goed antwoord kunnen geven op de vraag wat de bestaansreden is voor de groep, legt hij uit. Het is daarbij belangrijk te zoeken naar de gedeelde grondtoon van waaruit je leeft. “Als je in de startfase de visie duidelijk hebt en doelen formuleert en de toekomstige bewoners zich goed inzetten om die doelen te bereiken, dan voorkom je later problemen”, weet Johan.

Moeilijke puzzel

Gedoe hangt volgens hem vaak samen met ‘grensproblemen’. Hiermee bedoelt hij dat mensen in staat moeten zijn om met grenzen om te gaan. Wat is van jou? Wat is van de groep? “Zorg dat de diversiteit niet groter wordt dan de gemeenschappelijkheid. Als je een groep wilt vormen moet je een goede balans vinden tussen overeenkomsten hebben en diversiteit.” Hij licht dit toe. “Je hebt verschillende mensen nodig met uiteenlopende talenten om samen complementair te zijn en de moeilijke puzzel goed te kunnen leggen. Als je te veel verschilt, krijg je sneller irritaties.” En hoe houd je een groep vervolgens stabiel? Ook daar heeft Johan ervaring mee en geeft adviezen. “Het is belangrijk om te streven naar dynamische stabiliteit. Als je stil staat met de fiets, val je om. Juist door te bewegen blijf je stabiel. Kortom, het is goed om in staat te zijn je als groep aan te passen aan veranderingen. Niets blijft hetzelfde, alles verandert. Als je je daar bewust van bent en er creatief mee omgaat, blijft de groep levendig. Neem daarom om de zoveel jaar de tijd om met elkaar alles weer eens tegen het licht te houden.”

Beschikbare tijd

Hij geeft als voorbeeld van verandering een bewoner die kinderen krijgt of weer wil gaan studeren of mantelzorger wordt. Dit heeft invloed op iemands beschikbare tijd. “Dan moet je taken anders verdelen. De mensen die het drukste zijn, doen binnen dit soort groepen niet zelden het meeste. Maar iedere bewoner draagt bij naar vermogen. Ik zeg altijd maar: wees je eigen voorzitter. Kijk zelf waar je een bijdrage kunt leveren. Eén voorzitter ziet nooit alles. Help elkaar gewoon.” Ook heeft Johan ervaren dat het onmogelijk is om een gelijke verdeling te maken van de taken die gedaan moeten worden. “Er zijn verschillen in talenten, houding en energie van mensen. Ieder heeft een plek en een rol. Je zal het verschil van inzet moeten leren verdragen en je verdiepen in ieders achtergrond. Dan begrijp je beter waarom iemand minder of meer energie, tijd en zin heeft.”

Mix aan generaties

Johan wilde graag met meerdere generaties wonen. “Dat wilde ik graag omdat ik vanaf het begin al bedacht dat ik hier mijn hele leven wilde blijven wonen. Dan moet je geen cohorten hebben die te dicht op elkaar zitten. Het is te kwetsbaar als je tegelijk met elkaar ouder wordt. En ik vind dat ook niet leuk. Ik zie dit in de praktijk ook voortdurend bevestigd. Een mix aan generaties geeft meer dynamiek.” Het cohort van Johan is overigens wel oververtegenwoordigd. “We merkten bij de start dat het lastig was om gezinnen met tieners te trekken.” De jonge en startende gezinnen van toen worden nu samen ouder.

De groep denkt dan ook na over de toekomst en over het thema zorg. “We hebben al eens oudere bewoners geholpen met beperkte mantelzorg, zoals maaltijden verzorgen en oogdruppelen. Toen hebben we meteen ook met Buurtzorg afspraken gemaakt over wat we wel en niet kunnen betekenen bij het zorgen voor een bewoner. Voor ons is autonomie een belangrijke waarde.”

Inspiratieplekken

De woongroep heeft ruimte voor mensen die een beschermde omgeving nodig hebben. “We willen een meelevende woonomgeving creëren voor een aantal mensen die een steun in de rug kunnen gebruiken.” Daarom heeft de groep een aantal woningen beschikbaar voor mensen die support kunnen gebruiken. Deze mensen zijn gebaat bij goede buren en vinden het prettig te weten dat er altijd iemand is bij wie ze aan kunnen kloppen als ze vragen hebben, of behoefte hebben aan een luisterend oor of advies. “We stellen wel voorwaarden aan deze bewoners. Ze moeten een vorm van dagbesteding hebben en er moet enig sociaal netwerk aanwezig zijn.” Ook biedt de woongroep inspiratieplekken voor mensen die willen begrijpen hoe het is om te wonen in een woongemeenschap.

Groepsgrootte

Wat betreft groepsgrootte hebben Johan en zijn medebewoners gekozen voor een middelgrote groep (circa 20 volwassenen, met kinderen en tijdelijk bewoners, circa 35 bewoners). Dat vindt hij ideaal omdat het groot genoeg is om een duurzame gemeenschap met een lange looptijd te creëren. “Het is overzichtelijk, je kent iedereen, maar binnen de groep kun je met een aantal mensen intensiever contact hebben. Je kunt het ook met elkaar dragen als er voldoende schouders zijn, dus is het zaak een goede groepsgrootte te hebben.” Het is geen gesloten groep. “Wij willen betekenis geven aan het wonen en stellen ons daarom open voor de buurt. We organiseren bijvoorbeeld buurttafels. Ook hebben we statushouders die aan de overkant wonen, uitgenodigd om te komen eten en kennis te komen maken. We wilden hen verwelkomen in de buurt. Zij hebben ons terug uitgenodigd. Dat zijn waardevolle ontmoetingen en gebeurtenissen.”

Open hart en hoofd

Wat wil hij nieuwe initiatieven meegeven? “Empathie is belangrijk. Eerst begrijpen, dan begrepen worden.” En daarnaast benadrukt hij nogmaals het belang van eigenaarschap, duidelijke grenzen en regels en een breed gedragen verantwoordelijkheid. “De sleutel zit altijd in het contact”, zegt Johan. “Als er gedoe is, kom dan tijdig in actie, zoek elkaar op en ga met een open hoofd en hart verkennen wat er loos is.” Johan vindt het belangrijk dat je de droom levend houdt. “Je begint als groep met een gedeelde droom. Dat geeft energie. Als het gebouw er staat is de droom niet af. Dan begint die eigenlijk pas. Als er nieuwe bewoners komen, is het belangrijk om het over die gedeelde droom te hebben. Niets is mooier dan met elkaar leven in een gedeelde droom.” En Johan kan het weten!

Meer lezen?

Nog meer zien en horen?

ZorgSaamWonen en Cooplink organiseren op dinsdag 3 december tussen 13.30 en 16.00 uur een excursie naar de woongroep van Johan. En daar zal Johan meer vertellen over hoe je groepen duurzaam levendig houdt. Interessant en een must voor beginnende initiatieven, maar ook voor groepen die herijken. Meld je gratis aan!

Ook interessant / voor u geselecteerd

Het verhaal van Dekkerswald: Van sanatorium naar zorgzame buurt
9 oktober 2024

Het bosrijke, en ook zonnige instellingsterrein ‘Dekkerswald’, langs de weg van…

Lees Verder »
"Ook in de binnenstad kun je prima oud worden"
8 oktober 2024

De vergrijzing vindt wereldwijd plaats. Bij de architectuur voor ouderenwoningen…

Lees Verder »
Brokanthuis Hengelo: combinatie van studentenhuis, hotel en hofje
26 september 2024

Op een stralende donderdagochtend staat Caroline Coumans met de stofzuiger in haar…

Lees Verder »
Doorstroomtrein Floqz in de sociale huursector
9 september 2024

Provincie Gelderland zet zich actief in voor meer beweging op de woningmarkt. Een van de manieren waarop ze dit…

Lees Verder »
Top 10: van kerk of klooster naar nieuwe woonvorm
29 augustus 2024

Op diverse locaties in Nederland krijgen oude kerkgebouwen en kloosters een nieuwe bestemming. Na uitgebreide…

Lees Verder »
Transformatie Dekkerswald Groesbeek van zorgterrein naar zorgzame buurt
26 augustus 2024

Op 12 september gaan we in samenwerking met onze partner HevoFame op excursie naar Dekkerswald in Groesbeek.…

Lees Verder »
Zo willen wij wonen in de Pastoriebuurt in Vriescheloo
29 juli 2024

‘Zo Willen Wij Wonen’ is een netwerk van Groningse wooninitiatieven die kennis en ervaringen delen. Het is een…

Lees Verder »
Tipgids Alternatieve Woonvormen
24 juli 2024

De woningmarkt zit op slot. Ook voor ouderen, omdat er niet voldoende seniorenwoningen zijn. Gelukkig komt er…

Lees Verder »
Creatieve oplossingen voor de ouderenzorg
17 juli 2024

Nederland geeft meer uit aan zorg dan de meeste andere geïndustrialiseerde landen. Ondanks de relatief hoge…

Lees Verder »
Gemengde woon-zorgomgevingen zijn de toekomst
10 juli 2024

“We zullen meer voor elkaar moeten zorgen”

Vanwege de steeds toenemende vergrijzing is de behoefte aan…

Lees Verder »
Meer woningen bouwen op de gezondste plekken
9 juli 2024

Meer woningen in een wijk terwijl de gezondheid van de inwoner erop vooruit gaat? Het klinkt tegenstrijdig,…

Lees Verder »
Bruishuis Arnhem: Verzorgingshuis wordt bruisend bewonersbedrijf
4 juli 2024

Ze worden wel ‘papa’ en ‘mama Bruis’ genoemd: Walter en Floor. Ze zijn gemiddeld 70…

Lees Verder »
Zuiderpark, van een Eindhovense ‘zorgplek’ naar een ‘gezonde’ buurt
25 juni 2024

De ‘beweging’ van traditionele woon- en verpleegzorg in de instellingen Gagelbosch en Fleuriade aan het…

Lees Verder »
Terugblik op de excursie naar Villa Sandwijck
24 juni 2024

Met een fijne groep mensen samenwonen in een oude droomvilla, terwijl je uitkijkt op een schitterend landgoed.…

Lees Verder »
Tintelende 'matchingmarkt' collectief wonen
17 juni 2024

“Vandaag gaat het over matchmaking”, zegt Yvonne Ebbers van de Leefbaarheidsalliantie, gespreksleider van de…

Lees Verder »
Erfdelen: op voormalig boerenerf samen oud worden
10 juni 2024

De bijna 73-jarige Pieter Parmentier, landelijk coördinator van Erfdelen, is een echte doorzetter. “Fietsen is…

Lees Verder »
Een toekomstbestendig thuis voor mensen met dementie
24 mei 2024

Het derde landhuis van QuaRijn in Doorn, genaamd Nieuw Leeuwenburg, is opgeleverd. Dit nieuwe landhuis,…

Lees Verder »
Lunchlezing Thuishuizen gemist? Kijk terug, lees meer of bezoek het ZorgSaamWonen Congres
23 mei 2024

Thuishuisprojecten zijn een effectieve manier om eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan. Ze bestrijden…

Lees Verder »
Antwerpse buurtcoach stimuleert onderlinge betrokkenheid rond het woonzorgcentrum
22 mei 2024

Door: Yvonne Witter

Woonzorgcentrum Nottebohm in Antwerpen biedt plek aan 75 bewoners. Het ligt in de…

Lees Verder »
Wooncoöperatie als mini Blue Zone
20 mei 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.