Bianca van der Neut weet het uit eigen ervaring: met meerdere generaties samenwonen is geweldig. “Een tijdlang woonden mijn dochters boven en mijn vader beneden. Dat was erg gezellig en zorgde voor reuring en goed onderling contact.” Met die ervaring in het achterhoofd en met het feit dat ze in haar werk in de jeugdzorg zag hoe achttienplussers worstelen met de weg naar zelfstandigheid kwam ze op het idee voor Kamers met Aandacht. “Als jongeren achttien worden dan eindigt jeugdzorg. Zij zijn dan ook wel toe aan meer zelfstandigheid maar zijn niet altijd klaar voor volledige zelfstandigheid.” Ze geeft een voorbeeld van een achttienjarig meisje dat op zichzelf ging wonen maar niemand had om te helpen met de verhuizing. Bianca is haar toen gaan helpen. “Sommigen hebben nauwelijks een vangnet. De meeste jongeren hebben daarnaast amper geld of missen de nodige praktische vaardigheden.”

Bianca zag graag een tussenoplossing maar die was er niet. Ze begon toen stichting Kamers met Aandacht. Het principe is simpel: iemand met ruimte verhuurt een kamer aan een jongere tussen de 18 en 23 jaar. De jongeren wonen op zichzelf, doen alles zelf maar er is wel iemand nabij die signaleert. Jongeren geven aan het fijn te vinden dat ze er niet helemaal alleen voor staan. “Het woningdelen kan eenzaamheid voorkomen of verminderen bij zowel de jongere als de verhuurder.”

Woningnood

De verhuurder bepaalt zelf hoe lang hij of zij de kamer wil verhuren. Daar worden vantevoren afspraken over gemaakt. De meeste kiezen ervoor om de ruimte twee tot drie jaar te verhuren. Daarna is het contract afgelopen en gaat de jongere elders wonen. “We helpen wel met het vinden van een nieuwe plek”, vertelt Bianca. Verhuurders zijn vaak vijftigplussers waarvan de kinderen de deur uit zijn of die zelf geen kinderen hebben. “Sommigen hebben affiniteit met de doelgroep. Ze hebben gewerkt in de zorg of willen bewust bijdragen aan het oplossen van de woningnood.”

De stichting bestaat alweer drie jaar en het gaat erg goed. Op dit moment zijn er matches in 62 gemeenten. Het bureau bestaat inmiddels uit zeventien medewerkers waarvan er twaalf regiocoördinator zijn. Er is veel belangstelling voor het concept, met name in de Randstad maar ook daarbuiten. Marjolein Buurman is één van de regiocoördinatoren. Ze verzorgt de intakes. “Wij zijn geen zorgorganisatie maar een bemiddelingsbureau.” De jongeren krijgen het eerste half jaar nog begeleiding van de professional vanuit de zorgorganisatie die hen al begeleidde. “Dat is prettig want die professional kennen ze al.” Marjolein en collegae blijven bereikbaar en betrokken. 

“Iedereen heeft baat bij opvang voor jongeren en het voorkomen van dakloosheid.” Bianca van der Neut, oprichter en bestuurder Kamers met Aandacht.

Jongeren kunnen zichzelf niet aanmelden voor de kamers met aandacht. Het verloopt altijd via een professionele zorgorganisatie. Voorwaarde is dat de jongeren minimaal 24 uur per week actief zijn, dus studeren, vrijwilligerswerk doen of een baan hebben. “We verwachten alleen van de verhuurder dat ze goede buren zijn. Ze begeleiden niet, maar houden het een beetje in de gaten. Verhuurders zien wij als vrijwilligers. We sluiten met hen ook een vrijwilligersovereenkomst af. Daar staat in dat ze jongeren mogen aanspreken op hun gedrag wat betreft het gebruik van de gemeenschappelijke voorzieningen”, aldus Marjolein. “Ze moeten aan de bel trekken als ze zich zorgen maken.”

Prachtige verbindingen

Tot nu toe zijn er 125 matches geweest. Natuurlijk komen er mismatches voor of is er onenigheid. Maar dat is sporadisch, meestal gaat het goed en ontstaan er prachtige verbindingen. “Zo is een jongen die in een woongroep woonde met een medebewoner op fietsvakantie geweest”, vertelt Marjolein. Bianca: “Ook was er een verhuurder die na jaren weer eens een kerstboom neerzette omdat hij er nu hij een huisgenoot had wel zin in had. We horen ook terug van mensen die weer koken nu er een huisgenoot is.”

Huizen met aandacht

Naast de constructie van een verhuurder die een kamer verhuurt zijn er ook: huizen met aandacht. Samen met corporaties kijken ze naar woningen die geschikt zijn voor twee jongeren die samen gaan wonen met één of meer ‘dragende’ huurders. Dat kunnen studenten zijn maar er is ook een gescheiden vijftiger die een woning met twee jongeren deelt. 

Tiny houses

Sinds kort heeft Kamers met Aandacht ook tiny houses in de aanbieding. “We hebben zelf dankzij fondsen vijf tiny houses aangeschaft. Dat vinden we ongelooflijk spannend. De eerste hebben we in Utrecht geplaatst”, vertelt Bianca. “We noemen ze ‘tuinkamers met aandacht’. Deze worden geplaatst bij verhuurders die ruimte hebben. Ze lopen wel tegen de nodige belemmeringen aan: gemeenten hebben een huisvestingsverordening en andere regels. In iedere gemeente is er ander beleid omdat gemeenten veel vrijheid hebben om deze regels toe te passen. “We moeten telkens onderhandelen en kijken wat wel en niet kan”, zegt Bianca. Marjolein is een bijtertje en geeft niet snel op. “Nee is geen optie. We gaan het oplossen als iets niet kan.” 

"We verwachten alleen van de verhuurder dat ze goede buren zijn. Ze begeleiden niet, maar houden het een beetje in de gaten." Marjolein Buurman, regiocoördinator Kamers met Aandacht.

Eigen regels

Niet alleen gemeenten hebben de nodige regels, ook hypotheekverstrekkers. “Er zijn nog veel banken die het verhuren van een kamer niet toestaan.” Ook corporaties hebben eigen regels omtrent het onderverhuren. “Bij de één gaat het makkelijk, bij de ander niet.” Ze geven hun ervaringen door aan het ministerie in de hoop dat belemmerende wet- en regelgeving weggenomen wordt. “Iedereen heeft baat bij opvang voor jongeren en het voorkomen van dakloosheid”, zegt Bianca. Zij merken allebei dat er genoeg mensen zijn die wat voor anderen willen doen. En ze horen zoveel positieve verhalen. “Daar doen we het voor.”

Bianca, Marjolein en hun collegae willen graag bereiken dat alle jongeren in heel Nederland na hun verblijf in de jeugdzorg kunnen uitstromen naar een Kamer met Aandacht. En dat ze daarna op eigen benen staan. En wellicht in de toekomst zelf een kamer ter beschikking kunnen stellen. 

Kamers met Aandacht