Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan! (vervolg)

Foto: Shutterstock.com

Foto: Shutterstock.com

Bestaande woningen delen of splitsen als oplossing voor zelfstandige seniorenhuisvesting én zorg. Met als bijvangst het creëren van starterswoningen voor jongeren en behoud van vitaliteit in wijken en buurten. Hoe kun je je er niet hard voor maken? Natuurlijk is het fenomeen nog pril en moeten er nog heel wat (proces)wielen worden uitgevonden, maar de initiatieven die tijdens het ZorgSaamWonen webinar ‘Deelgenoten’ op 19 januari bijeen kwamen, schetsen al heldere contouren. Van: aangepaste wet- en regelgeving tot landelijk en gemeentelijk beleid, gezonde business cases, slim ontwerp én kostenefficiënte realisatie van zowel ‘gedeeld wonen’ als ‘gedeelde zorg’. Gisteren verscheen deel 1 van dit verslag, vandaag het tweede en laatste deel.

(door Nettie Bakker)

ZorgSaamWonen ziet diverse initiatieven ontstaan rond het delen van woningen of splitsen. Wat gebeurt er zoal in het land? Wie zijn de initiatiefnemers? Wat zijn de kansen en wat gaat er moeizaam? De antwoorden op deze vragen ontvouwden zich gedurende het webinar Deelgenoten voor zo’n zestig deelnemers. 

Sommige senioren wonen in een (te) groot, maar desondanks vaak goedkoop - want ‘afbetaald’ – huis en willen liever niet weg uit hun vertrouwde woon- en leefomgeving. Tegelijkertijd zoeken veel jongeren naar een betaalbare woning. Het delen van zo’n ‘grote’ woning ligt dan voor de hand. De senior kan blijven wonen in de vertrouwde omgeving en de jongere kan er klein beginnen. Bovendien voorziet deze woonoplossing ook in de groeiende behoefte van mensen, zowel jong als oud, om voorzieningen te delen en kleine klusjes voor elkaar te doen. 

In het maandag gepubliceerde verslag (deel 1) kwamen Platform 31, Mijn Woongenoot en Heldoorn Ruedisulj Architecten aan bod. Vandaag laten Vissers & Roelands architecten, Stichting Statiegeld op Jeugd en Specht Architecten hun licht schijnen over de woningkwesties.

Vissers & Roelands architecten: verdubbelen zonder grondaankoop

Karin Vissers, architecte bij Vissers & Roelands architecten & ingenieurs spreekt inmiddels al uit ervaring als het gaat om het splitsen van woningen in Nederweert, Deurne en Maastricht. “Het concept ‘de Woningverdubbelaar’ (6) is ons antwoord op de krappe woningmarkt. Hiervoor ontwikkelen en integreren wij innovatieve huisvestingsconcepten binnen de bestaande woningvoorraad, zowel modulair als multidisciplinair. Dat doen we sinds 2013 voor zowel grondgebonden als voor gestapelde woningen. Zo hebben we voor een woningbouwvereniging in Nederweert drie woningen ‘verdubbeld’ naar zes wooneenheden. Met een kleine aanbouw aan de achterzijde, hebben we er benedenwoningen met twee slaapkamers gecreëerd, evenals volwaardige starterswoningen op de eerste etage met een balkon op de aanbouw. Opvallend is hier dat we de zoldervloer eruit hebben gehaald, zodat de starterswoning door de bewoners kan worden voorzien van een bovenslaper.”

Uit de evaluatie blijkt dat bewoners de twee slaapkamers in de benedenwoning zeer waarderen omdat ze uit een grote woning met veel spullen komen. De achtertuin mocht ondanks de aanbouw nog wel iets kleiner voor deze bewoners. De ‘starters’ roemen vooral de hoge ruimte in de woning. 

"In Maastricht", vervolgt Vissers, “hebben we een grote woning met twee maisonnettes verdubbeld naar twee grondgebonden woningen en vier bovenwoningen. Bijzonder aan dit project is dat we in de buitenruimte achter de tuin van de benedenwoningen een gemeenschappelijke buitenruimte voor de bovenwoningen hebben gecreëerd. Kenmerk van onze aanpak is afstemming met de bewoners en een voorafgaand onderzoek naar de vergunningen en bestemmingsplannen. Daarna zorgen we voor een kostenefficiënte organisatie en doorloop van de processen.”

De grote voordelen van woningdelen zijn volgens haar: een verdubbeling zonder grondaankoop en snel kunnen schakelen. “Het verbaast me daarom eigenlijk dat dit niet vaker wordt gedaan en er nog steeds weinig actie is bij woningcorporaties. Het is ook gezien de kosten goed te doen voor corporaties.”  

SOJ: Duo-wonen laat de vergrijzing kantelen!

Amanda Schiltmans van Stichting Statiegeld op Jeugd (7) licht het concept 'Duo-wonen' toe. “Het idee ontstond in Son en Breugel uit pure noodzaak voor het dorp. Ik wist niet dat de vergrijzing in ons dorp en de gevolgen voor de samenleving zo erg waren. Daarnaast zien we jongeren vertrekken voor een studie, en niet meer terugkomen omdat er geen betaalbare woningen voor ze zijn. We zouden zelfs een krimpgemeente kunnen worden. Waarom geen herbestemming zoeken voor leegstaande zolders en slaapkamers? Als we daar jongeren kunnen plaatsen werkt het door tot sociale cohesie in het dorp. Door woningen bouwkundig te splitsen kwam het tot duo-woningen met privacy voor beide bewoners. Wat wij als stichting toevoegen is het inregelen van hulptaken voor de senior, zoals computerhulp, hulp in de tuin, een boodschap of een praatje. In ruil hiervoor kunnen jongeren kiezen voor huurverrekening of huursparen; hierbij wordt een deel van de huur opzij gezet om later een huis te kunnen aanbetalen.”

Schiltmans onderkent vier redenen voor senioren om open te staan voor duo-wonen: mijn oudedagsvoorziening wordt wat ruimer, het onderhoud van de woning wordt me te veel, als eigenaar van een woning kom ik niet in aanmerking voor sociale huur en ik wil graag mijn mantelzorger ontlasten. “We begonnen met pilots omdat er geen landelijk en gemeentelijk beleid is rond het delen van woningen. Ik voelde me sinds 2016 een roepende in de woestijn, maar heb nu het gevoel dat de ogen open gaan voor alle ongebruikte, lege woningruimten in bestaande bouw.” 

Specht Architecten: ondersteun bewoners 

Annet Ritsema, architect bij Specht Architecten toont resultaten van een eerder ontwerpend onderzoek met partners naar het splitsen van eengezinswoningen in een van de oudste wijken van Almere: Waterwijk, als onderdeel van bredere visie op de wijk (8, 9). Aanleiding was de landelijk ingezette scheiding tussen wonen en zorg. Het bureau vroeg zich af welke woonvormen er mogelijk zouden zijn voor het gat dat zo ontstaat tussen zelfstandig wonen en verpleeghuiszorg na ontmanteling van de verzorgingshuizen. De gemeente Almere vroeg om te kijken naar Almere-Waterwijk. Deze wijk vergrijst, een groot deel is 70+ en woont er nog in rijtjes eengezinswoningen uit de jaren 70, veelal koopwoningen. Hier is nu sprake van een grote mismatch tussen woningtypes en huishoudens. 

“We hebben een visie gemaakt voor de hele wijk met allerlei strategieën om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren, waaronder gemeenschappelijk wonen in een nieuwbouwproject en het splitsen van bestaande woningen. Vervolgens hebben we met bewoners gesproken waarbij bleek dat bijna alle ouderen in de wijk wilden blijven. Toen zijn we een pilot gestart naar het splitsen van woningen. Daarbij zou de bovenwoning verkocht kunnen worden en zou de benedenverdieping een nultreden-woning worden. We hebben er toen ook een bank, makelaar en kostendeskundige adviseur bij betrokken. Daarbij bleek dat splitsen binnen de schil, binnen de bestaande muren, het meest voordelig was. We keken ook naar de nodige vergunningen. Zo bleek het bijvoorbeeld volgens het bestemmingsplan niet mogelijk om een eigen opgang naar de bovenverdieping te maken aan de voorkant van het huis. En er waren probleem rond extra parkeerplekken. Achteraf gezien is er één woning daadwerkelijk gesplitst, hoewel er bij meer bewoners animo voor was."

Daarmee onderschrijft Ritsema het belang van het ondersteunen van bewoners bij vergunningen en contracten. Het is complex voor bewoners.”  

Jan van der Veer van Ikgasplitsen.nl (10) zou ook wat voorbeelden geven, maar was helaas verhinderd om te spreken. 

Studiogesprek: wat geven we de minister mee?

In de nazit sprak Danielle Harkes, expert bij ZorgSaamWonen, in de studio met Wim Jan Dijk en digitaal met Frank Dirks en Amanda Schiltmans over belemmeringen en wat we de minister voor volkshuisvesting mee kunnen geven. Dijk reageerde nog even op een vraag uit de chat over splitsen van een woning met houten vloeren. “Houten vloeren compliceren een splitsing wel. Je hebt dan veel meer geluidsoverlast. Een betonnen constructie tussen begane grond en verdieping maakt het splitsen veel makkelijker.” 

Dirks benadrukt dat we vooral moeten uitdragen dat alle initiatieven op het gebied van woningdelen en splitsen een goed alternatief zijn voor nieuwbouw. Gemeenten kunnen het makkelijker maken door regelgeving aan te passen. Dat geldt ook op landelijk niveau als het bijvoorbeeld gaat om aanpassing van de voordeurdeler-regeling, of het uitbreiden van de mogelijkheden van een hospita-contract. Wat de sociale veiligheid betreft bij woningdelen of splitsen, geeft Schiltmans aan dat een ‘sollicitatietraject’ met meerdere gesprekken zoals zij dat voeren van groot belang is. “Mensen moeten elkaar leren kennen. En we blijven in contact met de bewoners, want de zorgvraag van ouderen kan immers veranderen.” Dijk sluit af met de stelling dat de noodzaak steeds groter wordt om naar alternatieven te kijken tussen zelfstandig wonen en verpleeghuiszorg. “Daar moeten we ons hard voor maken.”    

Bronnen:

Zie ook:

Ook interessant / voor u geselecteerd

‘We moeten nu voldoende betaalbare woningen realiseren met zorg nabij’
26 mei 2023

Hans Adriani was jarenlang het gezicht van de Taskforce Wonen en Zorg. Sinds 1 mei 2023 is er een opvolger van…

Lees Verder »
Subsidie voor huisvesting kwetsbare groepen
24 mei 2023

Mensen in een kwetsbare positie kunnen bij het zoeken naar een woning vanaf 30 mei gebruik maken van de…

Lees Verder »
Strategisch adviseur Wonen Gemeente Almere
22 mei 2023

Strategisch adviseur Wonen Gemeente Almere

Lees Verder »
Bundel 'Zorgzame buurten' trotseert het systeem
17 mei 2023

De bundel ‘Zorgzame buurten’, met daarin vijftien inspirerende initiatieven die het systeem trotseren en…

Lees Verder »
Ik zie je buiten!
17 mei 2023

Afgelopen maandag was het zover. De filmopnames bij Het 8ste Werk in Kampen zijn gemaakt. Dit prachtige concept…

Lees Verder »
Community building: geen doel of middel, maar werkwoord
16 mei 2023

Mensen willen samen wonen, samen zijn en samen dingen doen. Die context vereist ruimte, tijd en blijvende (…

Lees Verder »
Bouwen voor ouderen stimuleert doorstroming maximaal
10 mei 2023

Habion, een woningcorporatie voor ouderen, versnelt de transformatie en nieuwbouw van woningen voor ouderen op…

Lees Verder »
Aanjaagteam zet inspirerende voorbeelden in het licht
5 mei 2023

Het Aanjaagteam Wonen Welzijn Zorg voor Ouderen is op 1 mei van start gegaan. Dit initiatief maakt nieuwe…

Lees Verder »
LATT: waar kinderen en ouders buren worden
2 mei 2023

De ouders van de verstandelijk en meervoudig beperkte Simon hebben een eigen woonconcept uitgewerkt, LATT (…

Lees Verder »
Woningdelen kansrijk, maar benutten van ongebruikte woonruimte gaat niet vanzelf
2 mei 2023

Afgelopen januari organiseerde ZorgSaamWonen het webinar ‘Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan!’ Een webinar…

Lees Verder »
'Gemeenschappelijk Wonen Dag' verder uitbouwen
1 mei 2023

Meer bekendheid rondom de open dag Gemeenschappelijk Wonen leidt tot meer maatschappelijk draagvlak om nieuwe…

Lees Verder »
Prettig wonen voor iedereen in de Groene Metropool Arnhem-Nijmegen
25 april 2023

Creatieve oplossingen zoeken voor het woningtekort en die koppelen aan duurzaamheid…

Lees Verder »
Zorgzame woongemeenschappen cruciaal in transitie naar welzijnsmodel
24 april 2023

Een door NLZVE en NVTZ gezamenlijk opgestelde whitepaper verkent de manier waarop het samenspel tussen formele…

Lees Verder »
Het huwelijk van wonen en zorg en welzijn deel 2
21 april 2023

Hoe organiseren we betaalbare, effectieve en efficiënte zorg en houden we die toch persoonsgericht – dus…

Lees Verder »
'VPT in de wijk' gaat over meer dan zorg alleen
19 april 2023

Langdurige zorg in de eigen woning geleverd krijgen. Dat kan met het Volledig Pakket Thuis (VPT) in de wijk.…

Lees Verder »
Het Nonna-netwerk: de ouderenzorg van de toekomst in Nijmegen
14 april 2023

Wat heeft de ouder wordende mens nu en in de toekomst daadwerkelijk nodig? Hoe kunnen zorgorganisaties meer '…

Lees Verder »
Collectieve woonvormen inspireren de ‘woongemeenschap light’
11 april 2023

Sommige mensen hebben vooroordelen jegens collectief wonen. Zij associëren dit samenwonen met het hebben van…

Lees Verder »
Eerste DUO-woonlocaties in Nederland opgeleverd
11 april 2023

Duo-wonen in Nederland is een feit nu in het Brabantse Mill de eerste woonlocaties zijn opgeleverd.

Lees Verder »
'Ik kan prima alleen wonen, maar vind het gezellig om iemand in huis te hebben'
5 april 2023

Dankzij MijnWoongenoot, een organisatie die senioren met woonruimte verbindt met studenten die een woonruimte…

Lees Verder »
Cohousing Arnhem: naast elkaar, voor elkaar, met elkaar
4 april 2023

De totstandkoming ervan was een groot avontuur, maar Wim van Gelderen, één van de twee initiatiefnemers, ziet…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.