Bij het realiseren van woonzorggebouwen voor ouderen is de tuin meestal het sluitstuk. De keuze valt vaak op onderhoudsarm groen om naar te kijken. Woonzorg Nederland wil dat veranderen. Sinds een jaar werkt de woningcorporatie met drie proefprojecten waarin de omslag wordt gemaakt naar een ecologische inrichting van de tuin. Goed voor bijen, vogels en bewoners. In 2021 staan er 12 nieuwe projecten op stapel en uiteindelijk is het doel alle tuinen ecologisch te maken.

Grootgrondbezitter
‘Woonzorg Nederland is met al haar locaties in Nederland een grootgrondbezitter, dus laten we dan ook iets goeds doen met al die grond.’ Aan het woord is Cristel Anderson, clustermanager én projectleider Ecologische tuinen bij Woonzorg Nederland. ‘Met een kleine ingreep kunnen we al zoveel meer leven in de tuinen brengen. ‘Bloemen die bijen en andere insecten trekken,  houtwallen die aantrekkelijk zijn voor vogels en egels, bewoners die samen schoffelen’, Cristel somt de mooie voorbeelden uit de proefprojecten op. Op drie plekken; Meppel, Ede en Zuidoostbeemster is zij aan de slag gegaan om samen met de bewoners van de ouderencomplexen de omslag naar een meer ecologische tuin te maken.

Samen met bewoners
Op elke locatie is gestart met een enquête onder de huurders. Wat vinden zij belangrijk bij een ecologische tuin. Willen ze speciale aandacht voor insecten, vogels of willen ze zelf planten verbouwen in de tuin? Samen met bewoners zijn de plannen verder uitgewerkt. Op de ene locatie zijn allerlei vogelhuisjes geplaatst. Op de andere inheemse veldbloemen ingezaaid of houtwallen aangelegd. Ook belangrijk was het informeren van de huurders die niet rechtstreeks betrokken waren. Zo is er op een plek een groot bord gekomen met uitleg voor de bewoners, op een andere plek kan er bloemenbingo gespeeld worden.

Verstening tegengaan
‘Als corporatie word je snel geassocieerd met de ‘stenen’. Toch wil Cees van Boven, bestuursvoorzitter van Woonzorg Nederland, juist de verstening tegen gaan. ‘We zijn een maatschappelijke onderneming en willen bijdragen aan de maatschappelijke vraagstukken van deze tijd. Primair is dat natuurlijk het bieden van een fijn huis aan ouderen in een zorgzame omgeving. Maar we kijken ook naar de opgaven rond klimaatverandering en biodiversiteit. Met de tuinen rond onze complexen kunnen we daar een bijdrage aan leveren. We steken elk jaar een fors bedrag in tuinonderhoud. Hoe mooi is het als we met die inspanningen direct kunnen bijdragen aan meer biodiversiteit, waterberging en het tegengaan van hittestress.’ Cees staat helemaal achter de proefprojecten en kan niet wachten tot ook de parkeerterreinen vergroend worden door de tegels te lichten.

Anders kijken
Het uitgangspunt bij de omslag naar een ecologische tuin is dat de onderhoudskosten gelijk blijven. Bewoners voelen een toename direct in de portemonnee. Maar automatisch kiezen voor onderhoudsarm groen is verleden tijd. ‘We zoeken contact met ecologische hoveniers. Zij zien mogelijkheden die niet meer hoeven te kosten. Bij nieuwbouw kunnen we die keuzes gelijk toepassen’ vertelt Cristel. ‘Je kunt denken aan milieuvriendelijke materialen, een ander onderhoudsplan; minder maaien bijvoorbeeld en de keuze voor inheemse planten.‘ De proefprojecten waren alle drie bij bestaande complexen. Er was een bedrag beschikbaar vanuit het innovatiebudget van Woonzorg Nederland voor de omvorming. Daarmee kon niet de hele tuin op de schop. Er is begonnen met een deel van de tuin.  Cristel is ervan overtuigd dat daarop voortgebouwd kan worden. ‘Organisch ontwikkelen zullen we maar zeggen’, lacht ze. Veel weerstand heeft Cristel niet ondervonden. Als je goed uitlegt waarom je dit wil en keuzes bij bewoners laat, komt het wel goed, is haar overtuiging. ‘In de tuincommissie zitten de bewoners met groene vingers. Zij zijn vaak al bezig met ecologie en biodiversiteit.’

Uitdaging
Na de eerste drie projecten staat nu de verbreding op de agenda. Op elke locatie kan dat er anders uitzien. In Loppersum zijn er plannen om samen met dorpscoöperatie en zorginstelling een ecologische tuin aan te leggen bij een (sloop)nieuwbouw project. Er wordt gezocht naar meer relatie met de buurt en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt krijgen mogelijk  een rol in het onderhoud. Die lokale invulling is cruciaal maar ook een uitdaging. Niet overal heeft het lokale beheerteam van Woonzorg Nederland dezelfde gedrevenheid voor de natuur Maar met Cristel als ambassadeur en de bijen en vogels als levend bewijs gaat het vast lukken.