Gat tussen thuis en verpleeghuis vraagt om zorgzame wijken en nieuwe woonvormen

thuiszorg

Op de website Zorgen voor morgen is een blog verschenen over het gat tussen thuis en het verpleeghuis. De blog is geschreven door José van Berkum.

Nu er een enorm gat gaapt tussen langer thuis blijven wonen en het verpleeghuis, is de opgave van deze tijd om dat gat te dichten. Geen eenvoudige opgave, maar wel één die urgent is. En die alleen kan slagen als bouwers, architecten, gemeenten, corporaties en welzijnsinstellingen – de spelers uit het fysieke en sociale domein – meer gaan samenwerken.

Het ging bij het ZorgSaamWonencongres in Rotterdam dan ook niet om de vijf procent ouderen die in een verpleeghuis wonen. Nee, die ándere vijfennegentig procent, bijna alle senioren in Nederland dus, daar ging het om. Hoe zorg je ervoor dat zij plezierig en gezond oud worden, in hun eigen huis, en eigen buurt. In Rotterdam, de stad van aanpakkers, zijn ze er al mee gestart, met een programma waarin een meer seniorvriendelijke stad de doelstelling is.

Oude bomen niet verplanten

Ouderen zijn redelijk honkvast. Ze worden het liefst oud in hun eigen wijk, niet perse in hun eigen woning. In de wijk ligt hun netwerk, zijn ze bekend, hebben ze hun loopjes, komen ze mensen tegen. Maar eenzaamheid ligt op de loer, zeker als er chronische ziekten insluipen, als je alleen overblijft, je kinderen verder weg wonen en de mobiliteit vermindert. En wat dan? Zelfzorg kent zijn grenzen, evenals mantelzorg en de reguliere zorg. Hoe ondersteun je dan ouderen? Wat kun je doen om de kwaliteit van hun leven te vergroten?

Veel, bleek tijdens het congres. Bijvoorbeeld door vitale woongemeenschappen te stimuleren, te werken aan sterke buurten, door het bouwen van geschikte woonvormen, ook/juist voor kwetsbare groepen zoals oudere migranten of mensen met een beperking. Hierop sturen voorkomt eenzaamheid, zorgt voor actief blijven deelnemen, gezond oud worden, burenhulp. De ambitie klinkt logisch en laat zien dat behoeftes van senioren gesnapt en gerespecteerd worden. Maar hoe geef je deze ambities vorm? Hoe maak je de buurt het kloppend hart en wijken waarin het plezierig wonen is?

Vitale woongemeenschappen stimuleren

Door in bestaande seniorencomplexen te zorgen voor wat meer reuring bijvoorbeeld. Ervoor te zorgen dat het gezellig is. Als bewoners, met een gemiddelde leeftijd van 77 jaar elkaar beter kennen en samen activiteiten bedenken en uitvoeren, wordt het dagelijkse leven een stuk plezieriger, is het idee.  In Ommoord, in de sociale huurflats van Laurens Wonen, gingen ze met dit gedachtegoed aan de slag.  Met behulp van de methode Studio Bruis – Samen Buurten werden bewoners actief betrokken en kregen ze het beheer over de gemeenschappelijke ruimte. ‘We zagen echt mooie vernieuwingen’, zegt mevrouw de Jager, actieve bewoner van één van de flats. ‘Als bewoners leerden we elkaar wat beter kennen, werd gevraagd wat we leuk vonden om te doen, en waar we als bewoners met elkaar naar toe wilden. Respect en geen geroddel over elkaar, daar was iedereen het snel over eens. En zelf activiteiten organiseren, zoals de breiclub, de computerclub, de knutsel-, kaart-, en kookclub. We hebben nu zelfs een scootmobielclub’.

Werken aan sterke wijken

Ook de inrichting van een wijk werkt. Rekening houden met kleine kinderen is standaard in wijken. Er zijn speelplekjes, veilige straten, de school bij de hand. Rekening houden met senioren levert nét wat andere maar vergelijkbare aanpassingen op. Zoals goed begaanbare wandelpaden, winkeltjes op rollator-afstand, bankjes om even op uit te rusten, plekken waar je elkaar als toevallig tegenkomt, het zorgen voor voorzieningen waar senioren behoefte aan hebben. Zoals de ouderenhub in Prinsenlande, een centrale plek in de wijk met een zwembad, ruimte voor begeleid wonen, een huisartsenpost, en een restaurant. In zo’n hub kunnen ouderen wonen en ook terecht voor zorg, gezelligheid en allerlei praktische zaken.

De eerste hub is op 1 juli geopend, en misschien nog iets te vroeg om er wat over te kunnen zeggen, vertelt Angelique Nijman van de gemeente Heemskerk. Met haar collega Ida Kolkman, ook werkzaam in het sociale domein, bezoekt ze het congres om te kijken wat ze er voor hun gemeente kunnen opsteken. Hoewel Heemskerk een stuk kleiner is, 40.000 inwoners, voelen ze zich wel geïnspireerd. ‘Geweldig dat Rotterdam hier al die kennis wil delen. Je krijgt hier ook bevestiging dat je zelf op het goede pad zit’, aldus Ida. ‘En we horen hier dingen die we in onze eigen context kunnen toepassen’

Bouwen voor senioren

En natuurlijk zijn er steeds meer aangepaste woonvormen. Aangepast in die zin dat naar elkaar omkijken centraal staat en dat dit gedachtengoed zich vertaalt naar de bouw en inrichting. Iedereen profiteert ervan, niet alleen ouderen. Eigentijdse hofjes, zoals het Knarrenhof bijvoorbeeld, zijn zo gebouwd dat bewoners, met behoud van privacy, gezamenlijk activiteiten kunnen ondernemen zoals de tuin bijhouden.  Ook het aantal woongemeenschappen groeit. In zo’n gemeenschap wonen senioren of meerdere generaties samen, meestal in een mengeling van huur- en koopwoningen en vaak geïnspireerd door een gemeenschappelijke interesse, zoals duurzaam wonen en leven bijvoorbeeld. In Zorgzame buurten, zoals die in Eindhoven, kunnen bewoners gemakkelijk een beroep op elkaar doen en is er een laagdrempelige voorziening waar iedereen welkom is. Yvonne Witter, met Daniëlle Harkes coördinator van het  platform ZorgSaamWonen had er moeite mee om zich te beperken tot een top-tien van nieuwe, eigentijdse woonvormen.

Een buurt kan ziek maken, maar ook gezond. Voor dat laatste, voor wijkvernieuwing, is een andere manier van kijken en samenwerken nodig. En daar blijkt nog vaak de schoen te wringen, vertelt Jasper Klapwijk van Who Cares. Er zijn nog steeds teveel obstakels op de weg naar zorgzame buurten, zoals het vinden van geschikte locaties. Grond blijft schaars en is duur, en wettelijke verplichtingen zitten soms vernieuwing in de weg. Voor actieve bewoners kan het soms frustrerend zijn om te merken dat de overheid eerder tegen- dan meewerkt.

Tijd dus om als gemeente, corporaties, architecten en welzijnsinstellingen eerder en vaker bij elkaar aan tafel te gaan zitten, en samen te kijken hoe de groeiende groep senioren vitaal oud kan worden, zowel in de grote stad als op het platteland.

Deze blog is geschreven door drs. J. (José) van Berkum. Vanuit haar adviesbureau voor communicatie (www.vbcom.nl) is ze gespecialiseerd in welzijn, wonen en technologie van senioren.


 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Wooncoöperatie De Bonte Hulst vaart wel bij expertise
28 maart 2024

Wooncoöperaties zijn dé duurzame woonvormen voor de toekomst, zegt Thelma Boas, Zij is aangesloten bij de…

Lees Verder »
Toekomstbestendig wonen als gemeenschappelijke opgave
19 maart 2024

De community van ZorgSaamWonen bestaat uit verschillende soorten organisaties. Wat deze gemeen hebben is dat…

Lees Verder »
Kloostervelden: van instellingsterrein naar inclusieve woonwijk
19 maart 2024

De ‘Woondroom Kloostervelden’, een inclusieve woonwijk in het Brabantse Sterksel, is…

Lees Verder »
Burgerinitiatieven op het platteland
18 maart 2024

Onlangs verscheen het vernieuwde digitale magazine van Stedebouw & Architectuur. In deze editie zijn…

Lees Verder »
Top 10 kerken en kloosters
15 maart 2024

Onlangs verscheen het vernieuwde digitale magazine van Stedebouw & Architectuur. In deze editie zijn…

Lees Verder »
Samen onder één dak
14 maart 2024

Vorige maand ben ik begonnen als de kwartiermaker bij Stichting Thuis in Welzijn. Je weet wel: de organisatie…

Lees Verder »
De kracht van verbeelding bij herbestemming zorgvastgoed
14 maart 2024

"Iedereen kan een huis bouwen", aldus Noël Josemans. Hij bouwde zelf zijn eigen huis; geheel van afval. “Gewoon…

Lees Verder »
Ontwikkeling van wooncirkels in Amsterdam
13 maart 2024

2023 besloten om het concept wooncirkel verder met elkaar te verdiepen. Het doel van dit project is onderzoeken…

Lees Verder »
Haast maken met nieuwe woonvormen voor ouderen
11 maart 2024

Met het toegewijde team ‘senioren en zorg’ richt AM zich op het ontwikkelen van…

Lees Verder »
Ecodorp Boekel, een vitale zone in Brabant
7 maart 2024

Ecodorp Boekel is een ‘blue zone’, al noemen ze het in Brabant een vitale zone. Met Ecodorp Boekel willen de…

Lees Verder »
GeWoon Thuis in Blericks seniorencomplex Ruysdonck
4 maart 2024

Dat moet anders, dacht woningcorporatie Woonwenz bij het zien van zoveel…

Lees Verder »
Goud voor mekaar: eerste woongemeenschap in zicht!
29 februari 2024

‘Zo Willen Wij Wonen’ is een netwerk van wooninitiatieven in Groningen die kennis…

Lees Verder »
Goed oud worden vraagt ook iets van de omgeving
28 februari 2024

Goed oud worden? Wat is het eigenlijk? En hoe doe je dat? In aanloop naar het Blue Zone Festival komt een…

Lees Verder »
Proeftuin d'Oude Raai: buurtgerichte aanpak helpt ouderen langer zelfstandig te worden
27 februari 2024

In Proeftuin d’Oude Raai; in Amsterdam-Zuid werken bewonersorganisaties, formele, en informele zorgorganisaties…

Lees Verder »
Woonvormen senioren Zuid-Holland (SRW), subsidie
19 februari 2024

Alle gemeenten in Zuid-Holland kunnen een aanvraag indienen voor een bijdrage uit de Subsidieregeling…

Lees Verder »
DEEL deelt kennis over empathisch wonen in projectvideo en podcasts
15 februari 2024

DEEL is een afkorting voor Dutch Empathic Environment Livinglabs. Het is een initiatief van prof.dr.ir. Masi…

Lees Verder »
Ruimte voor Ouderen
13 februari 2024

Met een inspirerende leefomgeving en mobiliteit als basis

De Raad van Ouderen heeft een advies…

Lees Verder »
'Ruimte voor mensen, dat is wat ons typeert'
12 februari 2024

Met INBO sluit een partner aan bij het platform ZorgSaamWonen die het werkveld mede vormgeeft. Want wie kent…

Lees Verder »
Wonen met Meer, een zorg minder
7 februari 2024

Er ontstaat een enorm gat tussen thuis wonen en het verpleeghuis. Dat dacht Bart Bijlsma in 2014 meteen toen…

Lees Verder »
Goud voor Griffioen
31 januari 2024

Op een donderdagmiddag in januari zijn we bij Griffioen, de ontmoetingsplek in Nijmegen Oud-West waar iedereen…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.