Meulenvelden haalt de buitenwereld naar binnen; 'dit is een klein dorp'

Het cafeetje en in de achtergrond de bibliotheek van Meulenvelden. Foto: Yvonne Witter
Hoe is het nu met woonservicegebied Meulenvelden in Didam? In deze rubriek van ZorgSaamWonen besteden we aandacht aan initiatieven die al een tijdje draaien. Hoe hebben de initiatieven zich ontwikkeld? Wat zijn de leerpunten geweest? En wat zijn de toekomstplannen?

Woonservicegebied Meulenvelden in Didam is in 2007 gebouwd als multifunctioneel centrum. Paul Kivit, corporatie Plavei, heeft het destijds allemaal meegemaakt. Het was vijftien jaar geleden een van de tien proeftuinen die hebben meegedaan aan een pilot-project van destijds de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting. Die evalueerde woonservicegebieden samen met Radboud Universiteit Nijmegen en Rijksuniversiteit Groningen. Er is onderzocht wat voor ouderen de effecten zijn van het wonen in een woonservicegebied."

Meulenvelden is officieel als woonservicegebied benoemd in 2008. Het initiatief daarvoor is genomen door woningcorporatie Plavei, of in feite haar rechtsvoorganger Laris Wonen en diensten. Door de toenmalige zorgorganisatie Diafaan en de toenmalige gemeente Didam, wat nu deel uitmaakt van de gemeente Montferland, is Meulenvelden in 2007 opgeleverd met nieuwe woningen, woonzorgvoorzieningen en een multifunctionele accommodatie met restaurant, servicepunt, dagopvang, ruimtes voor welzijnsactiviteiten en commerciële voorzieningen. Door al deze functies functioneerde Meulenvelden als woonservicegebied voor het gehele dorp.

Uit het onderzoek bleek dat ouderen woonachtig in één van de woongebouwen van Meulenvelden maar ook in de omgeving daarvan, zich 'veilig' voelen en daardoor langer zelfstandig wonen met meer woonplezier en een minder snel toenemende zorgvraag. Ze waarderen de nabijheid van voorzieningen, het dorpse karakter en de gemoedelijke sfeer. Eén van de aanbevelingen was om meer aandacht te schenken aan welzijn voor ouderen in de buurt, meer coördinatie in zorg en welzijn in de bestaande woningen en meer betrokkenheid van gemeente en zorgkantoor. Wat is de stand van zaken anno nu?

Verandering nodig 

"Het heeft jaren goed gedraaid. Er waren echter ook wel altijd vraagstukken die te maken hadden met de manier waarop partijen samenwerkten en elkaar versterkten (of in de weg zaten). Bovendien was een groot deel van het binnenplein onbestemd. En dat droeg daarom niet echt bij aan ontmoeting tussen mensen en de levendigheid. Daarbij kwam dat de bakker en de bloemist na afloop van hun huurovereenkomst ervoor kozen om deze niet te verlengen. Bovendien beëindigde de gemeente Montferland de huisvestingssubsidie aan één van de grotere partijen (de Stichting Senioren Kontakt). De ruimte die zij huurden kwam daarom leeg te staan en de activiteiten namen af. De coronasluiting deed de rest. We wilden het nog meer een centrum voor ontmoeting maken. Daar is grote behoefte aan. Ook kregen we te maken met wat verschuivingen bij partijen die ruimten huurden. Dat maakte de tijd nog rijper om te verbouwen."

Bibliotheek als trefpunt 

Gelukkig kwam er snel een gouden oplossing omdat bibliotheek Montferland een onderkomen zocht. Zorgorganisatie Liemerije, dat al wat ruimtes huurde, besloot meer ruimtes te huren voor uitbreiding van haar dagopvang. Bovendien hebben zij ervoor gekozen om een koffiehoek/lunchcafé te gaan runnen binnen dit project. “We hebben het hele binnengebied een metamorfose gegeven. Dat geldt dus ook voor het café. Bovendien hebben we weeffouten hersteld. Zo hebben we houten panelen aangebracht die de akoestiek verbetert. Verder hebben we verschillende duurzaamheidsmaatregelen doorgevoerd zoals led-verlichting en hebben we de verwarmings- en luchtbehandelingsinstallatie vernieuwd en daarmee verduurzaamd.”

De soos van de stichting Senioren Kontakt (SSK) is teruggekomen in de nieuwe situatie. Ze zit nu naast het café, is iets kleiner dan voorheen en heeft afspraken met het café over samenwerking en afname van koffie, thee etcetera. Tijdens de verbouwing is er gelet op de klimaatbeheersing, geluidsdemping en brandveiligheid. Jong en oud komt inmiddels naar de bibliotheek, dat echt een trefpunt is geworden. “We hebben het gebouw een update gegeven omdat we toch bezig waren met de nieuwe invulling. Het is nu nog meer dan voorheen een plek voor de buurt.” 

"We willen allemaal hetzelfde; met of zonder zorg verbindingen tot stand brengen." Paul Kivit, woningcorporatie Plavei.

Leestafel 

Bezoekers van de bibliotheek, maar ook van de andere voorzieningen drinken na afloop van hun bezoek een kop koffie of thee in het café, eten er een taartje, soep of broodje. Voor het café staan ook grote tafels waar mensen die niet in het café zitten kunnen lezen, praten, ontmoeten. “Veel mensen komen hier om gewoon lekker de krant te lezen. Tijdens de verbouwing zaten er al mensen aan de leestafel.”

De biljartruimte geeft ook de nodige reuring en is enorm populair bij de buurtbewoners. De architect heeft overal zitjes gemaakt en veel groen aangebracht. Je kunt rustige hoekjes vinden, maar ook voldoende werkplekken. In de ruimte kun je lezingen houden, vergaderingen beleggen. In de bibliotheek hoef je niet stil te zijn. 's Avonds wordt de bibliotheek afgesloten door een slimme constructie.

Verbindingen 

Het gebouw bestaat uit meerdere verdiepingen. “Boven zijn er appartementen voor ouderen die zelfstandig wonen maar ook zorgwoningen voor mensen met dementie of een andere zorgbehoefte. Er wonen ook mensen met niet-aangeboren hersenletsel. De bewoners kijken uit op de binnenruimte waar altijd levendigheid is. Afhankelijk van de zorgbehoefte en het verloop van de zorgbehoefte kunnen echtparen samen, in ieder geval bij elkaar in de buurt, blijven wonen.

"De bewoners maken onderdeel uit van het gebouw en horen er helemaal bij", zegt Paul. "Dit is een klein dorp in Didam. We halen de buitenwereld naar binnen. Iedereen is welkom." Hij ziet dat bewoners met familieleden koffie in het café komen drinken of samen komen lunchen. ’s Zomers kan dit ook op het terras. "Dan zitten ze tussen de buurtbewoners, bezoekers van de bibliotheek en anderen. Dat is mooi om te zien." Plavei, de zorgorganisatie, bibliotheek, soos en café zijn samen verantwoordelijk voor het beheer, de veiligheid en de schoonmaak. Die samenwerking is hard werken maar levert volgens Paul veel op. "We willen allemaal hetzelfde: een ontmoetingsplek zijn voor alle mensen, en met of zonder zorg verbindingen tot stand brengen."

Gastenboek van De Meulenvelden. Foto: Yvonne Witter.
Het gastenboek van Meulenvelden. Foto: Yvonne Witter.

Kleur aan de dag 

En dat is gelukt. Spontane ontmoetingen zijn aan de orde van de dag. Dat ziet Paul met eigen ogen, want regelmatig werkt hij vanuit De Meulenvelden. “Ik pak mijn laptop en ga hier werken. Ik kom altijd bekenden tegen. Die ontmoetingen geven kleur aan mijn dag. Andere collegae doen dit ook. Ons kantoor zit vlakbij, maar het is fijn om ook hier te werken. Bovendien hebben we de helft van ons kantoor ingericht voor vluchtelingen uit de Oekraïne. We hebben dus minder werkplekken maar wilden graag woonruimte creëren voor mensen die het hard nodig hebben.”

Er zijn zeker nog wensen voor de toekomst. “We zouden graag zien dat er mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden ingezet in het cafeetje. En we zouden graag zien dat de mensen in het caféetje de rol van een soort servicepunt/infobalie aannemen, wat betreft de mogelijkheden van het gebruik van het pand en het wonen in Meulenvelden.”

Belangrijk vindt Paul dat er nu een beheergroep is opgericht waarin de bewoners, gebruikers en vertegenwoordigers van de betrokken organisaties, inclusief Plavei, allerlei zaken eens per kwartaal op elkaar afstemmen. “Het is eigenlijk net een woonhuis waarin iedereen die er met elkaar woont afspraken moet maken hoe het samen te bewonen. En dat gebeurt in de beheergroep. Plavei heeft daarbij, omdat we er niet 'wonen', slechts een kleine rol.”

"Het is nu een aantrekkelijke, openbare bibliotheek waar toevallig ook mensen met een zorgbehoefte boven wonen in plaats van het omgekeerde." Paul Kivit, woningcorporatie Plavei.

Lessen uit de praktijk 

Paul heeft lessen getrokken uit die jaren dat hij betrokken is bij De Meulenvelden. “De allerbelangrijkste les is dat er een drager moet zijn in de vorm van een stabiele huurder/gebruiker van een groot deel van het pand. Dat is in Meulenvelden de bibliotheek en de zorgorganisatie. Verder is er bij de ontwikkeling van fase twee heel goed nagedacht over de veiligheid en afsluitbaarheid van de verschillende delen van het pand en de tijdstippen waarop er sprake is van publieke toegang tot het pand. In de huurovereenkomsten met alle partijen is hun procentuele aandeel in de algemene kosten vastgelegd zodat daar ook geen onduidelijkheid meer over bestaat.” 

Aan de buitenkant is meer openheid gecreëerd zodat bezoekers de voorzieningen makkelijker vinden en meer worden uitgenodigd om naar binnen te gaan (en zo dus meer ontmoeting te stimuleren). In de aankleding van het gebouw is getracht om de ziekenhuisachtige uitstraling/zorginstellingskleur te vermijden. “Het is nu een aantrekkelijke, openbare bibliotheek waar toevallig ook mensen met een zorgbehoefte boven wonen in plaats van het omgekeerde. Door de verhuur van de vroeger onbestemde binnenruimte is het financiële draagvlak onder het concept versterkt en is het concept toekomst bestendiger geworden", besluit Paul. 

De Meulenvelden is helemaal klaar voor de toekomst. ZorgSaamWonen blijft het met belangstelling volgen en organiseert in het voorjaar een kleinschalig werkbezoek annex denksessie naar De Meulenvelden. Hou de website in de gaten!

Onderzoek

Bekijk hier het onderzoek 'Effecten woonservicegebied Meulenvelden, Didam, 2012' door George de Kam en Daniëlle Damoiseaux, Radboud Universiteit Nijmegen in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het Universitair Medisch Centrum Groningen.
 

Afbeelding boven: het cafeetje en in de achtergrond de bibliotheek van woonservicegebied Meulenvelden in Didam. Foto: Yvonne Witter.

Ook interessant / voor u geselecteerd

Publicatie 'Door de mazen van het vangnet'
14 november 2024

Hoe kan het dat zorg en ondersteuning vaak onvoldoende aansluiting weten te vinden bij deze mensen? Deze vraag…

Lees Verder »
Nieuwe podcastserie: Spraakverwarring in wonen, welzijn en zorg
11 november 2024

Beluister nu de eerste aflevering van een nieuwe serie podcasts van ZorgSaamWonen in samenwerking met Het…

Lees Verder »
Zorgzame straten en buurten: Het kleine helpen heeft grote effecten
6 november 2024

Wat waren Danielle Harkes en ik enthousiast toen we in het voorjaar woonzorgcentrum…

Lees Verder »
Nieuwe inspiratiekaart online: Doe mee en deel!
5 november 2024

Overal in Nederland ontstaan goede initiatieven die wonen, welzijn en zorg voor ouderen combineren en bijdragen…

Lees Verder »
Een terugblik op het ZorgSaamWonen Congres 2024
4 november 2024
Lees Verder »
VPRO-reportage: Inclusief ontwerpen
29 oktober 2024

Hoe ontwerp je een samenleving waarin mensen naar elkaar omkijken, waar iedereen…

Lees Verder »
Leefvormen in een ouder wordende samenleving
28 oktober 2024

Als mensen leefruimte delen, verlicht dat de druk op de woningmarkt. Als mensen meer dingen samendoen,…

Lees Verder »
Michi-Noeki, halteplek en rustpunt
24 oktober 2024

Frederika en Frans ontmoetten elkaar bij de Michi-Noeki ‘halteplaats’ in hun Groningse Oosterparkwijk.…

Lees Verder »
Woonzorgcommissies als hulpmotor voor Community-care
24 oktober 2024

In iedere beweging draait een motor. Deze geeft energie die nodig is om de gedachtevorming verder te helpen. En…

Lees Verder »
Collectieve woonvormen, inspirerende oplossingen voor actuele, maatschappelijke vraagstukken
21 oktober 2024

Groep, Gebouw, Geld, Grond en Gemeente. Dat zijn de factoren die bepalen of een collectieve woonvorm slaagt,…

Lees Verder »
Excursie naar Gent: inspiratie voor coöperatief wonen
15 oktober 2024

Vrijdag 13 september 2024 gingen Cooplink en ZorgSaamWonen samen met zestien deelnemers op excursie in Gent,…

Lees Verder »
Volop leven in de brouwerij in woonzorgcentrum De Bloemendal
14 oktober 2024

Janny heeft het druk vandaag. Als bewoonster van woonzorgcentrum De Bloemendal in Deventer verzorgt ze de ene…

Lees Verder »
Park Vossenberg, een veilige en vertrouwde plek
10 oktober 2024

Op donderdag 31 oktober gaan we in samenwerking met onze partner Pellikaan op excursie naar Park Vossenberg in…

Lees Verder »
Het verhaal van Dekkerswald: Van sanatorium naar zorgzame buurt
9 oktober 2024

Het bosrijke, en ook zonnige instellingsterrein ‘Dekkerswald’, langs de weg van…

Lees Verder »
"Ook in de binnenstad kun je prima oud worden"
8 oktober 2024

De vergrijzing vindt wereldwijd plaats. Bij de architectuur voor ouderenwoningen…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congres 2024: impuls voor spontane ontmoeting
7 oktober 2024

Hun liefde spatte de zaal in. Zo’n 330 zorg-, wonen-, welzijnsprofessionals én ‘…

Lees Verder »
De zorg van morgen
2 oktober 2024

In Nederland wonen steeds meer oudere mensen door demografische ontwikkelingen. Onder hen stijgt bovendien het…

Lees Verder »
‘Intrinsiek gedreven om de wereld mooier te maken’
1 oktober 2024

Tijdens het ZorgSaamWonen Congres 2024, aanstaande woensdag en donderdag in Den Haag, kun je kennismaken met…

Lees Verder »
Brokanthuis Hengelo: combinatie van studentenhuis, hotel en hofje
26 september 2024

Op een stralende donderdagochtend staat Caroline Coumans met de stofzuiger in haar…

Lees Verder »
Placemaking: van ruimte naar betekenisvolle plek
24 september 2024

Placemaking, een term die in de gesprekken met organisaties uit de community van…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.