Allereerst legt Nina uit hoe de interventie tot stand is gekomen. “We merkten dat er weinig interventies zijn die zich specifiek richten op ouderen met een migratieachtergrond, terwijl zij zich sterker eenzaam voelen dan ouderen die in Nederland zijn geboren. In 2021 zijn we in Utrecht begonnen met twee groepen oudere vrouwen en hebben bij wijze van pilot tien bijeenkomsten per groep georganiseerd. Deze bijeenkomsten waren erg waardevol, stelt Nina. “Ik zag de deelnemers groeien en bloeien.” 

Vertrouwen

Stichting RCOAK (Roomsch Catholyk Oude Armenkantoor) wilde dit soort bijeenkomsten graag verder uitrollen. “Dankzij hun subsidie konden we in 2023 met vijf organisaties aan de slag om meer van dit soort bijeenkomsten te organiseren”, legt Nina uit. De volgende organisaties deden mee: stichting Attifa en Al-Amal in Utrecht, Marhaba/het Klokhuis Wijkcentrum Amersfoort , ProFor in Amsterdam en Spior in Rotterdam. “De pilot leerde ons dat het belangrijk is om in co-creatie te werken, oftewel samen met de deelnemers activiteiten te bedenken en te organiseren, en dat een besloten setting ten goede komt bij het opbouwen van vertrouwen. Het zorgt er ook voor dat deelnemers zichzelf kunnen zijn en vrij spreken over wat ze belangrijk vinden. Door co-creatie wordt er echt ingespeld op de behoeften van de deelnemers.”

Vriendschappen

Vanuit de Leyden Academy deden Nina en collega’s ook participatief onderzoek naar de impact van de bijeenkomsten. Daarvoor hebben ze de bijeenkomsten bijgewoond en geobserveerd. Ze ontdekten dat in alle groepen de thema’s gezonde leefstijl, geloof en stress sterk leven en dat deelnemers het fijn vinden hierover te praten. Verder bleek dat de deelnemers veel baat hebben bij de excursies die plaatsvonden; deze werken verbindend. Zo leren de ouderen elkaar tijdens een bustocht, strandwandeling of museumbezoek op een ander manier kennen. “Sommige vrouwen zien elkaar nu ook buiten de bijeenkomsten om; dan spreken ze in de wijk af. Er zijn echte vriendschappen ontstaan”, zegt Nina. Naast de uitjes vinden er ook beweeg-activiteiten plaats en creatieve sessies, zoals schilderen met reflectie, kleien of het maken van moodboards.

Groei en bloei

Uit het onderzoek komt verder naar voren dat deelnemers zich ook beter voelen door deelname aan de bijeenkomsten. Er is sprake van een persoonlijke groei. Zo kunnen de deelnemers zich makkelijker en beter uiten en aangeven waar hun behoeften liggen. Tegelijkertijd krijgen ze begeleiding om hun grenzen aan te geven. Nina geeft een voorbeeld. “Als je eigenlijk te moe bent om vier dagen op kleinkinderen te passen maar dat toch doet omdat je het moeilijk vindt om ‘nee’ te zeggen, dan helpen we je daarmee. De groepsbegeleiders weten deelnemers te motiveren om hierop te reflecteren en steun te bieden die nodig is om op een vriendelijke manier aan te kunnen geven dat je liever één dag oppast en de andere dagen wilt vrijhouden voor andere dingen; zoals voor deze bijeenkomsten. Het is fijn als mensen die stap durven zetten.”

Andere benadering voor mannen

Nina is er trots op dat ze vrouwen die somber binnen kwamen, vrolijk de deur uit ziet lopen en weer zin hebben om activiteiten te ondernemen. “We zagen dit in alle groepen gebeuren.” Verder vindt Nina het geweldig dat ze vrouwen hebben bereikt die de weg naar buiten niet goed wisten te vinden. De groepen bestaan uit zeven tot twaalf deelnemers. Tot nu toe zijn het alleen vrouwen die meedoen. Nina hoopt binnenkort ook mannen te bereiken. "Dat vraagt waarschijnlijk een andere benadering”, zegt ze. Een mannelijke projectleider kan helpen om meer mannen te trekken en dan zullen we naar verwachting ook andersoortige activiteiten bedenken en organiseren.” In Rotterdam willen ze daarmee beginnen.

Bekwame projectleider

Een belangrijke succesfactor is het hebben van een bekwame projectleider. Deze moet kunnen verbinden en geduld opbrengen om mensen te bereiken. Enige mate van cultuursensitiviteit is daarvoor ook nodig. De vrouwen komen uit allerlei landen, zoals Marokko, Syrië, Eritrea. Ze spreken dan wel Arabisch, maar er zijn culturele verschillen; denk aan tradities en eetgewoontes. “Daar moet je goed mee om kunnen gaan. Sommige deelnemers groeien door naar de functie van ‘vrijwillig begeleider’. Zij helpen actief bij het begeleiden van de groep of volgen een training om zelfstandig groepen te kunnen begeleiden.“ 

Symposium Samen tegen eenzaamheid

Nina en collega’s hebben op basis van het onderzoek en de praktijkervaringen een handleiding geschreven. Op het seminar ‘Samen tegen Eenzaamheid’ dat op donderdagmiddag 29 februari 2024 plaatsvindt, delen Leyden Academy en Stichting RCOAK de ervaringen en geleerde lessen van de interventie met een breed publiek en delen de handleiding uit. Deelnemers kunnen hier meer leren of zelf met Samen tegen Eenzaamheid aan de slag gaan. RCOAK stelt hier financiële middelen voor beschikbaar. Zij benadrukken dat zo’n interventie niet alleen een financiële investering vergt, maar ook tijd en energie. Daartegenover levert de interventie veel op: het vergroten van welzijn van ouderen met een migratieachtergrond. 

Kijk voor meer informatie op leydenacademy.nl.