In de zomermaanden besteedt ZorgSaamwonen aandacht aan buitenlandse projecten die ons in Nederland kunnen inspireren. In de eerste aflevering staat de Fundació Roure in Barcelona centraal. 

Fundació Roure werkt al bijna 30 jaar in de wijk Ciutat Vella van Barcelona. Het is een wijk in het oude centrum met een wirwar van smalle straten, woonhuizen met vier of vijf verdiepingen zonder lift, veel kleine winkeltjes en pleintjes. Een wijk in trek bij toeristen en expats. Daar waar nieuwbouw mogelijk is, verrijzen luxe appartementen voor rijke buitenlanders. Funcació Roure werkt voor de andere kant van het mooie plaatje; voor de eenzame ouderen, de gezinnen die niet genoeg te eten hebben en de jonge mannen uit Marokko zonder papieren. De Fundació heeft een aantal projecten in de buurt; dagcentra, thuishulp, maaltijden, tweedehandswinkel, naaiatelier, hulp bij energiezuinig maken van de woning, wasserij, voedselbank, sociale douches en het project Vivir y Convivir; waarbij een oudere en een student samenwonen en leven. In de manier waarop de Fundació mensen ondersteunt, staat altijd hun waardigheid centraal.

Eenzame ouderen
De oorsprong van de Funcació ligt bij de lokale apotheek van Pilar Mercade. Zij zag dat de ouderen die hun medicijnen op kwamen halen meer nodig hadden. Ze waren eenzaam, hadden niet genoeg te eten en woonden in een appartement zonder lift en warm water. Zij startte in 1992 met de ondersteuning van ouderen. Sinds 2011 is de Fundació Roure een officiële stichting met Llum Delas Ugarte als voorzitter. ‘Ze is een vechter’, zegt Carmen Litago, PR-medewerker van de stichting. ‘Toen het er om spande, omdat er juridische en financiële problemen waren rond de stichting, stond Llum pal voor Fundació Roure. Ze gaf haar academische carrière op om te werken vanaf de basis.’

Er zijn inmiddels 60 medewerkers in dienst en meer dan 100 vrijwilligers. ‘We zijn een kleine stichting, we werken lokaal en hebben een ‘family flavour’. Directeur Jordi Purra licht toe: ‘Als we thuiszorg leveren, maken we niet alleen schoon maar helpen mensen ook met de administratie, maken een praatje en kijken of er nog andere ondersteuning nodig is. We willen meer dan mensen helpen’, vertelt Jordi. ‘We willen mensen de mogelijkheid geven op eigen benen te staan, zich te ontwikkelen en hun vleugels uit te slaan. In de manier waarop we mensen ondersteunen, staat hun waardigheid centraal.’

Vivir en Convivir; student en ouderen leven samen
Bij Vivir en Convivir gaat het om samen wonen en samenleven. De Fundació koppelt studenten en ouderen. Studenten van buiten Barcelona (en vaak ook van buiten Spanje) wonen gratis bij een oudere die een kamer beschikbaar stelt. Het doel is om het contact tussen oud en jong te bevorderen, eenzaamheid tegen te gaan en wederzijdse vooroordelen op te heffen. Olga Ibanez, coördinator van het project, vertelt dat er per schooljaar zo’n 120 matches worden gedaan door de stichting. Er is een overeenkomst met de gemeente en de universiteit over het project. Met zowel de oudere en de student wordt een gesprek gevoerd over motieven om deel te nemen. Bij de ouderen gaan de medewerkers thuis kijken of de woning geschikt is. De eerste maand is een proefmaand. Het nieuwe koppel wordt gevolgd en kan bij problemen een beroep doen op de Fundació. Als een van beide het na een maand niet ziet zitten, wordt er een andere plek gezocht voor de student.



Carlos is één van de ouderen die mee doet. Zijn motief was dat hij zich alleen voelde toen zijn vrouw was overleden. Hij miste gezelschap om zich heen. Hij heeft al verschillende studentes in huis gehad. Een studente uit Spanje, twee uit Peru, één uit Argentinië en de laatste is een vrouw uit Iran. Hij helpt haar nu met het leren van Spaans. ‘Met veel van de studentes houd ik contact. Ze gaan het huis uit maar blijven vrienden’, vertelt hij. ‘Ik schrijf brieven over de hele wereld.’ Clara is één van de studentes in het project. Ze woont bij Angel, een oudere man die soms voor haar kookt. Angel is blij met Clara in huis, vertelde hij tegen Olga: ‘Ze lacht altijd!’ Clara komt uit het Zuid-Spanje en is blij met de goedkope huisvesting en het contact. ‘Ik betaal 60 euro per maand aan de Fundació,’ vertelt ze. ‘Het is de bedoeling dat ik zo’n 2 a 2,5 uur per dag samen met Angel ben. Dat kan de ene keer meer zijn dan de andere keer. Als ik een tentamen heb, snapt Angel dat ik wat minder met hem kan doen. Ook is een regel dat ik om half elf ’s avonds thuis ben door de week. In het weekend mag het één avond ook later worden. Maar ik weet dat Angel dan bezorgd is, dus ik hou er wel rekening mee.’
Olga vertelt dat de gemiddelde leeftijd van de ouderen die meedoen nu 88 jaar is. De oudste is zelfs 98 jaar. ‘We proberen de leeftijd wat lager te krijgen. Deze vorm van samenwonen is ook voor jongere ouderen een mooie manier om vereenzaming tegen te gaan en vooroordelen over leeftijd en cultuur te overbruggen.’

Projecten in de buurt
De verschillende projecten van Fundació Roure zijn herkenbaar aan het logo met de oude eikenboom op de deur. Het logo is ontworpen door de kunstenaar die ook het logo voor de Olympische spelen in Barcelona ontwierp. ‘Een oude eik met heel veel rimpels’, zegt Carmen. ‘Een verwijzing naar de ouderen, de eerste groep waarvoor de Fundació voor werkte.’ Het naaiatelier in een van de smalle straatjes biedt een werkplek voor immigranten die moeilijk ander werk kunnen vinden. ‘Naaien kunnen ze vaak van huis uit’, vertelt Laia Pujol, communicatiemedewerkster van Fundació Roure. ‘Het naaiatelier floreerde juist tijdens de coronacrisis omdat productie in eigen land populair werd. Ontwerpers willen graag met ons samenwerken. Medewerkers krijgen bij ons een vast contract, dat geeft hen zekerheid.’ Fundació Roure werkt in dit project in opdracht van de gemeente. ‘We helpen immigranten aan werk en ondersteunen ze ook op andere vlakken. Na een jaar kunnen ze dan in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. De bedoeling is dat dan door kunnen stromen naar ander werk’, licht Carmen toe.


Logo Fundacio Roure

Zo werkt het ook bij de wasserij een paar straten verder. Daar werken vooral jonge mannen zonder verblijfspapieren. De wasserij werkt voor de toeristenbranche. De lokale verhuurders van appartementen zoals via Airbnb maken graag gebruik van deze service dichtbij in de wijk. In het dagcentrum komen per dag zo’n 20 ouderen. Het centrum is zeven dagen in de week open. Sommige ouderen komen via de sociale voorzieningen van de gemeente en zo krijgt de Fundació daar weer inkomsten uit. Andere ouderen betalen zelf voor deelname. Verder is er in de wijk een voedselbank, een tweedehandswinkel en een tweede kantoortje waar ook de doucheruimte is voor mensen die zelf niet thuis kunnen douchen. Overal is activiteit en zijn bevlogen mensen aan het werk. Opvallend is ook dat Carmen en Laila voortdurend begroet worden, even iets met iemand die ze tegenkomen overleggen steeds weer een vrijwilliger van de Fundació zien lopen. Het is duidelijk dat de Fundació in de haarvaten van de buurt werkt.

ZorgSaamwonen bezocht de Fundació Roure in november 2021 in het kader van de Masterclass Wonen en Zorg van Coincide.

Lees meer over Fundació Roure