Het is tijd voor verandering. Dat vindt Francien van de Ven, manager op Ouderenlandgoed Grootenhout. Zij staat bekend als 'Alzheimer-enthousiasteling'. Zij heeft veel ervaring met dementie door haar werk, maar ook doordat zij tien jaar lang intensief heeft gezorgd voor haar schoonvader met Alzheimer. Zij wil graag de mooie kanten van dementie naar voren brengen en zorgen dat mensen met dementie zo gewoon mogelijk kunnen leven. 

Heel veel zorgorganisaties zijn volgens Francien gericht op de professionals. Zij vindt het slimmer om vooral te kijken naar de bewoners. 'De kracht is dat je woongebouwen hebt waar het prettig is om te wonen. Dan willen de professionals er namelijk ook graag werken.' Dat is haar ervaring bij het Ouderenlandgoed in Mariahout. Er wonen 60 mensen met dementie. In de zes woonboerderijen wonen gemiddeld zeven bewoners. Het doel is om de bewoners zoveel mogelijk geluksmomenten per dag te bieden. 'We hebben wachtlijsten. Voor de bewoners, maar ook voor het personeel. Mensen willen graag bij ons komen werken.' Het geheim is dat het Ouderenlandgoed zo gewoon is. 'Mensen lopen er rond en zeggen dat het zo bijzonder is. Maar dat is onzin. We zijn hetgeen gewoon is bijzonder gaan vinden.' Dat moet anders, vindt Francien. 

Jas aan 
'Bewoners hebben niet het gevoel dat zij in een instelling zitten bij ons. Het is net als thuis. Bewoners moeten iedere dag de jas aan als zij naar buiten gaan. En zij gaan iedere dag naar buiten. 's Ochtends verlaten zij de woning en gaan naar een andere ruimte. Ook als het regent of koud is buiten.  Daar vindt dagbeleving plaats.' Daarnaast leggen de medewerkers verbindingen tussen bewoners.' Je bent niet afhankelijk van je groep. Soms zijn er bewoners vanuit verschillende groepen die samen een activiteit ondernemen omdat zij een gemeenschappelijke interesse hebben. 'Om vijf uur gaat iedereen weer naar hun huis terug. Het personeel vergadert daar waar plek is. Er is geen apart kantoor. 'Dat is niet nodig. Overdag zijn er zat plekken die leeg zijn. Je neemt je laptop mee en gaat daar werken. We houden geen pauzes omdat we meeleven met onze bewoners. We eten en drinken samen, gewoon net als dat je thuis visite hebt.' Vaak weet bezoek niet wie er woont, wie er werkt en wie de vrijwilliger is. ‘Dat is positief. Dat onderstreept ons doel dat we gelijkwaardigheid willen nastreven.'  

Vertrouwen 
Ze vindt dat je het mensen met dementie niet te makkelijk moet maken. Gladde vloeren lijken gevaarlijk, maar zijn dat eigenlijk een stuk minder dan je denkt. 'Bij gladde vloeren letten mensen beter op en vallen daardoor minder.' Zo ziet zij meer dingen die schijnveiligheid bieden. ‘Bij ons moeten mensen gewoon traplopen. Dat houdt de spieren juist soepel.' Ze heeft een bewoonster in huis die een merkbaar betere conditie heeft gekregen nu ze daar woont. 'Use it or lose it. Dat geldt zeker voor mensen met dementie. Ik heb eens op een congres gehoord dat traplopen staat voor een half uur fysiotherapie.' Haar schoonvader heeft tot het einde toe thuis gewoond. 'Thuis was voor hem herkenning. Hij wist de weg en had zo zijn eigen manieren om het thuis te rooien.' Ze vond het moeilijk dat de omgeving vaak kritische vragen stelde. Is het niet gevaarlijk voor hem zo alleen? Is dat wel verantwoord? Waarom laten jullie hem thuis wonen? 'Toen hij overleed, zeiden dezelfde mensen: wat goed dat hij door jouw goede zorg thuis kon blijven. Ik had dat liever gehoord toen hij nog leefde want ik had wel het idee dat mij schoonzus en ik ons best deden en het goed deden, maar de omgeving reageerde soms zo negatief dat we af en toe gingen twijfelen.' Zij hoort dit ook van andere mantelzorgers die zij tegenkomt in het werk en tijdens de trainingen die ze verzorgt. 'Zij hebben behoefte aan ondersteuning. Geef mensen het vertrouwen. Als het misgaat, vang ze dan op.'

Kleine dingen 
Francien heeft meer tips die bijdragen aan de verandering die zij nodig vindt. Zij schreef twee boeken: ‘Dementie in beeld’,  over de zorg voor haar schoonvader en een ander boek met de titel ‘Hoe dan’, over hoe je goede zorg aan mensen met dementie biedt. Ook startte ze recentelijk een Facebook-pagina 'Dementie, sluit niet op'; ze maakt wekelijks een portret van iemand met dementie. Zij ageert hiermee tegen het gesloten deuren beleid. 'Ook al is de  wet zorg en dwang vorig jaar ingesteld, zitten nog veel mensen letterlijk opgesloten. Dat kan niet. Dat moet anders. We moeten anders kijken naar bewoners. Niet standaardoplossingen bieden want ieder mens is anders. En zoveel mogelijk terug naar het gewone leven.' Het zit volgens haar in kleine dingen. 'Thuis heb je ook een kapstok. Doe dat dan ook in een zorgcomplex. Dan grijp je makkelijker naar je jas. In instellingen zit de jas vaak weggestopt in een kast.' Het gaat om alle dingen die het mensen makkelijker maakt een zo gewoon mogelijk leven te leiden. Francien blijft zit vol energie inzetten om de andere manier van omgaan met mensen met dementie en de andere manier van kijken naar de zorg voor elkaar te krijgen. 'Iedereen verdient dat. De professional, vrijwilliger, mantelzorger en degene met dementie. Het kan.'

Meer over Francien van de Ven  

Dit artikel is verschenen in ZorgSaamWonen digitaal magazine #2, wonen met dementie. Lees het magazine gratis >>