De gemeente Middelburg schrijft op haar website dat Dauwendaele een van de grote wijken van Middelburg is en bijzonder veel voorzieningen heeft. De gemeente vermeldt ook nog expliciet dat het een kindvriendelijke wijk is. Meer dan dit lezen we niet over Dauwendaele. Dat willen we met eigen ogen zien. Al te vaak blijken, ook bij publieke organisaties,  ronkende teksten en werkelijkheid nogal eens uit elkaar te lopen. Maar goed, daar zijn wij dan voor: met een constructieve, frisse en onbevangen blik van de geëngageerde buitenstaander door de wijk lopen, observeren en tips geven hoe de wijk meer toekomst- en levensloopbestendig en sociaal duurzaam kan zijn. En hopelijk geeft het de gemeente Middelburg input om haar website teksten aan te vullen. TIP 

Dauwendaele getypeerd

Op een oppervlakte van 136 hectare wonen rond de 6500 mensen. 40% van de woningen is koop, de overige huur, waarvan het merendeel corporatiewoningen. Bijna 70% van de woningen zijn eengezinswoningen; ruim 25% van de bevolking is onder de 25 jaar; de leeftijdsgroep 65 plus maakt ruim 20% van de bevolking uit. Ongeveer 20% van de bevolking heeft een niet Westerse achtergrond. Dauwendaele bestaat administratief uit vier buurten. 

We ervaren zelf hoe goed Dauwendaele gesitueerd is ten opzichte van het openbaar vervoer. Het station is vlakbij en ook het mooie historisch opgebouwde centrum van Middelburg ligt op 10 minuten lopen. Dat zullen alle Dauwendaelers wel weten. Ons valt het op dat er nergens wegwijzerbordjes staan, alsook dat je zelf maar moet uitzoeken of er al dan niet betaald of blauwe kaart parkeren is. TIP Het verwaarloosde, vol graffiti informatiebord op de parkeerplaats voor het station helpt daar niet bij. 

Eigenlijk een dertien in een dozijn Nederlandse wijk. Des te belangrijker om te ontdekken of en hoe is deze wijk op zijn toekomst is voorbereid en ingericht om gezondheid te bevorderen en zorg te voorkomen en/of uit te stellen.

Maak van de Edelstenenbuurt een sieraad

We komen al snel in de zgn. Edelstenenbuurt. Typisch een jaren ‘80 bouw. We hebben het meteen door, een wegstop buurt voor de sociaal zwakkeren. We lopen direct tegen een paar papieren aan, geplakt op brievenbussen. Er kan geen post bezorgd worden want de brievenbussen zijn vernield door vandalisme.

Wij vragen ons altijd af wat is een gevolg van wat. Als je kijkt naar de openbare ruimte dan is deze zo onverschillig en liefdeloos (de indifferente, onderhoudsvrije gemeentestruiken zetten de toon, net als al het onkruid) dat je er als omwonenden ook geen enkele positieve impuls uit haalt. 

Een naambordje als Pareltuin resoneert totaal niet met de buurt waarin je woont en de plek waaraan je woont. Je woont in de Edelstenenbuurt maar de buurt voelt als een blok aan het been. 

Later als we schuilen voor de regen in het winkelcentrum, horen we dat dit deel van Dauwendaele inderdaad het slechtste is en er veel mensen wonen met een sociale hulpvraag. Maar juist daarom moet je investeren in een buitenruimte die ontmoeting, beleving en zorgzaamheid oproept. Kleine streetart kunst, fleurige bloemperkjes, geveltuintjes en bloembakken, een minibiebje, een verenigingsgebouwtje, aantrekkelijke bewegwijzering, een ateliertje annex hobbyruimte of werkplaatsje etc. etc.  Genoeg voorbeelden staan er in onze vorige Zorg voor de buurt visites. TIP 

En gemeente Middelburg, wees eerlijk over de Edelstenenbuurt. Zet je visie,  plannen ervoor op je website. Belicht het perspectief. De tekst dat het een moderne en speels opgezette wijk is uit de jaren ’80, is verhullend taalgebruik. TIP

Maak een Dauwendaelese kwaliteit van de poortjes en achterommetjes

We komen bij het winkelcentrum Dauwendaele via een wirwar van poortjes en achterommetjes. We ervaren ze tijdens onze wandeling door Dauwendaele als onoverzichtelijk, onveilig en naargeestig, maar als je door je oogharen heen kijkt kunnen ze van enorme meerwaarde zijn als je er een visie op ontwikkelt, er kwaliteit aan toevoegt via groen, kleine kunst als streetart, poëzie, een beeldje, tegelwerk, minibiebjes. Je hebt er zo een prachtige wandelroute bij! TIP

Dat het er wel inzit, blijkt wel aan het eind van onze wandeling, een fraaie muurschildering met het stadsprofiel van Middelburg. 

Het winkelcentrum binnenste buiten

Over het winkelcentrum uit 1973 en blijkbaar particulier eigendom, kunnen we kort zijn. Dat is zeer gedateerd en dat weet men zelf ook goed. Blijkbaar is over de  vernieuwing 13 jaar heen en weer met de gemeente Middelburg gesteggeld. Een ondernemer was het in 2018 zo beu dat hij zelfs een petitie is gestart waarmee de lokale media is gehaald. Kennelijk is in 2020 de vernieuwingskogel door de kerk gegaan, nadat de gemeente Middelburg het ontmoetingscentrum voor een vestiging van de Aldi heeft ingeruild. Het kan verkeren. Als wij van de achterkant aanlopen verbaast het ons wel hoe weinig grootverdieners als Jumbo en Aldi zich verantwoordelijk voelen voor hun bijdrage aan een aangename wijk. 

We hopen zo dat het plan voor de vernieuwing van het winkelcentrum, het winkelcentrum letterlijk opengooit. Dat het nu naar binnen gekeerde karakter wordt vervangen door winkels met het gezicht (entree en etalage) naar buiten, naar de wijk toe, op een wijze die het ontmoeten bevordert en tegelijkertijd de sociale veiligheid. 

En dat de nu in de grauwe binnengang van het winkelcentrum gesitueerde Schatkamer, Buurtdiensten en Wijkteam zich in de buitenplint een plaats verwerven zoals we zagen in het winkelcentrum van Sittard-Geleen, de Zuidkamer. Hier het verslag van die Zorg voor de Buurtvisite.

Dat er voor het winkelcentrum een echt groen buitenplein als ontmoetingsplein komt met een terrasje, speelpleintje, bedriegertjes, gezellige bankjes, een kiosk, een minibieb, een overzichtsbord zoals je wel in natuurgebieden ziet met de bestaande blauw groen wandelroutes en de nieuwe poortjes en achterommetjes route zoals wij hiervoor adviseerden.  TIP
Aan folders is er bij de Buurtdiensten geen gebrek. We nemen een hele stapel mee uit de foldermolen, die we voor de wijkteam ruimte aantreffen. En aan gemotiveerde wijkbewoners zeker ook niet blijkt uit een aantal toevallige ontmoetingen tijdens onze Zorg voor de buurtvisite. Ad Kunst is zo een mens,  met ook nog een politiek netwerk als voorzitter van Lokale Partij Middelburg. We hopen maar dat er een co-creatie netwerk is ingericht om het winkelcentrum binnenste buiten te keren en een fijne ontmoetingsplek te laten zijn met en voor de wijk. TIP

Laat het zien!

We lopen en lopen. Wellicht is het druilerige, grijze weer er debet aan. Maar de blauw groene paaltjes om de blauw groene wandelroute langs de Dauwendaelese watergangen te lopen, we vinden ze niet. We generen ons als sociaal geografen. Zou het ons alleen overkomen of ook anderen? Waarom niet veel meer wegwijzers met afstanden naar wat er wel is in de wijk? TIP Ook al vinden we het weinig wat er op zo’n grote wijk met zo’n groot oppervlak beschikbaar is (en ook hier weer valt de gemeente Middelburg door de mand -knipoog- als ze schrijft dat er veel voorzieningen zijn) er is wel wat: City seeds www.cityseeds-middelburg.nl heeft geweldige moestuinen ontwikkeld tussen de hoge flats. 

Het Pennywafelhuis www.pennywafelhuis.nl, opgezet door een fotografe en een kunstenares, is een soort kleine culturele hotspot met een mama atelier, een kind atelier, een naaiatelier en een markthal, er is een cafetaria,

er is een tankstation (Ad Kunst vond dat zeker waard om als kwaliteit te benoemen), er zijn drie basisscholen, er is een fitnes Kompan route, er is een -blijkbaar met Europees geld gefinancierd- regenwater bestendig project De Overloper; ready for the future. 

(En we denken, hé waarom kan nu wel zo’n bord zelfs tweetalig in de wijk staan, maar vinden we nergens uitnodigende bewegwijzering om mensen naar buiten te laten  gaan, te laten ontmoeten en een ommetje te laten maken). TIP

Er is natuurlijk een contrast in beleving tussen de hoge flats en de vele eengezinswoningen, voor het merendeel in de oer-Hollandse bloemkool  structuur. We verwijzen graag naar onze Zorg voor de buurtvisite aan Den Bosch, de wijk Haren en Donk waar we analyses en tips voor dit soort wijken hebben aangedragen. Hier vindt u deze Zorg voor de buurtvisite. TIP

Wat betreft de flats in Dauwendaele bevelen we in geval van vernieuwing eens goed te kijken naar het parterre/straat niveau. Op het Pennywafelhuis na is dat niveau waarschijnlijk door het gebruik als bergruimte potdicht en maakt geen enkel contact en voegt niets toe. Er is veel sociale winst te behalen als je dit niveau bij de bewoonde wereld trekt. TIP

Het wip kip niveau ontstijgen

Er zijn wel kinderspeelplaatsjes her en der, maar ook deze dienen gemoderniseerd en van een moderne visie te worden voorzien. Voeg er meer kletsbankjes aan toe, een jeu de boules baantje, een kleinschalig moestuinprojectje, waardoor jong en oud er plezier van hebben. TIP

We lopen door en observeren links en rechts nog het een en ander

We passeren Hof Mondriaan. De open ruimte waar allerlei activiteiten zich afspelen is tenminste iets om naar te kijken. We kunnen vanwege het weer niet goed verbeelden hoe Hof Mondriaan zich manifesteert bij mooi weer. Zijn er dan terrassen, zijn er terrasdeuren die open gaan? 

De blauw groene wandelroute moet hier starten net als bij het verpleegcentrum Buitenrust wat we later nog tegenkomen, maar een bord dat de ouderen en hun bezoekers aanmoedigt om de wandeling te maken treffen we niet aan. En ook niet een uitnodiging om naar binnen te gaan, wat je er kunt aantreffen etc.  TIP De zelfverklaard kunstkenner onder ons ‘ergert ’zich er aan dat de kleuren niet overeen komen met de heldere primaire kleuren van Piet Mondriaan. 

Naast Hof Mondriaan treffen we naar onze verrassing  het appartementengebouw De Binnenhof van Woonzorg Nederland als een eend in de nu nog vreemde Dauwendaelese bijt. Goed voorbeeld doet volgen denken we maar, ook al zien we kleine verbeter mogelijkheden om in de nu wat statische semi-publieke buitenruimte, de natuurlijke ontmoeting en gemeenschapszin te vergroten. 

Op een betonnen kunstwerk in het groen zonder enige duiding na, treffen we geen kunst in de openbare ruimte aan. Een onsje meer kunst kan ook een bijdrage zijn aan beleving. Ga dat aan samen met vast aanwezige talenten in de wijk. TIP

We lopen en we lopen dus. En passant merken we nog op: ’wat zijn er toch weinig bankjes”. TIP 

We passeren op de terugweg nog, aan de andere kant van het winkelcentrum, het gezondheidscentrum. Ai, wat een zwart gebouw. Daar stap je niet vrolijk makend naar binnen. Hopelijk wel eruit.

Er is nog zoveel te doen

We zeggen tegen elkaar, we hadden zo een wijk eigenlijk niet in Middelburg verwacht. We gingen naar Middelburg met een andere verwachting. We hebben Dauwendaele  een beetje als los zand ervaren. We missen verbinding, zorgzaamheid, kleine fijne dingen die je een positief gevoel geven. Terwijl de mensen er klaar voor staan en zijn. In de stapel folders treffen we ook nog  een folder van Middelburg ontmoet www.MiddelburgOntmoet.nl.

Als we thuis nog verdere deskresearch doen wordt de verwachting ook niet waargemaakt. De informatie over de wijk is minimaal. De gemeente Middelburg houdt het bij standaard info die niets en niet het ware zegt. De woonvisie is meer een aantal prestatieafspraken. We lezen in het advies van de adviesraad sociaal domein Middelburg op deze woonvisie, dat zij graag ziet dat er een brede visie wordt ontwikkeld die een relatie legt naar andere beleidsterreinen. Een terechte opmerking denken wij in het licht van onze Zorg voor de buurtvisite ervaringen en observaties. Hopelijk geeft onze Zorg voor de buurtvisite een zetje in deze hard noodzakelijke richting. De tijd dringt en is er meer dan rijp voor. Het is de kunst om er samen de schouders onder te zetten. Wij dragen er graag aan bij.

Deze Zorg voor de buurtvisite is afgelegd op 26 oktober 2023 door:
Hetti Willemse hettiwillemse@publicarea.nl
Ad van Elzakker advanelzakker@publicarea.nl

Copyright stichting Thuis voelen

Deze zorg voor de buurtvisite is gestuurd naar:
Wethouder W. Treurniet oa wijkwethouder voor Dauwendaele en wethouder zorg w.treurniet@middelburg.nl
Wethouder J. Louws, oa wethouder armoede en vastgoed j.louws@middelburg.nl
Wethouder E. Smit oa wethouder Wijkgericht Werken  e.smit@middelburg.nl
Wethouder R. Schonis oa wethoudere ruimtelijke ordening, bouwen en wonen r.schonis@middelburg.nl
Mourijn van ’t Hof, wijkmanager m.van.t.hof@middelburg.nl
William van Amstel, voorzitter wijkteam williamvanamstel@outlook.com
Woongoed Middelburg info@woongoed.nl
Ad Kunst p/a info@lokalepartijmiddelburg.nl 
Woonzorg Nederland a.van.grinsven@woonzorg.nl
Pennywafelhuis tav Anda van Riet en Marlou Pluijmaekers pennywafelhuis@gmail.com