Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan!

Foto: Shutterstock.com

Foto: Shutterstock.com

Bestaande woningen delen of splitsen als oplossing voor zelfstandige seniorenhuisvesting én zorg. Met als bijvangst het creëren van starterswoningen voor jongeren en behoud van vitaliteit in wijken en buurten. Hoe kun je je er niet hard voor maken? Natuurlijk is het fenomeen nog pril en moeten er nog heel wat (proces)wielen worden uitgevonden, maar de initiatieven die tijdens het ZorgSaamWonen webinar ‘Deelgenoten’ op 19 januari bijeen kwamen, schetsen al heldere contouren. Van: aangepaste wet- en regelgeving tot landelijk en gemeentelijk beleid, gezonde business cases, slim ontwerp én kostenefficiënte realisatie van zowel ‘gedeeld wonen’ als ‘gedeelde zorg’. Vandaag lees je het eerste deel van dit verslag, morgen deel 2.

(door Nettie Bakker)

ZorgSaamWonen ziet diverse initiatieven ontstaan rond het delen van woningen of splitsen. Wat gebeurt er zoal in het land? Wie zijn de initiatiefnemers? Wat zijn de kansen en wat gaat er moeizaam? De antwoorden op deze vragen ontvouwden zich gedurende het webinar 'Deelgenoten' voor zo’n zestig deelnemers. 

Sommige senioren wonen in een (te) groot, maar desondanks vaak goedkoop - want ‘afbetaald’ – huis en willen liever niet weg uit hun vertrouwde woon- en leefomgeving. Tegelijkertijd zoeken veel jongeren naar een betaalbare woning. Het delen van zo’n ‘grote’ woning ligt dan voor de hand. De senior kan blijven wonen in de vertrouwde omgeving en de jongere kan er klein beginnen. Bovendien voorziet deze woonoplossing ook in de groeiende behoefte van mensen, zowel jong als oud, om voorzieningen te delen en kleine klusjes voor elkaar te doen. 

Platform 31: Leerkring woningdelen, woningsplitsen 

Eerste spreker is Frank Dirks. Hij leidt binnen Platform 31 de Community of Practice ‘Hoe woningdelen, woningsplitsen te organiseren’ (1). Een kleine twee jaar na de ‘agenderende’ publicatie ‘Beter Benutten bestaande woningbouw’ (2) is Dirks nu een leerkring rond dit thema gestart voor woningcorporaties. In deze bijeenkomsten wordt met zo’n twintig corporaties gekeken naar verschillende woonvormen en naar het opschalen van initiatieven tot volwaardige producten en diensten. “Wij zien veel kansen om de bestaande woningvoorraad beter te benutten door woningen te delen of te splitsen”, zegt Dirks. Hij toont dit aan met cijfers: in 2050 is de helft van de bewoners alleenstaand, met als grootste groep oudere vrouwen.

Tegelijkertijd is het gemiddelde woonoppervlak per persoon 53 vierkante meters, maar die van senioren boven de 70, meer dan 100. “Er is dus ruimte om te delen of te splitsen. En dat kan op heel korte termijn door oproepen te plaatsen voor onder- of inhuur, bijvoorbeeld via een hospita-contract.” Dirks noemt ook een onderzoek van de Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam, SOR (3), waaruit blijkt dat een op de vijf huurders open staat voor woningdelen. En hij stipt het Amsterdamse project de Stadsveteraan (4) aan, gebaseerd op het Friends-woonconcept, ontwikkeld door Woonzorg, Heren 5 architecten en AM. Een project dat specifiek is bedoeld voor vitale ouderen die bewust kiezen voor een Friends-achtige huisvestingsvariant, waarin collectief wonen gecombineerd wordt met een flinke dosis zelfstandigheid. Overtuigd van de kansen benadrukt Dirks dat Platform 31 nog heel veel wil gaan doen rond dit thema.  

Mijn Woongenoot: Wonen met wederzijds voordeel

Een eerste, snelle stap naar woningdelen is dus inwonen of onderhuren. Impactondernemer en Wooninnovator Kitty van der Made heeft hier haar werk van gemaakt binnen haar onderneming ‘Mijn Woongenoot’(5). Daarnaast is zij docent en onderzoeker Sociale Gerontologie en Social work aan Avans Hogeschool. Vanuit ‘MijnWoongenoot’ wil zij “bijdragen aan een zorgzame samenleving.” Dat doet ze door senioren die ruimte over hebben te matchen met studenten die een kamer zoeken. Op zich best een opgave, erkent ze, want "ouderen en jongeren hebben vaak niet het juiste beeld van elkaar." Haar missie is geslaagd als woningdelen een normale keuze wordt. “In het buitenland gebeurt dat al veel meer dan bij ons.” 

Ze begon in de koopsector, maar voert nu ook gesprekken met corporaties in de sociale huursector. Ouderen zoekt zij op via allerlei clubs waar ze vertelt over de mogelijkheden en betekenis van woningdelen. Vervolgens helpt ze mensen met financiële en juridische vragen. Zo voert een studente die voorheen vijf uur per dag reisde naar school, nu leuke gesprekken met haar ‘hospita’. “Ik zoek de juiste studenten bij de wensen van ouderen. Vervolgens help ik – soms pas na een proefperiode - met de afspraken in een huur-, logeer- of zelfs dienstenovereenkomst. Zo vond ik een student die in ruil voor huurkorting op de kinderen past van een jonge weduwe. In de overeenkomst staan zaken als huisregels, vergoeding en evaluatiemomenten.”  

Delen maakt gelukkig, ervaart Van der Made. Zo is de oudere vaak ‘leerzaam en beschouwend’ voor jongeren en andersom kan de jongere behulpzaam zijn, bijvoorbeeld met computerkennis. “Ik noem het wonen met wederzijds voordeel.” Haar ervaringen tot nu toe zijn positief en komen overeen met de uitkomsten van internationaal onderzoek dat stelt dat ouderen die woningdelen: beter eten, slapen en bewegen en minder beroep doen op zorgdiensten. Het levert betaalbare woonruimte voor studenten op, evenals extra inkomsten voor de verhuurder. Ook levert het beide deelnemers zingeving en verbondenheid op en versterkt het de lokale gemeenschap. Van der Made pleit wel voor gemeentelijk beleid rond woningdelen. “Zonder beleid en toegespitste wet- en regelgeving blijft woningdelen een zoektocht naar individueel maatwerk”, waarschuwt ze. 

Heldoorn Ruedisulj Architecten: 24 uurs zorg vanuit de achtertuinen 

En dan naar een bouwkundige splitsing. Hoe maak je van één, twee woningen? Wim-Jan Dijk, architect bij Heldoorn Ruedisulj Architecten in Leeuwarden, werkte jaren geleden een plan voor woningsplitsen uit voor de gemeente Tytsjerksteradiel. Hoewel zijn ontwerp toen niet is gerealiseerd vindt hij het interessant genoeg om nu te presenteren. Aanleiding voor zijn ontwerpstudie was dat steeds meer ouderen aan zorg toe waren en vereenzaamden. In zijn ontwerpvarianten speelt een eerder ontworpen sanitairmeubel een cruciale rol. Het gaat om een meubel dat in gesloten toestand de vorm heeft van een kast van 85 x 160 cm. In geopende toestand biedt het in zijn ontwerp een volledige, rolstoelvriendelijke badkamer in de gesplitste benedenwoningen van een rijtje van zeven. De gesplitste bovenwoningen maken in zijn ontwerp gebruik van het bestaande sanitair. De drie slaapkamers in de traditionele woning worden ongebouwd tot een woon-, slaapkamer en een keuken.

De architect maakte drie varianten die met name verschillen in entrees en in de mogelijkheden die de buitenruimte biedt. Zo komt Dijk op een klein, multifunctioneel dienstencentrum op de plaats van de voormalige schuurtjes. Volgens deze variant kan er 24 uurs verpleegzorg worden geboden in een beschutte en beschermde woonomgeving, met zicht op de eigen straat. Zijn kostenplaatje, uitgaande van woningen met een waarde van 240.000 euro, leverde een bedrag van 129.000 aan verbouwingskosten op. Dit resulteerde in een huur van circa 775 euro voor de bovenwoning en zo’n 1026 euro voor de benedenwoning. Bedragen die woningdelen redelijk binnen handbereik maken, stelt Dijk.   

Dit is het eerste deel van het verslag. Lees morgen het tweede en laatste deel. Daarin komen de volgende partijen aan bod: Vissers en Roelands architecten, Stichting Statiegeld op Jeugd en Specht Architecten. 

• (1) https://www.platform31.nl/bijeenkomsten/hoe-woningdelen-en-woningsplitsen-te-organiseren

• (2) www.platform31.nl/publicaties/beter-benutten-bestaande-woningbouw

• (3) Afdelingbuitengewonezaken.nl/cases/ontwerpend-onderzoek-eenzaamheid/

• (4) www.wonenindestadsveteraan.nl/

• (5) Mijnwoongenoot.nl/

Ook interessant / voor u geselecteerd

Villa Bewust
30 april 2025

Lea is een ervaringsdeskundige ZorgSaamWonen blogschrijfster. Ze voelt een…

Lees Verder »
Het belang van intergenerationeel contact
29 april 2025

Tussen 24 april en 30 april vindt de ‘Global Intergenerational Week’ plaats. De…

Lees Verder »
Kamerbrief over voortgang ouderenhuisvesting
28 april 2025

De ministers Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) en Fleur Agema van Volksgezondheid…

Lees Verder »
Genegenheid en welzijn belangrijk voor oudere migranten
24 april 2025

Hoe kunnen we het leven van oudere migranten beter ondersteunen – met…

Lees Verder »
Zwols magazine ‘Iedereen een thuis’
23 april 2025

In het magazine ‘Iedereen een thuis’ staan inspirerende verhalen over wonen…

Lees Verder »
Seniorenwoningen waar ouderen samen leven steeds populairder
22 april 2025

Onlangs was er een nieuwsitem bij Eén vandaag over seniorenwoningen. Twee wooncomplexen kwamen in beeld: ‘…

Lees Verder »
Groen in de hoofdrol: De verrassende veelzijdigheid van groen
17 april 2025

Dat groen belangrijk is voor het welzijn van mens en dier staat niet meer ter…

Lees Verder »
Impuls voor Thuishuizen: 'Langer zelfstandig, maar niet in je uppie'
16 april 2025

Op naar 50 Thuishuisprojecten in 2030. Dat is de ambitie van een op 4 april…

Lees Verder »
Podcastaflevering: Zorg en collectief wonen
15 april 2025

Zorg is steeds vaker onderwerp van gesprek bij het collectief wonen. Reden voor Cooplink, kennisnetwerk…

Lees Verder »
WoonOnderzoek Nederland 2024 (WoON)
14 april 2025

"Tussen wensen en wonen" is de titel van het recent verschenen WoonOnderzoek. Voor het…

Lees Verder »
Top 10 Inspiratie Wonen & Zorg
9 april 2025

Voor Stedebouw & Architectuur heeft Yvonne Witter een top tien samengesteld van inspirerende projecten…

Lees Verder »
De juiste vibe
31 maart 2025

Lea is een ervaringsdeskundige ZorgSaamWonen blogschrijfster. Ze voelt een…

Lees Verder »
Maximale bewegingsvrijheid & veiligheid voor de bewoners van Verpleeghuis Hoogerwaard
28 maart 2025

In februari 2024 is in het hart van het Brabantse Hoogerheide verpleeghuis…

Lees Verder »
Podcastserie om uitdagingen bespreekbaar te maken
26 maart 2025

Vereen lanceert de vijfdelige podcastserie 'Een zorg voor later'. Hiermee wil zorgorganisatie Vereen, partner…

Lees Verder »
Oplossingen voor toekomstbestendige woningvoorraad
21 maart 2025

In een nieuwe studie van Atelier van Berlo staat de herverdeling van de beschikbare (woon-)ruimte centraal. De…

Lees Verder »
Ruimtelijk ontwerpen voor ontmoetingen in woonomgeving
20 maart 2025

In een themanummer van Stedebouw & Architectuur staat het faciliteren van ontmoetingen centraal. De…

Lees Verder »
Herbergier Bartlehiem: warme zorg in oude zuivelfabriek
17 maart 2025

Vanaf station Leeuwarden is het zo’n veertig minuten fietsen naar Bartlehiem. Door…

Lees Verder »
Inspiratiekaart: Dien jouw voorbeeld in!
13 maart 2025

Het Aanjaagteam WWZO en ZorgSaamWonen zijn aanwezig op het kennisplein op het landelijk congres Thuis in de…

Lees Verder »
Een gebouw moet zorgconcept niet dicteren, maar faciliteren
11 maart 2025

"We moeten weer leren ontwerpen voor collectieven", stellen Jeroen Osendarp en Joris te Witt (partners en…

Lees Verder »
Fontys werkt met bewoners aan wijk van morgen
10 maart 2025

Het is een bijzondere buurt die volop in ontwikkeling is: Buurtschap te Veld, in het…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.