Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan!

Foto: Shutterstock.com

Foto: Shutterstock.com

Bestaande woningen delen of splitsen als oplossing voor zelfstandige seniorenhuisvesting én zorg. Met als bijvangst het creëren van starterswoningen voor jongeren en behoud van vitaliteit in wijken en buurten. Hoe kun je je er niet hard voor maken? Natuurlijk is het fenomeen nog pril en moeten er nog heel wat (proces)wielen worden uitgevonden, maar de initiatieven die tijdens het ZorgSaamWonen webinar ‘Deelgenoten’ op 19 januari bijeen kwamen, schetsen al heldere contouren. Van: aangepaste wet- en regelgeving tot landelijk en gemeentelijk beleid, gezonde business cases, slim ontwerp én kostenefficiënte realisatie van zowel ‘gedeeld wonen’ als ‘gedeelde zorg’. Vandaag lees je het eerste deel van dit verslag, morgen deel 2.

(door Nettie Bakker)

ZorgSaamWonen ziet diverse initiatieven ontstaan rond het delen van woningen of splitsen. Wat gebeurt er zoal in het land? Wie zijn de initiatiefnemers? Wat zijn de kansen en wat gaat er moeizaam? De antwoorden op deze vragen ontvouwden zich gedurende het webinar 'Deelgenoten' voor zo’n zestig deelnemers. 

Sommige senioren wonen in een (te) groot, maar desondanks vaak goedkoop - want ‘afbetaald’ – huis en willen liever niet weg uit hun vertrouwde woon- en leefomgeving. Tegelijkertijd zoeken veel jongeren naar een betaalbare woning. Het delen van zo’n ‘grote’ woning ligt dan voor de hand. De senior kan blijven wonen in de vertrouwde omgeving en de jongere kan er klein beginnen. Bovendien voorziet deze woonoplossing ook in de groeiende behoefte van mensen, zowel jong als oud, om voorzieningen te delen en kleine klusjes voor elkaar te doen. 

Platform 31: Leerkring woningdelen, woningsplitsen 

Eerste spreker is Frank Dirks. Hij leidt binnen Platform 31 de Community of Practice ‘Hoe woningdelen, woningsplitsen te organiseren’ (1). Een kleine twee jaar na de ‘agenderende’ publicatie ‘Beter Benutten bestaande woningbouw’ (2) is Dirks nu een leerkring rond dit thema gestart voor woningcorporaties. In deze bijeenkomsten wordt met zo’n twintig corporaties gekeken naar verschillende woonvormen en naar het opschalen van initiatieven tot volwaardige producten en diensten. “Wij zien veel kansen om de bestaande woningvoorraad beter te benutten door woningen te delen of te splitsen”, zegt Dirks. Hij toont dit aan met cijfers: in 2050 is de helft van de bewoners alleenstaand, met als grootste groep oudere vrouwen.

Tegelijkertijd is het gemiddelde woonoppervlak per persoon 53 vierkante meters, maar die van senioren boven de 70, meer dan 100. “Er is dus ruimte om te delen of te splitsen. En dat kan op heel korte termijn door oproepen te plaatsen voor onder- of inhuur, bijvoorbeeld via een hospita-contract.” Dirks noemt ook een onderzoek van de Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam, SOR (3), waaruit blijkt dat een op de vijf huurders open staat voor woningdelen. En hij stipt het Amsterdamse project de Stadsveteraan (4) aan, gebaseerd op het Friends-woonconcept, ontwikkeld door Woonzorg, Heren 5 architecten en AM. Een project dat specifiek is bedoeld voor vitale ouderen die bewust kiezen voor een Friends-achtige huisvestingsvariant, waarin collectief wonen gecombineerd wordt met een flinke dosis zelfstandigheid. Overtuigd van de kansen benadrukt Dirks dat Platform 31 nog heel veel wil gaan doen rond dit thema.  

Mijn Woongenoot: Wonen met wederzijds voordeel

Een eerste, snelle stap naar woningdelen is dus inwonen of onderhuren. Impactondernemer en Wooninnovator Kitty van der Made heeft hier haar werk van gemaakt binnen haar onderneming ‘Mijn Woongenoot’(5). Daarnaast is zij docent en onderzoeker Sociale Gerontologie en Social work aan Avans Hogeschool. Vanuit ‘MijnWoongenoot’ wil zij “bijdragen aan een zorgzame samenleving.” Dat doet ze door senioren die ruimte over hebben te matchen met studenten die een kamer zoeken. Op zich best een opgave, erkent ze, want "ouderen en jongeren hebben vaak niet het juiste beeld van elkaar." Haar missie is geslaagd als woningdelen een normale keuze wordt. “In het buitenland gebeurt dat al veel meer dan bij ons.” 

Ze begon in de koopsector, maar voert nu ook gesprekken met corporaties in de sociale huursector. Ouderen zoekt zij op via allerlei clubs waar ze vertelt over de mogelijkheden en betekenis van woningdelen. Vervolgens helpt ze mensen met financiële en juridische vragen. Zo voert een studente die voorheen vijf uur per dag reisde naar school, nu leuke gesprekken met haar ‘hospita’. “Ik zoek de juiste studenten bij de wensen van ouderen. Vervolgens help ik – soms pas na een proefperiode - met de afspraken in een huur-, logeer- of zelfs dienstenovereenkomst. Zo vond ik een student die in ruil voor huurkorting op de kinderen past van een jonge weduwe. In de overeenkomst staan zaken als huisregels, vergoeding en evaluatiemomenten.”  

Delen maakt gelukkig, ervaart Van der Made. Zo is de oudere vaak ‘leerzaam en beschouwend’ voor jongeren en andersom kan de jongere behulpzaam zijn, bijvoorbeeld met computerkennis. “Ik noem het wonen met wederzijds voordeel.” Haar ervaringen tot nu toe zijn positief en komen overeen met de uitkomsten van internationaal onderzoek dat stelt dat ouderen die woningdelen: beter eten, slapen en bewegen en minder beroep doen op zorgdiensten. Het levert betaalbare woonruimte voor studenten op, evenals extra inkomsten voor de verhuurder. Ook levert het beide deelnemers zingeving en verbondenheid op en versterkt het de lokale gemeenschap. Van der Made pleit wel voor gemeentelijk beleid rond woningdelen. “Zonder beleid en toegespitste wet- en regelgeving blijft woningdelen een zoektocht naar individueel maatwerk”, waarschuwt ze. 

Heldoorn Ruedisulj Architecten: 24 uurs zorg vanuit de achtertuinen 

En dan naar een bouwkundige splitsing. Hoe maak je van één, twee woningen? Wim-Jan Dijk, architect bij Heldoorn Ruedisulj Architecten in Leeuwarden, werkte jaren geleden een plan voor woningsplitsen uit voor de gemeente Tytsjerksteradiel. Hoewel zijn ontwerp toen niet is gerealiseerd vindt hij het interessant genoeg om nu te presenteren. Aanleiding voor zijn ontwerpstudie was dat steeds meer ouderen aan zorg toe waren en vereenzaamden. In zijn ontwerpvarianten speelt een eerder ontworpen sanitairmeubel een cruciale rol. Het gaat om een meubel dat in gesloten toestand de vorm heeft van een kast van 85 x 160 cm. In geopende toestand biedt het in zijn ontwerp een volledige, rolstoelvriendelijke badkamer in de gesplitste benedenwoningen van een rijtje van zeven. De gesplitste bovenwoningen maken in zijn ontwerp gebruik van het bestaande sanitair. De drie slaapkamers in de traditionele woning worden ongebouwd tot een woon-, slaapkamer en een keuken.

De architect maakte drie varianten die met name verschillen in entrees en in de mogelijkheden die de buitenruimte biedt. Zo komt Dijk op een klein, multifunctioneel dienstencentrum op de plaats van de voormalige schuurtjes. Volgens deze variant kan er 24 uurs verpleegzorg worden geboden in een beschutte en beschermde woonomgeving, met zicht op de eigen straat. Zijn kostenplaatje, uitgaande van woningen met een waarde van 240.000 euro, leverde een bedrag van 129.000 aan verbouwingskosten op. Dit resulteerde in een huur van circa 775 euro voor de bovenwoning en zo’n 1026 euro voor de benedenwoning. Bedragen die woningdelen redelijk binnen handbereik maken, stelt Dijk.   

Dit is het eerste deel van het verslag. Lees morgen het tweede en laatste deel. Daarin komen de volgende partijen aan bod: Vissers en Roelands architecten, Stichting Statiegeld op Jeugd en Specht Architecten. 

• (1) https://www.platform31.nl/bijeenkomsten/hoe-woningdelen-en-woningsplitsen-te-organiseren

• (2) www.platform31.nl/publicaties/beter-benutten-bestaande-woningbouw

• (3) Afdelingbuitengewonezaken.nl/cases/ontwerpend-onderzoek-eenzaamheid/

• (4) www.wonenindestadsveteraan.nl/

• (5) Mijnwoongenoot.nl/

Ook interessant / voor u geselecteerd

Volop leven in de brouwerij in woonzorgcentrum De Bloemendal
14 oktober 2024

Janny heeft het druk vandaag. Als bewoonster van woonzorgcentrum De Bloemendal in Deventer verzorgt ze de ene…

Lees Verder »
Park Vossenberg, een veilige en vertrouwde plek
10 oktober 2024

Op donderdag 31 oktober gaan we in samenwerking met onze partner Pellikaan op excursie naar Park Vossenberg in…

Lees Verder »
Het verhaal van Dekkerswald: Van sanatorium naar zorgzame buurt
9 oktober 2024

Het bosrijke, en ook zonnige instellingsterrein ‘Dekkerswald’, langs de weg van…

Lees Verder »
"Ook in de binnenstad kun je prima oud worden"
8 oktober 2024

De vergrijzing vindt wereldwijd plaats. Bij de architectuur voor ouderenwoningen…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congres 2024: impuls voor spontane ontmoeting
7 oktober 2024

Hun liefde spatte de zaal in. Zo’n 330 zorg-, wonen-, welzijnsprofessionals én ‘…

Lees Verder »
Brokanthuis Hengelo: combinatie van studentenhuis, hotel en hofje
26 september 2024

Op een stralende donderdagochtend staat Caroline Coumans met de stofzuiger in haar…

Lees Verder »
Placemaking: van ruimte naar betekenisvolle plek
24 september 2024

Placemaking, een term die in de gesprekken met organisaties uit de community van…

Lees Verder »
Inrichten van de zorgomgeving volgens het healing environment principe
23 september 2024

Misschien heb je de term wel eens voorbij horen komen; healing environment. Een term…

Lees Verder »
Woongroep Haarlem, Lavendelstraat: "Niets is mooier dan met elkaar leven in een gedeelde droom"
10 september 2024

Het was 35 jaar geleden zijn droom: betekenisvol wonen in een woongemeenschap met…

Lees Verder »
Doorstroomtrein Floqz in de sociale huursector
9 september 2024

Provincie Gelderland zet zich actief in voor meer beweging op de woningmarkt. Een van de manieren waarop ze dit…

Lees Verder »
Top 10: van kerk of klooster naar nieuwe woonvorm
29 augustus 2024

Op diverse locaties in Nederland krijgen oude kerkgebouwen en kloosters een nieuwe bestemming. Na uitgebreide…

Lees Verder »
Transformatie Dekkerswald Groesbeek van zorgterrein naar zorgzame buurt
26 augustus 2024

Op 12 september gaan we in samenwerking met onze partner HevoFame op excursie naar Dekkerswald in Groesbeek.…

Lees Verder »
Instrumentenkoffer betaalbare woningvoorraad
5 augustus 2024

In opdracht van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft RIGO de betaalbaarheidsproblematiek in de MRA geschetst…

Lees Verder »
Focus op woningbouw begint te lonen: aantal bouwvergunningen in de lift
31 juli 2024

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen is in mei uitgekomen op 6.858, waarmee de trend…

Lees Verder »
Zo willen wij wonen in de Pastoriebuurt in Vriescheloo
29 juli 2024

‘Zo Willen Wij Wonen’ is een netwerk van Groningse wooninitiatieven die kennis en ervaringen delen. Het is een…

Lees Verder »
Tipgids Alternatieve Woonvormen
24 juli 2024

De woningmarkt zit op slot. Ook voor ouderen, omdat er niet voldoende seniorenwoningen zijn. Gelukkig komt er…

Lees Verder »
De best gelezen artikelen van ZorgSaamWonen van het eerste half jaar
23 juli 2024

Het is zomer en dat betekent dat het eerste half jaar van 2024 er alweer op zit. Wij vroegen ons af: "Welke…

Lees Verder »
Creatieve oplossingen voor de ouderenzorg
17 juli 2024

Nederland geeft meer uit aan zorg dan de meeste andere geïndustrialiseerde landen. Ondanks de relatief hoge…

Lees Verder »
Gemengde woon-zorgomgevingen zijn de toekomst
10 juli 2024

“We zullen meer voor elkaar moeten zorgen”

Vanwege de steeds toenemende vergrijzing is de behoefte aan…

Lees Verder »
Meer woningen bouwen op de gezondste plekken
9 juli 2024

Meer woningen in een wijk terwijl de gezondheid van de inwoner erop vooruit gaat? Het klinkt tegenstrijdig,…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.