Deelgenoten: woning- en zorgdelen kan!

Foto: Shutterstock.com

Foto: Shutterstock.com

Bestaande woningen delen of splitsen als oplossing voor zelfstandige seniorenhuisvesting én zorg. Met als bijvangst het creëren van starterswoningen voor jongeren en behoud van vitaliteit in wijken en buurten. Hoe kun je je er niet hard voor maken? Natuurlijk is het fenomeen nog pril en moeten er nog heel wat (proces)wielen worden uitgevonden, maar de initiatieven die tijdens het ZorgSaamWonen webinar ‘Deelgenoten’ op 19 januari bijeen kwamen, schetsen al heldere contouren. Van: aangepaste wet- en regelgeving tot landelijk en gemeentelijk beleid, gezonde business cases, slim ontwerp én kostenefficiënte realisatie van zowel ‘gedeeld wonen’ als ‘gedeelde zorg’. Vandaag lees je het eerste deel van dit verslag, morgen deel 2.

(door Nettie Bakker)

ZorgSaamWonen ziet diverse initiatieven ontstaan rond het delen van woningen of splitsen. Wat gebeurt er zoal in het land? Wie zijn de initiatiefnemers? Wat zijn de kansen en wat gaat er moeizaam? De antwoorden op deze vragen ontvouwden zich gedurende het webinar 'Deelgenoten' voor zo’n zestig deelnemers. 

Sommige senioren wonen in een (te) groot, maar desondanks vaak goedkoop - want ‘afbetaald’ – huis en willen liever niet weg uit hun vertrouwde woon- en leefomgeving. Tegelijkertijd zoeken veel jongeren naar een betaalbare woning. Het delen van zo’n ‘grote’ woning ligt dan voor de hand. De senior kan blijven wonen in de vertrouwde omgeving en de jongere kan er klein beginnen. Bovendien voorziet deze woonoplossing ook in de groeiende behoefte van mensen, zowel jong als oud, om voorzieningen te delen en kleine klusjes voor elkaar te doen. 

Platform 31: Leerkring woningdelen, woningsplitsen 

Eerste spreker is Frank Dirks. Hij leidt binnen Platform 31 de Community of Practice ‘Hoe woningdelen, woningsplitsen te organiseren’ (1). Een kleine twee jaar na de ‘agenderende’ publicatie ‘Beter Benutten bestaande woningbouw’ (2) is Dirks nu een leerkring rond dit thema gestart voor woningcorporaties. In deze bijeenkomsten wordt met zo’n twintig corporaties gekeken naar verschillende woonvormen en naar het opschalen van initiatieven tot volwaardige producten en diensten. “Wij zien veel kansen om de bestaande woningvoorraad beter te benutten door woningen te delen of te splitsen”, zegt Dirks. Hij toont dit aan met cijfers: in 2050 is de helft van de bewoners alleenstaand, met als grootste groep oudere vrouwen.

Tegelijkertijd is het gemiddelde woonoppervlak per persoon 53 vierkante meters, maar die van senioren boven de 70, meer dan 100. “Er is dus ruimte om te delen of te splitsen. En dat kan op heel korte termijn door oproepen te plaatsen voor onder- of inhuur, bijvoorbeeld via een hospita-contract.” Dirks noemt ook een onderzoek van de Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam, SOR (3), waaruit blijkt dat een op de vijf huurders open staat voor woningdelen. En hij stipt het Amsterdamse project de Stadsveteraan (4) aan, gebaseerd op het Friends-woonconcept, ontwikkeld door Woonzorg, Heren 5 architecten en AM. Een project dat specifiek is bedoeld voor vitale ouderen die bewust kiezen voor een Friends-achtige huisvestingsvariant, waarin collectief wonen gecombineerd wordt met een flinke dosis zelfstandigheid. Overtuigd van de kansen benadrukt Dirks dat Platform 31 nog heel veel wil gaan doen rond dit thema.  

Mijn Woongenoot: Wonen met wederzijds voordeel

Een eerste, snelle stap naar woningdelen is dus inwonen of onderhuren. Impactondernemer en Wooninnovator Kitty van der Made heeft hier haar werk van gemaakt binnen haar onderneming ‘Mijn Woongenoot’(5). Daarnaast is zij docent en onderzoeker Sociale Gerontologie en Social work aan Avans Hogeschool. Vanuit ‘MijnWoongenoot’ wil zij “bijdragen aan een zorgzame samenleving.” Dat doet ze door senioren die ruimte over hebben te matchen met studenten die een kamer zoeken. Op zich best een opgave, erkent ze, want "ouderen en jongeren hebben vaak niet het juiste beeld van elkaar." Haar missie is geslaagd als woningdelen een normale keuze wordt. “In het buitenland gebeurt dat al veel meer dan bij ons.” 

Ze begon in de koopsector, maar voert nu ook gesprekken met corporaties in de sociale huursector. Ouderen zoekt zij op via allerlei clubs waar ze vertelt over de mogelijkheden en betekenis van woningdelen. Vervolgens helpt ze mensen met financiële en juridische vragen. Zo voert een studente die voorheen vijf uur per dag reisde naar school, nu leuke gesprekken met haar ‘hospita’. “Ik zoek de juiste studenten bij de wensen van ouderen. Vervolgens help ik – soms pas na een proefperiode - met de afspraken in een huur-, logeer- of zelfs dienstenovereenkomst. Zo vond ik een student die in ruil voor huurkorting op de kinderen past van een jonge weduwe. In de overeenkomst staan zaken als huisregels, vergoeding en evaluatiemomenten.”  

Delen maakt gelukkig, ervaart Van der Made. Zo is de oudere vaak ‘leerzaam en beschouwend’ voor jongeren en andersom kan de jongere behulpzaam zijn, bijvoorbeeld met computerkennis. “Ik noem het wonen met wederzijds voordeel.” Haar ervaringen tot nu toe zijn positief en komen overeen met de uitkomsten van internationaal onderzoek dat stelt dat ouderen die woningdelen: beter eten, slapen en bewegen en minder beroep doen op zorgdiensten. Het levert betaalbare woonruimte voor studenten op, evenals extra inkomsten voor de verhuurder. Ook levert het beide deelnemers zingeving en verbondenheid op en versterkt het de lokale gemeenschap. Van der Made pleit wel voor gemeentelijk beleid rond woningdelen. “Zonder beleid en toegespitste wet- en regelgeving blijft woningdelen een zoektocht naar individueel maatwerk”, waarschuwt ze. 

Heldoorn Ruedisulj Architecten: 24 uurs zorg vanuit de achtertuinen 

En dan naar een bouwkundige splitsing. Hoe maak je van één, twee woningen? Wim-Jan Dijk, architect bij Heldoorn Ruedisulj Architecten in Leeuwarden, werkte jaren geleden een plan voor woningsplitsen uit voor de gemeente Tytsjerksteradiel. Hoewel zijn ontwerp toen niet is gerealiseerd vindt hij het interessant genoeg om nu te presenteren. Aanleiding voor zijn ontwerpstudie was dat steeds meer ouderen aan zorg toe waren en vereenzaamden. In zijn ontwerpvarianten speelt een eerder ontworpen sanitairmeubel een cruciale rol. Het gaat om een meubel dat in gesloten toestand de vorm heeft van een kast van 85 x 160 cm. In geopende toestand biedt het in zijn ontwerp een volledige, rolstoelvriendelijke badkamer in de gesplitste benedenwoningen van een rijtje van zeven. De gesplitste bovenwoningen maken in zijn ontwerp gebruik van het bestaande sanitair. De drie slaapkamers in de traditionele woning worden ongebouwd tot een woon-, slaapkamer en een keuken.

De architect maakte drie varianten die met name verschillen in entrees en in de mogelijkheden die de buitenruimte biedt. Zo komt Dijk op een klein, multifunctioneel dienstencentrum op de plaats van de voormalige schuurtjes. Volgens deze variant kan er 24 uurs verpleegzorg worden geboden in een beschutte en beschermde woonomgeving, met zicht op de eigen straat. Zijn kostenplaatje, uitgaande van woningen met een waarde van 240.000 euro, leverde een bedrag van 129.000 aan verbouwingskosten op. Dit resulteerde in een huur van circa 775 euro voor de bovenwoning en zo’n 1026 euro voor de benedenwoning. Bedragen die woningdelen redelijk binnen handbereik maken, stelt Dijk.   

Dit is het eerste deel van het verslag. Lees morgen het tweede en laatste deel. Daarin komen de volgende partijen aan bod: Vissers en Roelands architecten, Stichting Statiegeld op Jeugd en Specht Architecten. 

• (1) https://www.platform31.nl/bijeenkomsten/hoe-woningdelen-en-woningsplitsen-te-organiseren

• (2) www.platform31.nl/publicaties/beter-benutten-bestaande-woningbouw

• (3) Afdelingbuitengewonezaken.nl/cases/ontwerpend-onderzoek-eenzaamheid/

• (4) www.wonenindestadsveteraan.nl/

• (5) Mijnwoongenoot.nl/

Ook interessant / voor u geselecteerd

Residentie Gerlachus: waar jong en oud samen wonen, werken en leven
30 november 2023

Op een rustige locatie, aan de rand van Maastricht en met een prachtig uitzicht over het Jekerdal, ligt…

Lees Verder »
Samenwonen: het verhaal van Wooncoöperatie De Warren
29 november 2023

Er is een documentaire gemaakt over Wooncoöperatie De Warren in Amsterdam. De film begint bij KONIJN, een…

Lees Verder »
Augustanahof: ankerpunt in een zorgzame buurt
27 november 2023

De kapel herinnert bewoners en buurtgenoten aan de tijd dat de Augustanahof nog een Lutherse kerk was, gelegen…

Lees Verder »
Visie op woon- en zorgbehoeften in Sittard-Geleen
23 november 2023

“Als je bouwt voor een bepaalde doelgroep, bouw het dan ook gelijk ‘zorggeschikt’”…

Lees Verder »
Staedion zet vol in op passende woningen voor ouderen
21 november 2023

Met de Haagse woningcorporatie Staedion verwelkomt ZorgSaamWonen een nieuwe partner en grote speler in het…

Lees Verder »
"Begin klein, leer en ontwikkel dan door"
15 november 2023

Zorgorganisatie De Zorggroep in Limburg is begonnen met het huisvesten van jongeren omdat ze hen op die manier…

Lees Verder »
ORKZ: een samenleving in de stad
8 november 2023

Ooit gedacht dat je een popconcert kon bijwonen in een ziekenhuis en er ook naar de film kon gaan? In het ORKZ…

Lees Verder »
Samen werken aan woonplekken waar ontmoeting centraal staat
7 november 2023

We hebben te maken met een dubbele vergrijzing, zoals het zo mooi heet. Niet alleen neemt het aandeel van…

Lees Verder »
"Hier ben je nooit alleen"
2 november 2023

Bewoners van Iraanse woongroep wonen eindelijk samen

Het was een lang gekoesterde wens van Shahnaz…

Lees Verder »
Co-creatie in de Noordzijde
31 oktober 2023

We zijn eind augustus in Emmeloord geweest voor een bezoek aan het kersverse complex Noordzijde van…

Lees Verder »
Doorleven omdat je 'meeleeft'
26 oktober 2023

We horen het regelmatig in de mooie gesprekken die we mogen voeren met oudere bewoners van intergenerationeel…

Lees Verder »
Interieurs met een grote dosis huiselijkheid
12 oktober 2023

Het onlangs verbouwde 'Wij zijn Zuiderschans'; in 's-Hertogenbosch blijft de aandacht trekken. Naast het…

Lees Verder »
Meewonen in Bergmanstrook
4 oktober 2023

Elles Ottema (20) en Elise Bosman (22) laten hun appartement zien. Al twee jaar delen zij dit appartement en…

Lees Verder »
Toegankelijkheid loont
2 oktober 2023

Maandag 2 oktober gaat de Week van de Toegankelijkheid 2023 officieel van start. Ook dit jaar zit de Week weer…

Lees Verder »
Zelf aan de slag om de buurt te verbeteren
26 september 2023

Evelien Kelfkens van de Leyden Academy on Vitality and Ageing deed onderzoek naar Zorg voor de buurtvisites met…

Lees Verder »
Nominaties ZorgSaamWonen Award 2023 bekend!
25 september 2023

De stemmen zijn geteld en het juryberaad is geweest. De zes genomineerden voor de ZorgSaamWonen Award 2023 zijn…

Lees Verder »
Stimuleringsregeling voor Zorggeschikte Woningen (SZGW)
19 september 2023

In Nederland is er een groeiende behoefte aan woningen die geschikt zijn voor mensen met een zorgbehoefte, maar…

Lees Verder »
Woningsplitsing door woningcorporaties in de praktijk
19 september 2023

Het splitsen van woningen draagt bij aan het oplossen van het woningtekort. In de nieuwe publicatie van…

Lees Verder »
‘Geworteld wonen’ in Rijswijk, geslaagd duurzaam CPO-project
18 september 2023

Ja, het was soms slikken en ja, het duurde ruim vijf jaar van idee tot oplevering, maar nu groeit en bloeit er…

Lees Verder »
Inspiratieboek Community Building
12 september 2023

Twee jaar geleden schreven we er al over: het Inspiratieboek Community Building van Philadelphia. In 2018…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.