Op naar meer zorgzame gemeenschappen

Natuurlijk is het nodig om meer alternatieve woonvormen te creëren die aansluiten bij de wensen van (toekomstige) senioren. Het tekort aan woningen is immers groot, het aantal senioren groeit, het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe, net als het aantal mensen met dementie. Dit vraagt om meer variatie aan woonvormen, aan woningen die geschikt zijn voor mensen die zorg nodig hebben, aan woonvormen die eenzaamheid kunnen voorkomen of verminderen. 

Bron: www.koepeladviesradensociaaldomein.nl

In het hele land ontstaan langzaam hofjes, diverse voorbeelden van gemeenschappelijk wonen, zoals het Thuishuis, beschut wonen, seniorenwoningen. Maar dat is niet genoeg. Het is ook nodig om in te zetten op zorgzame gemeenschappen. Daar ligt namelijk een deel van het antwoord op de vraag hoe we als samenleving kunnen omgaan met de vergrijzing, het personeelstekort, de overbelasting van mantelzorgers en het woningtekort. In zorgzame gemeenschappen kijken mensen naar elkaar om. Gelukkig gebeurt dit al op verschillende plekken in ons land.

Neem nu de Zeeuwse zorgcoöperatie Anna zorgt. Deze vrijwilligersorganisatie biedt diensten aan alle inwoners op het gebied van begeleiding, vervoer en klussen. De dorpsondersteuners en de 150 vrijwilligers werken samen met de gemeente, huisarts, zorg- en welzijnsorganisaties om ervoor te zorgen dat iedereen de hulp krijgt die nodig is. Een ander voorbeeld is te vinden in America in Limburg. Daar hebben inwoners samen t LaefHoês gebouwd, een centrum voor gezondheid en welbevinden. Daar is niet alleen professionele gezondheidszorg te vinden maar ook een woonkamer, ruilbieb, repaircafé en keuken. Het is een plek voor ontmoeting. Ook daar speelt de dorpsondersteuner een grote rol. Samen met de coördinerende wijkverpleegkundige matcht hij vraag en aanbod. Zij verbinden mensen en organisaties met elkaar.  Zo zijn er in het hele land vergelijkbare initiatieven te zien. Ook in steden, zoals de stadsdorpen in Amsterdam en de zorgzame buurten in Eindhoven.

Wat al deze voorbeelden gemeen hebben is een goed samenspel tussen professionals, vrijwilligers en inwoners. Professionals faciliteren en ondersteunen waar nodig. Zo lang de (buurt)bewoners maar de regie houden. Alleen dan komen er voorzieningen die aansluiten op wat nodig is. Een andere overeenkomst is dat zij gebruik maken van de gemeenschapskracht die er is, zonder de mensen te overvragen. Het gaat echter niet allemaal vanzelf. Continuïteit is een uitdaging zowel in financiële zin als in personele zin. De gemeente kan een belangrijke faciliterende en ondersteunde rol vervullen. Met de huidige opgave is dit ook nodig. Het gaat dus om méér passende woningen, meer variatie maar ook om zorgzame buurten. Alleen dan kan jong en oud, met en zonder beperkingen prettig en veilig in de wijk wonen, ontmoeten, zorgen, meedoen en genieten.