Maar ook deze mensen van middelbare leeftijd worden oud en daarvoor kun je dan maar beter nu al voorzorgsmaatregelen nemen. De gemeenteraad van Almere is er inderdaad ook mee bezig, merken we tijdens onze deskresearch.

De ziel van de Poëziewijk

We waren eerder, in 2011 al op Zorgvisite bij De Archipel van de zorggroep Almere. In dit zorgvisiteverslag beschreven we hoe we in de jaren ’90 likkebaardend keken naar het vernieuwende zorgconcept dat stadsbreed over Almere werd uitgerold. Geen ‘muren’ tussen de eerste en tweede lijn, maar juist een muren-slechtende-gezondheidszorg. Dat zal vast nog steeds in de Almeerse zorggenen zitten, verwachten we. Wij zijn nu benieuwd of die muren ook geslecht zijn naar de buurt en de wijk waar men woont. Is het beleid er ook op gericht om de bewoners in de wijk gezond te laten zijn en te houden? Wij verstaan onder gezond zijn en blijven, dat alles bijdraagt tot bewegen, ontmoeting, tot sport en spel, natuur, tot invulling van een prettige dag, tot nieuwsgierigheid, beleving en een glimlach.

Maar eerst lonkt de koffie. Café-restaurant De Ziel, dat zich bevindt in zorgcentrum De Archipel, nodigt je daar nadrukkelijk voor uit. Dat was in 2011 nog anders, noteerden we toen in onze Zorgvisite. En hoe zou het nu met de kwaliteit van de koffie zijn?

De Ziel, van binnen en buiten uitnodigend

We zijn blij verrast. Zowel binnen als buiten is De Ziel gezellig en uitnodigend. En dat vinden meer mensen, gezien het aantal aanwezige, geanimeerde bezoekers. Er is een leuke menukaart. De koffie smaakt heerlijk en de bediening is hartelijk. We horen dat ze de prijzen laag proberen te houden, maar ook wel omhoog hebben moeten laten gaan. Wij vinden het nog steeds alleszins redelijk. We genieten van ons plekje aan het raam en zien fietsers voorbijrijden. Het blijft een goede vondst, het fietspad dwars door het zorgcentrum en De Ziel er in de lengte op aangesloten. Het geweldige tuinterras heeft volgens ons nog meer potentie; bijvoorbeeld een jeu de boulesbaantje of een paar schommels, een schaaktafeltje, zandbakje en een glijbaantje. Want, van welke kant je ook kijkt, het blijft - met het grote prachtige kunstwerk - de eyecatcher van de wijk.

Eyecatcher van de wijk

Gebruik de kracht van de poëzie

Buiten valt ons aan de overkant een lange witte muur op. Daar zou je meteen mee kunnen beginnen: geef het wat kleur en fleur, of zet er gedichten op zoals we binnen bij De Ziel zagen, en plaats er een minibieb.

Witte muur

Dat laatste, een gedicht, zou een stap zijn om de naam van de wijk meer eer aan te doen dan alleen de straatnaambordjes met de namen van schrijvers en schrijfsters. TIP Het is eigenlijk voor de hele wijk een TIP: geef het een ziel en doe dat via creativiteit met de ooit meegegeven identiteit van de wijk: de poëzie. We associëren door: als je her en der minibiebjes hebt en mooie muurschilderingen met gedichtjes en leesbankjes met een overkapping om bij slecht weer droog te blijven, zou je dan niet ook meteen aan leesstimulering en laaggeletterdheid doen? En helpen deze kleine beetjes weer niet om maatschappelijke veerkracht te bevorderen?

Het is een TIP die ook zou passen bij de uitkomsten van de bijeenkomsten voor de gebiedsagenda van Stad West Almere waaruit blijkt dat er een groot aantal mensen woont dat de Nederlandse taal niet goed machtig is. Ook wordt erin gesteld dat de eenzaamheid in de wijk groot is onder de groep (oudere) bewoners die de Nederlandse taal niet goed spreken.

Van wielen naar benen

Bij De Ziel begint een Kwiek-route. Er staat een mooi overzichtsbord. Welgemoed beginnen we de Kwiek-routetegels te volgen en doen een paar voorgeschreven oefeningen.

Kwiek-routetegels

We raken wel snel de draad van de route kwijt. Onderweg komen we ook nog trottoirs tegen waarop het alfabet - als een soort enorme hinkelbaan - door elkaar is gehusseld.

Gehusseld alfabet

Het is een begin om spelenderwijs kinderen en - als je er oog voor hebt - ook ouderen in beweging te krijgen en tot nadenken te stimuleren. De hersenen gezond houden is een nog onderbelicht aspect in het beleid van de zorg, maar zeker ook van de wijk. TIP

Het is vervolgens best eentonig en we lopen lange afstanden. We zien goede eengezinswoningen in straten, met gras, bomen en af en toe met een watertje. Af en toe passeren we een meer-etagegebouw.

 

Eensgezinswoningen en af en toe een meer-etagegebouw

Soms is er een stedenbouwkundige ingreep, waardoor de bewoners aan de straatkant een zitje hebben, maar dat is eerder uitzondering dan regel. De grote, aan huis gebonden afvalcontainers voor alle soorten huisvuil en tuinafval helpen daar ook niet bij. Het is niet lekker om in de geur ervan te zitten. Veel van de voortuinen zijn dan ook bestraat. De privé tuinen aan de andere kant van het huis, daar vindt het buitenleven plaats. Ieder voor zich. Je kunt je voorstellen dat de straatkanten van de huizen meer opfleurden door er als gemeente geveltuintjes te creëren. Misschien is dat beleid er wel, maar in deze wijk zagen we dat niet terug. TIP

Mondjesmaat is er een speelterreintje, waarvan er een ook uitdagender is voor de wat oudere jeugd en meer bevat dan de standaard ‘wipkip’. Her en der zien we dat bewoners dan zelf maar het heft in handen nemen en een trampoline in de openbare ruimte zetten.

Bewoners zetten zelf en trampoline in de openbare ruimte

De bewegwijzering is functioneel en gericht op de fiets en auto en op de andere wijken binnen Almere. Afstanden ontbreken erop. We zien ook veel smalle achterommetjes, met houten schuttingen van de privé-tuinen. Het zal er als het donker is geen veilig gevoel geven.

We zien geen enkele kiosk of aantrekkelijk gemaakt punt voor sociale ontmoeting. Er is ook geen enkele winkel of café, behalve de grote Vomar die we aan het eind van onze, bijna twee uur durende wandeling zien. Terwijl wij zoveel mogelijkheden zien.

Tips, tips en nog eens tips

Eerder noemden we al de minibiebjes en meer Street art. Maar denk ook aan het herinrichten van de grote groene grasvelden met zoneringen waar de kleinste kinderen kunnen spelen, waar de wat oudere jeugd avontuurlijker kan spelen, waar wat sport en spel kan plaatsvinden via jeu de boules, tafeltennis of een tennisveldje. Zet wandelommetjes uit met afstanden en geef aan waar wat te zien of te doen is, maak een thee-, annex muziekkoepeltje, plant struiken en bomen die ook eetbaar zijn, maak meer schelpenpaadjes zoals we bij een waterpartij zagen en denk aan een vissteigertje.

We zien ook veel mogelijkheden voor Michi Noeki, simpele ontmoetingspunten voor de buurtbewoners die er in Japan veel zijn en waar we in onze Zorg voor de Buurtvisite aan Groningen over publiceerden. Laat zien dat je je als overheid bekommert om een openbare ruimte die bijdraagt aan welbevinden, aan gezond blijven, aan elkaar ontmoeten, aan educatie et cetera. Dit betreft geen grote design-investeringen, maar kleine dingen die de burger moed en vertrouwen geven. En die ook bijdragen aan de fysieke en de mentale gesteldheid, waardoor mensen langer gezond blijven. Vergeet bovendien niet dat zulke ingrepen ook bijdragen aan het veiligheidsgevoel in de wijk. We begrijpen dat de inwoners trots zijn op hun wijk met groen en water en erin geloven. Terecht. Gebruik dat potentieel om van de som der delen nog meer een geheel te maken (Zie voor meer inspiratie deze LINK naar ons tijdschrift Thuis Voelen in de wijk).

Een plein dat hart én ziel voor de wijk kan zijn

We eindigen op het grote stenen plein waar ook de Vomar aan ligt. Hier treffen we ook een buurtcentrum. Echt jammer dat dat helemaal naar binnen is gericht. Je moet eerst een meter of tien een smalle gang door voordat je bij een soort barruimte komt.  

Naar binnengericht buurthuis

We zien er een betonnen terras met een traliehek met scherpe punten. Dat moet voor de kindertjes van de aldaar gevestigde kinderopvang horen we. Brrr…. En dat terwijl er zo’n zielloos groot plein voor ligt met juist weer een prachtig uitzicht op de tuin van De Archipel. Omdat het plein schuin afloopt naar water denken we eerst dat het een openluchttheater is, maar als je beter kijkt, lijkt het te laag om op te zitten. Dit plein heeft alles in zich om het hart én de ziel van de Poëzie wijk te zijn. Ga ermee aan de slag, samen met de bewoners en met de creatieve sector. TIP Want deze laatste sector moet je vooral ook aanboren, geef die de ruimte.

Beleid en praktijk: tips voor sociale stadsontwikkeling

Na een Zorg voor de Buurtvisite doen we ook een quick scan naar de Almeerse woonzorgvisie. Adviesbureau BMC heeft zich erover gebogen samen met de gemeente, woningcorporaties, de zorg- en welzijnsectoren en bewoners. De raadsvoordracht van dit jaar bevat veel passages over hoe ouderen te stimuleren en te verleiden zijn om te gaan verhuizen naar een andere woning. Het gaat ook over de zorg - formeel en informeel - en gelukkig is er ook een passage over het woon- en leefklimaat. Almere wil zorgdragen voor zorgzame gemeenschappen door sociale stadsontwikkeling! Kijk, dan staat de gemeente vast open voor onze observaties. En vooral voor onze tips!

Deze Zorg voor de Buurtvisite is afgelegd op 22 april 2025
Hetti Willemse hettiwillemse@publicarea.nl
Ad van Elzakker advanelzakker@publicarea.nl

Copyright stichting Thuis voelen www.zorgsaamwonen.nl/stichtingthuisvoelen

Deze Zorg voor de Buurtvisite is vooraf toegezonden aan:

• Wethouder Paul Tang
• De Archipel
• Buurtcentrum het Boegbeeld