Vriendenerf Olst: duurzaam en zorgzaam ouder worden

De gemeente Olst-Wijhe is sinds 2,5 jaar een mooi wooninitiatief rijker: Vriendenerf Olst. Daar wonen 22 mensen in 12 duurzame woningen samen. Jaap Wiegers (73) was er vanaf het begin bij betrokken.

Hij is dominee en ecoloog, bewoner van het Vriendenerf en bestuurslid van de LVGO, Landelijke Vereniging Gemeenschappelijk Wonen 50 plus. Jaap kan vanuit verschillende invalshoeken vertellen over het wonen in een woongemeenschap en het realiseren van duurzame woonvormen. ‘We hebben veel steun gehad van de gemeente. Zo heeft de gemeente de locatie voor ons gevonden. Verder heeft de gemeente ons een renteloze lening van 30.000 gegeven waar we de procesbegeleider van konden betalen.’ ‘We waren daar blij mee want als particulier vind je niet zo snel subsidie’, zegt Jaap. De initiatiefnemers hebben wel nog een energiesubsidie weten te bemachtigen van de provincie Overijssel.  ‘De woningen zijn zo duurzaam mogelijk gebouwd. Het kan altijd duurzamer, triple glas is altijd beter. Je kunt maximaal isoleren en optimaal isoleren. We hebben voor dat laatste gekozen want dat is nog betaalbaar.’ Onze energierekening bedraagt 5 euro per maand.’ En vorig jaar kregen als eindafrekening meer dan € 500 terug. Er is vloerverwarming en vloerkoeling. ‘In de zomer voeren we overtallige warmte af naar de bodem en in de winter halen we dat eruit. Dat is hartstikke circulair.’ Jaap heeft zijn woning levensloopbestendig ingericht. Dat heeft niet iedereen. ‘De woningen zien er van buiten hetzelfde uit maar van binnen zijn ze allemaal anders.’

Bewoners uit de hele wereld
Het idee voor het Vriendenerf is ontstaan door één van de medebewoners. Hij zocht in eerste instantie plek in Wageningen maar dat lukte niet. De gemeente Olst-Wijhe had wel een locatie in de aanbieding. ‘Hij organiseerde een voorlichtingsavond en daar ben ik met mijn vrouw heen gegaan. We wilden al langer in een woongemeenschap wonen dus dit was voor ons een buitenkans’, vertelt Jaap. Vier bewoners komen uit Olst waaronder Jaap en zijn vrouw maar de overige bewoners komen uit het hele land: Nuenen, Leiden, Beekbergen en er zijn ook twee bewoners die uit het buitenland komen. ‘Er is een bewoonster die lang in de Verenigde Staten heeft gewoond en weer terug wilde naar Nederland. Ze kreeg via een kennis een advertentie onder ogen. Ook is er een bewoner die lange tijd in Uganda heeft gewoond en een bijzondere woonvorm in Nederland zocht.’

Dagelijkse koffieochtend
De bewoners vinden het fijn om zorg te bieden. Jaap: ‘Als de buurvrouw ziek is doe ik de boodschappen. Toen er laatst zoveel sneeuw lag, dan vegen we het weg voor de bewoners die dat niet kunnen door bijvoorbeeld rugklachten. Zo zorg je voor elkaar.  We verlenen geen langdurige zorg, daar zijn de professionals voor. Gewoon goede burenhulp met respect voor privacy.’  De bewoners delen voorzieningen. In de gemeenschappelijke ruimte, het Deelhuis, vieren bewoners verjaardagen. ‘Er is een logeerkamer en als mijn dochter uit het buitenland komt kan ze er logeren. We hebben een gemeenschappelijke wasmachines. Zo’n wasmachine neemt ruimte in en je gebruikt hem maar twee keer per week.  We hebben een gemeenschappelijke auto met een aantal bewoners. Mijn vrouw heeft samen met de buurvrouw een elektrische fiets gekocht. De ene week rijdt zij erop en de andere week de buurvrouw. Dat maakt allemaal uit van de deeleconomie.’ Jaap  benadrukt het belang van een gemeenschappelijke ruimte. ‘Als je een gemeenschap wil zijn, dan moet je elkaar kunnen ontmoeten, samen kunnen vergaderen en activiteiten kunnen ondernemen. Wat bij ons heel goed werkt is de dagelijkse koffieochtend. Wij merken het ook vanuit de LVGO dat er bij woongemeenschappen die elkaar regelmatig, het liefste wekelijks ontmoeten, over het algemeen meer onderlinge binding bestaat.’

Tips
Jaap heeft nog meer tips voor initiatiefnemers: ‘Zorg voor een mix van verschillende leeftijden. Dat houdt de samenstelling dynamisch en vitaal.’  Bij het Vriendenerf is de jongste 54 jaar en de oudste 79 jaar. ‘Onlangs hebben we vanuit de LVGO de felicitaties mogen overbrengen aan een 100-jarige in één van onze woongroepen. We vermoeden dat je langer leeft als je in een woongemeenschap woont’, zegt Jaap lachend. Ook waarschuwt Jaap dat initiatiefnemers er rekening mee moeten houden dat het een flink aantal jaren kost voordat een woonproject er daadwerkelijk is. ‘Bij ons ging het relatief snel: we zijn in 2012 begonnen en vijf jaar later woonden we er. Het ging voorspoedig, omdat we geen last hadden van de twee grootste obstakels, namelijk de locatie en de financiering.’ Een andere tip is dat je als groep met elkaar moet uitvinden wat je al dan niet wilt delen en samen wil doen. ‘We doen bijvoorbeeld lang niet alles samen. Maar we hebben afgelopen maandag gezamenlijk in de moestuin gewerkt.’ Ook wil hij benadrukken dat er altijd verschillen van inzichten zullen zijn. ‘Ik zou nog duurzamer willen leven en nog meer aandacht willen besteden aan ecologie. Anderen willen dat minder en dat is ook prima.’  

Grijs en groen
Jaap merkt dat de interesse voor een vorm van gemeenschappelijk wonen toeneemt. ‘Iedere week belt er wel iemand naar de LVGO die een initiatief wil starten. Dat is duidelijk meer dan een paar jaar geleden. Het aantal woongemeenschappen neemt toe.’ Op dit moment zijn er  23 initiatiefgroepen bij de LVGO aangemeld. Het zijn hele diverse initiatieven afkomstig uit het hele land. Jaap doet een oproep aan initiatiefnemers: ‘Meld je aan als initiatiefgroep, dan kun je van onze diensten gebruik maken.’ In Olst-Wijhe komt binnenkort nóg een bijzondere woongemeenschap voor senioren: Grijs en Groen Wonen. De bewonersgroep wil levensloopbestendig, duurzaam en energieneutraal bouwen. Zij zijn ook bij Vriendenderf langs geweest om te vragen wat de ervaringen zijn.  Zo helpen de initiatieven elkaar!

Meer informatie:

www.vriendenerf.nl

www.lvgo.nl

https://www.grijsengroenwonen.nl/

Inspiratiedag Wooninitiatieven 
Het Vriendenerf Olst krijgt op 18 maart nog wat extra aandacht bij ons platform. ZorgSaamWonen organiseert op deze dag, samen met de RVO, de Inspiratiedag Wooninitiatieven. Deze inspiratiedag is gratis en online toegankelijk.

Meld je aan voor de Inspiratiedag Wooninitiatieven >>