Coronamaatregelen vergroten eenzaamheid migrantenouderen

eenzaamheid migranten

Nog geen week na de eerste coronamaatregelen ontstonden er spontane acties om eenzame ouderen een hart onder de riem te steken. Er is echter weinig oog voor de behoeften en wensen van migrantenouderen, zeggen Tineke Fokkema en Nina Conkova in een artikel op socialevraagstukken.nl.

In zijn toespraak op 20 maart sprak Koning Willem-Alexander de ouderen en iedereen die hen wil steunen de volgende bemoedigende woorden toe: ‘Het coronavirus kunnen wij niet stoppen, het eenzaamheidsvirus wel.’ Sindsdien zijn talloze lokale en landelijke initiatieven ontstaan, zoals een oproep aan kinderen om tekeningen voor ouderen te maken, boodschappen te doen voor een oudere buurtgenoot, zingen voor de deuren van een verpleeghuis, een boodschappenuurtje voor ouderen en het opzetten van een ‘Luisterlijn’ in samenwerking met omroep Max.

Hoewel goed bedoeld en hartverwarmend, is het de vraag of ouderen zich door deze initiatieven minder eenzaam voelen, vooral als het coronavirus langer aanhoudt. Persoonlijk contact met familierelaties en vrienden zijn amper vervangbaar door onbekenden die iets liefs willen doen of een luisterend oor willen bieden via de telefoon.

Weinig aandacht voor migrantenouderen
De groep ouderen met een migratieachtergrond komt er bij alle aandacht bekaaid van af. Dat is verontrustend, aangezien velen van hen tot de meest kwetsbare ouderen behoren. Zo hebben Marokkaanse en Turkse migrantenouderen een minder goede gezondheid en een lage sociaaleconomisch status, ervaren ze minder regie over hun leven en zijn ze vaak de Nederlandse taal niet machtig. Allemaal risicofactoren voor eenzaamheid. Ook voor de coronacrisis waren zij al eenzamer dan ouderen zonder migratieachtergrond.

Tot nu toe zijn er een handjevol initiatieven voor migrantenouderen. Zo verspreiden Pharos, het Rode Kruis en Aman Artsen voorlichtingsmateriaal over het coronavirus en bijhorende maatregelen en adviezen in het Turks, Arabisch, Tamzight (Berbers), Tigrinya en Engels. DENK Rotterdam, Pharos en ANBO openden een telefoonlijn voor eenzame ouderen die een praatje willen maken in het Engels, Turks, Arabisch en Bosnisch.
Vanwege de specifieke woon- en leefsituatie van migrantenouderen is te verwachten dat de gevolgen van het coronavirus en de genomen maatregelen anders uitpakken dan voor ouderen die in Nederland zijn geboren.

Het pakt anders uit voor migrantenouderen
Ten eerste is het besmettingsgevaar voor migrantenouderen waarschijnlijk groter. Een groot deel van de migrantenouderen woont in relatief kleine woningen in de grotere steden en veelal met meerdere personen, hetgeen de kans vergroot om in aanraking te komen met het coronavirus. Vanwege de taalbarrière is bovendien de kans groot dat ze niet alle of de juiste voorlichting ontvangen rondom corona, waardoor zij zich niet houden aan de maatregelen en aanwijzingen. De gevolgen van besmetting met het coronavirus kunnen ernstiger zijn omdat migrantenouderen een slechtere gezondheid hebben en de formele zorg voor hen minder toegankelijk is.

Ten tweede zal de leefwereld van veel migrantenouderen zich vooral beperken tot het eigen huis. De twee belangrijkste ontmoetingsplekken voor moslimouderen – de moskee (mannen) en dagbesteding (vrouwen) – zijn gesloten. Ook steeds meer markten in de grotere steden zijn voorlopig dicht. Dit kan leiden tot meer gevoelens van eenzaamheid.

Ten derde zijn migrantenouderen zeer familiegericht. Zij onderhouden frequent contact met de kinderen en kleinkinderen. Normaliter komen dezen regelmatig op bezoek, in de weekenden is het hele gezin bijeen. Of de meest recente maatregelen voor thuis – maximaal drie personen op bezoek en minimaal 1,5 meter afstand tot elkaar houden – leiden tot tijdelijk meer eenzaamheid, is moeilijk in te schatten.

Ten vierde staan migrantenouderen vaak met één been in Nederland en met het andere been in het land van herkomst. Bezorgdheid om de gezondheid van anderen door het coronavirus reikt verder dan degenen die letterlijk dicht naast hen staan. Plannen om voor een aantal weken of maanden naar het land van herkomst te gaan, zijn voorlopig in de koelkast gezet. En het is nog maar zeer de vraag of de migrantenouderen er later dit jaar wel heen kunnen of willen gaan.

Tot slot, voor veel islamitische ouderen speelt religie een prominente rol in hun leven. Ramadan, de belangrijkste maand voor moslims - waarin samenzijn centraal staat - zal dit jaar anders van karakter zijn. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om gezamenlijk te bidden in de moskee en de iftar – de maaltijd die tijdens de ramadan direct na zonsondergang wordt genuttigd - en het Suikerfeest aan het einde van de ramadan zullen slechts in zeer afgeslankte vorm plaatsvinden.

Overigens kan religie ook houvast en kracht geven, het leert mensen te accepteren dat er omstandigheden zijn waar ze nu eenmaal geen invloed op hebben.

Weinig alternatief voor persoonlijk contact
Eenzaamheidsinterventies voor migrantenouderen waren voor de uitbraak van het coronavirus vrijwel geheel gericht op het activeren van persoonlijk contact, anders dan die met familieleden. Digitale vormen van contact bieden nauwelijks een alternatief voor persoonlijk contact, vooral omdat migrantenouderen niet of nauwelijks digitaal vaardig zijn.

Er is niet direct een oplossing voorhanden om het gevaar van een verdere vereenzaming van migrantenouderen te voorkomen. Daarvoor moet goed in kaart worden gebracht hoe migrantenouderen de coronacrisis ervaren en wat ze nodig hebben, pas dan kunnen we, samen met hen, initiatieven opzetten die – en dat is een eerste vereiste – goed bij hun belevingswereld aansluiten.

Bron: www.socialevraagstukken.nl 

Ook interessant / voor u geselecteerd

Alledaagse attentheid in de winkelstraat, ondernemers als bron van hulp en steun in de buurt
4 juli 2025

Het Ben Sajet Centrum heeft onderzoek gedaan naar alledaagse attentheid bij buurtwinkels. De onderzoekers,…

Lees Verder »
Verbinding en zorgzaamheid in de wijk? Van ideaalbeeld naar realiteit
2 juli 2025

‘We moeten minder vanuit ideaalbeelden kijken en meer vanuit de realiteit’. Deze…

Lees Verder »
SROI Eijsden: €6 winst per euro investering
2 juli 2025

Een euro geïnvesteerd in een krachtenbinder voor een zorgzame gemeenschap levert minimaal zes euro…

Lees Verder »
Herculeshof, kloppend hart van woonzorgzone Daalhof
26 juni 2025

Wonen op een plek waar je je thuis voelt, veilig en vertrouwd. En waar, als dat…

Lees Verder »
Woongeluk in Hugo's tuin
24 juni 2025

“Ik ben er een rijker mens van geworden”, zegt een bewoonster van Hugo’s tuin in…

Lees Verder »
Deurne en Someren bundelen krachten voor integrale woon-welzijn-zorgvisie
6 juni 2025

Vergrijzing, toenemende zorgbehoeften en de krappe woningmarkt leggen een enorme druk op veel gemeenten.…

Lees Verder »
Mensen beseffen steeds meer dat we het met elkaar moeten doen
4 juni 2025

Een zorgzame straat begint met elkaar kennen en herkennen, stellen Yvonne Witter en Daniëlle Harkes, oprichters…

Lees Verder »
B&B De Uitwijk: Een warm bad van verbondenheid
2 juni 2025

Het krijtbord in de voortuin van B&B De Uitwijk verklapt dat er in het voormalige schoolgebouw in…

Lees Verder »
Blue Zone Festival 2025: De beweging groeit
28 mei 2025

Met tachtig deelnemers aan het pre-event en bijna 400 bezoekers op de festivaldag, overschrijdt het tweede Blue…

Lees Verder »
Collectief wonen als standaard
20 mei 2025
Lees Verder »
Zorgzame buurten in opbouw: hoe nu verder?
13 mei 2025

Hoe bouw je een zorgzame buurt waar mensen naar elkaar omzien? De eerste fase van Nonna’s programmalijn ‘Goed…

Lees Verder »
Lees het nu: Digimagazine #1 2025: Gemeenschappelijk Wonen
12 mei 2025

Bij ZorgSaamWonen brengen we een paar keer per jaar een digitaal magazine uit. Elk magazine gaat over een…

Lees Verder »
Met Buurtkracht samen verder bouwen aan vitale en bruisende gemeenschap
8 mei 2025

ENA en Woningstichting Barneveld (WsB) starten met project Buurtkracht. Zij gaan samen met bewoners verder…

Lees Verder »
Envida in podcast aflevering
4 april 2025

In nieuwste aflevering van de Impactmakers-podcast komt Petra Lamberts, directeur…

Lees Verder »
Verplichte brandmelder mooi opstapje naar Voorzorgcirkels
6 maart 2025

Brandmelders zijn wettelijk verplicht in iedere woning. In huurwoningen worden ze…

Lees Verder »
Zorgzame Buurt West Brabant: Samen de buurtkracht versterken
5 maart 2025

Welzijnsorganisatie WijZijn en Thuiszorg West Brabant (TWB) zetten zich samen in…

Lees Verder »
Hilverzorg gaat samen verder
4 maart 2025

Zorgorganisatie HilverZorg, actief in Hilversum en Driebergen-Zeist, heeft een droom…

Lees Verder »
Essay De belofte van de gemeenschap
20 februari 2025

Ludo Glimmerveen, Monique Kremer, Pieter Hilhorst, Jante Schmidt en Josje Schut schreven vanuit het Ben Sajet…

Lees Verder »
Zorg als onderdeel van de gemeenschap: minder ingewikkeld, nog steeds complex
23 januari 2025

Het zorgstelsel in Nederland staat onder druk. De kosten blijven stijgen, de vraag naar zorg groeit snel - dit…

Lees Verder »
De populairste artikelen van 2024
31 december 2024

Het is eind december en dat betekent dat het jaar 2024 er zo goed als op zit. Wij vroegen ons af: "Welke…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.