Een lieve stad: zorgen voor elkaar in een superdiverse wijk

monique

Er staat steeds meer druk op buurten in de grote steden. In een aantal wijken wonen steeds meer kwetsbare burgers en samen leven is daar niet makkelijk. Monique Kremer, bijzonder hoogleraar actief burgerschap aan de UvA, vraagt zich af hoe 'de alledaagse attentheid' kan worden gestimuleerd.

Door: Martin Zuithof

Monique Kremer verwijst naar het thema 'lieve stad’ van Eberhard van der Laan. Hoe creëer je zo'n stad, zoals de in de in 2017 overleden oud-burgemeester van Amsterdam dat wilde? Ze constateert dat de alledaagse attentheid in de superdiverse stad steeds meer onder druk komt te staan. De 'superdiversiteit' van grote stadswijken neemt toe en dat zet de sociale cohesie onder druk. Toch signaleert ze veel bereidheid om attent te zijn. ‘Sinds de coronacrisis blijkt dat er meer bereidheid is om iets voor een ander te doen. Ook mensen met een migratieachtergrond doen graag iets voor de buurt. Daarbij gaat het om kleine dingen, zoals kleine hand- en spandiensten. De bereidheid is er wel, maar toch gebeurt het niet altijd.'

Een kwetsbare wijk heeft te maken met een opeenstapeling van ongeletterdheid, armoede en andere problemen. In hoeverre in zo’n omgeving nog kansen zijn voor ‘alledaagse attentheid’ bestudeerde ze in een onderzoek in Overtoomse Veld (‘Alledaagse attentheid in een superdiverse wijk’, 2019 https://www.moniquekremer.nl/publicatie/alledaagse-attendheid-in-een-superdiverse-wijk/). Kremer vraagt zich af in hoeverre de attentheid onder druk staat door de coronacrisis. Solidariteit en social distancing lijken een lastige combinatie. Maakt anderhalve meter afstand moeten houden hallo zeggen lastiger? Hoe lang houden mensen het dan vol attent te blijven?

Uit het onderzoek bleek dat alledaagse attentheid niet hetzelfde is als verplichte onderlinge zorg. Mensen hebben behoefte aan contact, maar komen niet achter elkaars voordeur. Tegelijk blijken portieken belangrijke openbare plekken voor ontmoeting. Ook een patatzaak en de kringloopwinkel blijken ‘attente plekken’ te zijn. Cafetaria Ali Patat is een goed voorbeeld van een ‘attente plek’. ‘Ali gaat niet alleen in gesprek met een persoon, maar met de hele zaak en benadert iedereen als Amsterdammer. Daarbij onderhoudt hij een boekenplankje met boeken over Amsterdam, en put daar veel gespreksstof uit. Ali Patat is een attente plek.’

In de Buurtzaak, een groot wijkcentrum in Overtoomse Veld, zouden veel ontmoetingen plaats moeten vinden. Maar niet iedereen ontmoet elkaar daar, buurtbewoners denken dat dit een centrum voor Turken en Marokkanen is. ‘De Buurtzaak heeft een aantal fysieke drempels: de ingang lijkt moeilijk te vinden, de grote trap lijkt niet voor ouderen toegankelijk en de lift is nogal verstopt.’

Voor het creëren van attente plekken zijn tijdens de coronacrisis belangrijk:

  • Fysieke laagdrempeligheid om mensen contact te kunnen laten leggen
  • Wijkcentra zouden weer open moeten gaan. Restaurants en cafés gaan inmiddels open, maar niet iedereen kan zich veroorloven daar naartoe te gaan.
  • Personeel moet contact stimuleren. Bijvoorbeeld in de kringloopwinkel is dat degene die achter de toonbank staat.  Iemand als Ali Patat gaat in gesprek, terwijl anderen dat niet doen.

Alledaagse attentheid gaat over grenzen van opleiding en migratieachtergrond heen, concludeert Kremer. Er moet een vorm van menging bestaan, maar ook heterogeniteit is van belang. Attentheid dient ook in de gebouwde omgeving gefaciliteerd te worden door bijvoorbeeld bankjes. Er is een centraal punt nodig voor zorgbehoevenden in de wijk. Ook de commerciële infrastructuur is belangrijk, zoals cafés en koffiecorners in de supermarkt. Er zou meer samengewerkt moeten worden tussen welzijnswerk en de commerciële sector. Hoewel de gevolgen van de anderhalvemetermaatschappij niet geheel duidelijk zijn, lijken mensen meer oog voor elkaar te hebben. De grote vraag is nu hoe we dat kunnen vasthouden.

 

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

"Ook in de binnenstad kun je prima oud worden"
8 oktober 2024

De vergrijzing vindt wereldwijd plaats. Bij de architectuur voor ouderenwoningen…

Lees Verder »
ZorgSaamWonen Congres 2024: impuls voor spontane ontmoeting
7 oktober 2024

Hun liefde spatte de zaal in. Zo’n 330 zorg-, wonen-, welzijnsprofessionals én ‘…

Lees Verder »
Placemaking: van ruimte naar betekenisvolle plek
24 september 2024

Placemaking, een term die in de gesprekken met organisaties uit de community van…

Lees Verder »
Inrichten van de zorgomgeving volgens het healing environment principe
23 september 2024

Misschien heb je de term wel eens voorbij horen komen; healing environment. Een term…

Lees Verder »
Hier wordt gedanst!
17 september 2024

Een dansvoorstelling door mensen zoals jij en ik. Allen dragen iets met zich mee: Parkinson, reuma, MS of…

Lees Verder »
Magazine De Zachte Stad
7 augustus 2024

De zachte stad. Een term die steeds vaker terugkomt in het debat over de…

Lees Verder »
Instrumentenkoffer betaalbare woningvoorraad
5 augustus 2024

In opdracht van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) heeft RIGO de betaalbaarheidsproblematiek in de MRA geschetst…

Lees Verder »
Focus op woningbouw begint te lonen: aantal bouwvergunningen in de lift
31 juli 2024

Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen is in mei uitgekomen op 6.858, waarmee de trend…

Lees Verder »
De best gelezen artikelen van ZorgSaamWonen van het eerste half jaar
23 juli 2024

Het is zomer en dat betekent dat het eerste half jaar van 2024 er alweer op zit. Wij vroegen ons af: "Welke…

Lees Verder »
Gezamenlijk en naar elkaar omkijken binnen wooncomplexen voor ouderen
27 juni 2024

Sinds een aantal jaren is het gangbaar beleid in Nederland dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig wonen.…

Lees Verder »
Voortgang programma Wonen en zorg voor ouderen
19 juni 2024

In het programma Wonen en zorg voor ouderen dat in 2022 startte werken de ministeries van Binnenlandse Zaken en…

Lees Verder »
Waardevast beleggen in zorggeschikte woningen
19 juni 2024

De vergrijzing is een onmiskenbare realiteit met vérstrekkende gevolgen voor de vraag naar geschikte…

Lees Verder »
Een vitale samenleving begint in de wijk
6 juni 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Lokale woonlandschappen voor leefbare steden
4 juni 2024

Donderdag 20 juni vindt het gloednieuwe Blue Zone Festival Plaats in Zwolle met voorafgaand, op 19 juni, het…

Lees Verder »
Dementievriendelijke buitenruimtes in Wijk bij Duurstede
3 juni 2024

Wijk bij Duurstede is een ‘gecertificeerde’ dementievriendelijke gemeente. Dat wil…

Lees Verder »
Rabobank organiseert dialoogsessie rond Toekomstbestendig wonen. Kom in actie!
8 mei 2024

Er zijn ruim 400.000 geschikte woningen voor ouderen extra nodig tot 2040. De opgave aan geschikte…

Lees Verder »
Actieprogramma 'We Doen Het Samen'
15 april 2024

Een coalitie van organisaties die lokale gemeenschappen in allerlei vormen vertegenwoordigen heeft een…

Lees Verder »
Ruimte voor Ouderen
13 februari 2024

Met een inspirerende leefomgeving en mobiliteit als basis

De Raad van Ouderen heeft een advies…

Lees Verder »
Kamerbrief over voortgang programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)
8 januari 2024

Vorig jaar heeft het ministerie van VWS het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) gestart…

Lees Verder »
10 trends voor woningmarkt en leefomgeving voor 2024
5 januari 2024

Benut het momentum en doe radicaal concessies

De brede volkshuisvesting staat in het midden van de…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.