Vijf vragen over eenzaamheid aan: Rick Kwekkeboom

foto rick

ZorgSaamWonen sprak met expert Rick Kwekkeboom over eenzaamheid en stelde haar hierover vijf vragen. Rick Kwekkeboom is lector Langdurige zorg en ondersteuning.

1. Je bent lid van de Wetenschappelijke Adviescommissie Eén tegen eenzaamheid en adviseert Hugo de Jonge over het programma. Wat adviseer je/heb je geadviseerd? Is hij goed op weg?

De opdracht van de commissie is om de minister en het beleidsveld te adviseren over het monitoren van de eenzaamheid onder ouderen van 75 jaar en ouder in Nederland, over de effectiviteit van interventies die bedoeld zijn om de eenzaamheid onder (met name) ouderen van 75 e.o. te verminderen én over een (lange termijn) onderzoeksprogramma naar eenzaamheid en hoe deze te verminderen of waar mogelijk te voorkomen.

Over de eerste twee onderwerpen hebben we inmiddels een definitief advies aan de minister aangeboden. Deze zijn overgenomen, wat o.a. heeft geresulteerd in een oproep, via ZonMw, om aanvragen in te dienen voor het ontwikkelen en implementeren van (beloftevolle) interventies. Daarop zijn tientallen reacties geweest, vanuit alle delen in Nederland.

Het mooie van de aanpak is dat deze in de loop van de ruim twee jaar dat ze is ingezet ´eenzaamheid´ niet alleen op de politieke agenda heeft gezet, maar ook heeft gezorgd voor een maatschappelijk debat. Daaruit wordt dan wel weer duidelijk dat een tijdelijke aanpak niet genoeg zal zijn om dit vraagstuk tot een bevredigende  oplossing te brengen.

2. Binnenkort is de Week tegen de Eenzaamheid. Wat vind je daarvan? Helpt zo’n week?

Ik sta daar wat dubbel tegenover.. Het goede is dat er, breed en indringend, aandacht wordt gevraagd voor de soms schrijnende eenzaamheid waarmee mensen, niet alléén ouderen, mee te kampen kunnen hebben. Er gebeurt veel, er wordt veel georganiseerd en aangeboden,  ook in de media en dat is voor de bewustwording natuurlijk alleen maar prima.

Aan de andere kant: er blijven nog 51 weken in het jaar over waarin mensen óók eenzaam zijn en we weten dat eenmalige ´interventies´ de ervaren eenzaamheid alleen maar vergroten en niet wegnemen. Dus als alle energie en aandacht naar die ene week gaat, lopen we het risico dat we bij een deel van de eenzame mensen hun verdriet alleen maar vergroten. Dus ja, wat is wijsheid?

3. Je vraagt regelmatig aandacht voor eenzaamheid voor mensen met beperkingen. Waar zit de belangrijkste opgave voor deze doelgroep?

Het begint er natuurlijk mee dat wij als samenleving onderkennen dat gezond en gelukkig zijn geen vanzelfsprekendheid is maar een voorrecht. Mijn ouders hebben mij geleerd dat bevoorrechte mensen de verantwoordelijkheid hebben om mensen voor wie het leven minder gemakkelijk is ruimte te geven om ook volwaardig deel te nemen aan de gemeenschap. Als wij hen die ruimte niet geven veroordelen wij hen, al dan niet bewust, tot uitsluiting en daarmee tot een vergroot risico op eenzaamheid. Waar wij nu, ook in de commissie, voor pleiten is om ook het eenzaamheidsvraagstuk van mensen met een beperking op de politieke agenda te plaatsen en onderwerp van het publieke debat te maken. Voor deze mensen gaat het immers om eenzaamheid die zij hun hele leven, soms van jongs af aan al, hebben te verdragen.

Vanuit die optiek ben ik er ook blij mee dat voor de Gehandicaptenprijs 2021 nu gezocht wordt naar beloftevolle interventies die tot doel hebben om de eenzaamheid onder mensen met een beperking (ongeacht aard of oorzaak) te verminderen. Ik hoop dat ook hier veel reacties op gaan komen, ook vanuit de doelgroep zelf. Hun creativiteit en inventiviteit worden zo vaak onderschat…

4. Wat betekent de corona periode voor mensen met beperkingen? Neemt de eenzaamheid toe?

Ja, zonder meer. In het begin van de pandemie is, op zich terecht, veel aandacht uitgegaan naar de gevolgen voor de ouderen. Maar de lockdown had natuurlijk voor iedereen gevolgen en in het bijzonder voor mensen die met een beperking te maken hebben. Voor hen kan een besmetting immers veel ernstige gevolgen hebben dan voor mensen die gezond en vitaal zijn. De versoepelingen hebben daarin geen verandering gebracht.

Nu we zien dat de bereidheid om zich aan de maatregelen te houden afneemt en veel mensen denken dat het sociale leven zoals we dat voor maart 2020 kende weer terug moet komen, werpen we daarmee de mensen met een kwetsbare gezondheid en chronische aandoeningen in een groter sociaal isolement dan ze vaak al zitten. Als ik hoor dat iemand met een nieraandoening niet meer naar buiten durft omdat zij niet zeker weet of mensen wel genoeg afstand willen houden vind ik dat heel schokkend. Nu het aantal besmettingen weer toeneemt zullen meer mensen met een beperking zich gedwongen voelen zich af te zonderen. Dat baart mij zorgen… 

5. Je bent ook expert op het terrein van mantelzorg. Wat kun je daar over zeggen als het gaat om eenzaamheid?

In het algemeen lopen mensen die mantelzorg verlenen een groter risico op het ervaren van eenzaamheid. Dat heeft voor een deel te maken met het rouwproces waarmee mantelzorgverlening haast per definitie gepaard gaat. Mantelzorgverlening komt immers in de meeste gevallen voort uit een liefdevolle relatie tussen degenen die zorg nodig hebben en degenen die zorg geven. Het is altijd verdrietig als iemand van wie je houdt zorg nodig heeft en (mantel)zorg geven het enige of soms zelfs het laatste is wat je voor die ander kunt doen.

Daarnaast merken mantelzorgers vaak dat hun sociale netwerk een stuk kleiner wordt; mensen trekken zich terug omdat zij het ongemakkelijk vinden om contacten te onderhouden met iemand die ziek wordt, met dementie te kampen krijgt of een psychische of verstandelijke beperking heeft. Daarnaast kan het mantelzorg verlenen zoveel tijd en energie vragen dat je als mantelzorgen sowieso in de sociale activiteiten moet gaan snijden. Dit, in combinatie met de rouw én het terugtrekkend gedrag van familie, vrienden en kennissen, resulteert niet zelden in een diep gevoel van eenzaamheid. In het ergste geval wordt hierdoor ook de fysieke gezondheid van de mantelzorger bedreigd, waardoor de eenzaamheidsgevoelens verder verdiepen.

 

 

Ook interessant / voor u geselecteerd

SCP: Investeren in vitale ouderen
12 maart 2024

Een verklaringsmodel van veranderingen in hulpbronnen en participatie op welbevinden in de vergrijzende…

Lees Verder »
Verdieping met de Toekomst is Grijs
5 maart 2024

Heb jij ook naar het debat gekeken over De Toekomst is Grijs? Na een podcast-serie over de effecten van de…

Lees Verder »
Petitie en advies overhandigd: 'Nu rust en ruimte voor ouderenzorg van morgen!'
14 februari 2024

Geef nu rust en ruimte voor de ouderenzorg van morgen! Dat is de kern van een advies aan de politiek, waaraan…

Lees Verder »
Samen tegen Eenzaamheid onder oudere migranten
8 februari 2024

De interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’ gericht op het verbinden van ouderen met een migratieachtergrond met…

Lees Verder »
Praten met ouderen; een overzichtskaart en een goed gesprek
3 januari 2024

Movisie ontwikkelde de afgelopen jaren vele tools om ouderen te bereiken met initiatieven en om ze te betrekken…

Lees Verder »
Een rondje door je eigen (woon)toekomst
22 december 2023

Al jaren krijg ik in de zomervakantie én net na de feestdagen relatief veel mails van kinderen die voor hun…

Lees Verder »
Zeven oplossingen rondom Betekenisvol ouder worden
19 december 2023

Twintig jonge academici, masterstudenten, hbo’ers, recent afgestudeerden en PhD’ers met diverse (studie)…

Lees Verder »
De grote kerstkaartenactie van het Ouderenfonds
5 december 2023

Voor veel ouderen is de tijd rondom kerst een extra moeilijke periode. Daarom organiseert het Ouderenfonds voor…

Lees Verder »
Buddy’s en maatjes helpen ouderen langer zelfstandig wonen in de wijk
24 november 2023

Doe mee met 4W, zo heet het pilotproject dat in de wijk Gestel in Eindhoven draait. De 4 w’s staan voor Wonen,…

Lees Verder »
Een terugblik op 40 jaar mantelzorgbeleid
22 november 2023

Rick Kwekkeboom is werkzaam als lector Langdurige zorg en ondersteuning bij de Hogeschool van Amsterdam en…

Lees Verder »
Het bereiken en betrekken van ouderen met de overzichtskaart van Movisie
16 november 2023

In de afgelopen jaren heeft Movisie, vaak in samenwerking met hun partners, verschillende praktische…

Lees Verder »
Wij zijn hier!
4 oktober 2023

Gisteren startte de campagne ‘Wij zijn hier’ om te laten zien hoe belangrijk maatschappelijke initiatieven zijn…

Lees Verder »
Het Hop-on Hop-off spel in een nieuw jasje
2 oktober 2023

Op het jaarlijkse ZorgSaamWonen Congres afgelopen donderdag 28 september is de tweede druk van het Hop-on Hop-…

Lees Verder »
Eerste bevindingen nieuw zorgconcept VanThuisUit
20 september 2023

Ouderenorganisatie TanteLouise en CZ zorgkantoor openden 1 juni 2022 het nieuwe zorgconcept VanThuisUit. Een…

Lees Verder »
Eerste Mantelzorghof in Utrecht
5 september 2023

Volgend jaar zomer zal het ongeveer wel klaar zijn: het eerste mantelzorghofje in Utrecht van corporatie Woonin…

Lees Verder »
Osdorperhof: naar een Lang Leven Thuisflat in Amsterdam
16 augustus 2023

Ans en Leo Schrader wonen sinds acht jaar in Osdorperhof, een appartementencomplex voor 55-plussers. Al gauw…

Lees Verder »
Richting geven aan gesprek over ouder worden
10 augustus 2023

Er wordt veel geschreven en gesproken over de vergrijzing en de uitdagingen die dit met zich meebrengt voor…

Lees Verder »
De NS nam de verkeerde afslag: de “ieder voor zich maatschappij”
7 augustus 2023

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels. Hij zal de komende…

Lees Verder »
Wozoco De Zes Molens draait door
25 juli 2023

Hoe is het nu met Woonzorgcomplex De Zes Molens in Hoornaar? In deze rubriek van ZorgSaamWonen besteden we…

Lees Verder »
Zelfdestructie van de verpleeghuiszorg
24 juli 2023

Gastblogger Henk Geene schreef eerder op de site van ZorgSaamWonen over de voorzorgcirkels. Hij zal de komende…

Lees Verder »

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.