De presentatie van de door NOOM ontwikkelde Leidraad Cultuurspecifieke Zorg op 7 september bij het ministerie van VWS, was een van de hoogtepunten van het jaar waarin NOOM stilstaat bij haar 15 jarig jubileum. 
Mw. Chan-Ye uit Den Haag, mw. Tareqi uit Amersfoort, mw. Sahuleka uit Woerden en dhr. Saadane uit Roosteren overhandigden verschillende onderdelen van de leidraad aan minister Helder. Projectleiders Grace Tanamal en Jeanny Vreeswijk-Manusiwa hebben 3,5 jaar gewerkt aan verschillende onderdelen van deze leidraad. Bijgestaan door ouderen, vrijwilligers, mantelzorgers en professionals die wel en niet verbonden zijn aan zorg en welzijn, is nu deze leidraad ontstaan.

Het doel van de Leidraad

De leidraad is ontwikkeld met subsidie van VWS en inspireert zorgaanbieders tot cultuurspecifieke zorg voor ouderen met een migratieachtergrond. Voor zowel professionals als vrijwilligers, die te maken hebben met ouderen met een migratieachtergrond, is deze leidraad bruikbaar.
Cultuurspecifieke Zorg is verbetering van de kwaliteit van zorg en biedt ouderen met een migratieachtergrond zorg die het beste aansluit bij  hun leefwereld. Om dit te realiseren is interesse en nieuwsgierigheid nodig van zorgverleners voor de ouderen en hun levens, migratiegeschiedenis en cultuur.
Een aanbod op het gebied van zorg en welzijn dat past bij de belevingswereld van ouderen met een migratieachtergrond en waar men zich in herkent is noodzakelijk om mensen te ondersteunen. Het bevordert beter contact en daardoor betere zorg.

De leidraad biedt handreikingen om in gesprek te komen en te blijven met ouderen en met de mensen die zij belangrijk vinden. Opgenomen zijn ook praktische suggesties om in de zorg toe te passen, zowel thuis als in een instelling. Bestaande producten en overzichten van organisaties die zich ook bezig houden met cultuursensitief handelen om te komen tot cultuurspecifieke elementen, zijn in de leidraad te vinden. Alsook een literatuurlijst met bijbehorende inleiding. De leidraad is bruikbaar voor professionals en vrijwilligers die te maken hebben met ouderen met een migratieachtergrond en betrokken zijn bij zorg- en welzijnsinstellingen, wooncorporaties en andere organisaties in het sociaal domein.

Panelgesprek

Na de overhandiging van de leidraad volgde een panelgesprek met Frank Kodden, bestuurder bij Driezorg in Zwolle, Radj Ramcharan, adviseur bij Stichting Lezen en Schrijven, Nalan Karakus, aanjager cultuursensitief werken en diversiteit bij Aafje in Rotterdam, Soheila Yousefi, directeur en oprichter van Kommak, begeleiding voor migranten en vluchtelingen  in Amersfoort en Mathieu de Greef, gedragswetenschapper aan de RUG. Allen waren even bevlogen om bij te dragen aan de volgende stappen die gezet moeten worden om cultuurspecifieke zorg verder te brengen.

Betrokkenheid en samenwerking

Tijdens de presentatie van de leidraad ontstond een sfeer van betrokkenheid en de wil om samen op te trekken in het streven naar meer vanzelfsprekendheid van sensitiviteit en diversiteit in de zorg. Om met de woorden te spreken van één van de deelnemers, Diana Codfried, die het via LinkedIn als volgt verwoordde:| “… dat we daar zaten met een zeer diverse groep mensen die allen eenzelfde missie hadden, namelijk gelijkwaardige (ouderen)zorg bieden/ontvangen, mensgericht, maatgericht, cultuursensitief maar ook cultuurspecifiek. Elkaar daarvan bewust maken hoefde niet. Elkaar prikkelen om van woorden naar daden te gaan, om in het klein zowel binnen als buiten de regeltjes mooie voorbeelden te creëren, wel.
De winst voor mij was om weer deze energie te voelen, het geeft mij weer voeding voor nieuwe ideeën, het leggen van nieuwe verbindingen en het maakt mij des temeer duidelijk dat we er nog lang niet zijn, maar dat we wel bewegen. 
Samen, want alleen maak je niet makkelijk het verschil. …
Ik spreek hierbij de wens uit richting het ministerie VWS om deze beweging vast te houden, door te zetten en uiteindelijk te integreren in visie en beleid. Daaraan willen wij als professionals, onderzoekers en ervaringsdeskundigen uit het veld in alle vormen graag een bijdrage leveren.”

Meerjarig Deltaplan en samenredzaamheid

Aan al deze ouderen, professionals, onderzoekers, ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, sleutelfiguren én minister(ie) van VWS: dank voor uw bijdrage aan de leidraad, voor het kritisch meedenken en bij voorbaat ook dank voor uw inzet de komende tijd. Dank ook, vooral mede namens de ouderen met een migratieachtergrond en hun mantelzorgers,  dat u het gevoel van urgentie met ons deelt. Want voor hen is het inmiddels vijf óver twaalf. Niet alleen lopen zij hun achterstanden niet in als het gaat om inkomen en gezondheid, er ontstaan ook nieuwe achterstanden, zoals bijvoorbeeld door de toenemende digitalisering. Het standaardaanbod maakt de kloof steeds groter, sluit ouderen met een migratieachtergrond  uit en bemoeilijkt de toegang tot zorg en welzijn voor hen.
Er is een inhaalslag nodig om die achterstanden in te lopen, een meerjarig deltaplan. Dat was eerder al de kern van onze boodschap op 18 juni jl. aan staatssecretaris Maarten van Ooijen en in andere bewoordingen ook op 7 september aan minister Helder. Wij voelen ons gesterkt doordat we meer dan ooit voelen dat wij er niet alleen voor staan.

Nu er een Leidraad Cultuurspecifieke Zorg ligt, is het een uitdaging om de opgeslagen kennis ook te gebruiken en te verspreiden. Binnenkort komen een aantal (zorg)partijen samen met VWS en NOOM bij elkaar om de implementatiemogelijkheden te bespreken. Het vormen van een koplopergroep is een van de concrete voorstellen om uit te werken. Samenredzaamheid, elkaars leefwereld leren kennen, buiten de geijkte paden denken, zullen zo enkele uitgangspunten kunnen zijn. Niet de route of het doel, maar het gezelschap zal hierin van groot belang zijn.

Download hier de Leidraad

Meer informatie over de Leidraad Cultuurspecifieke Zorg en aanverwante producten vindt u hier.